HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın, Anadolu’da yok olmaya terk edilen kültürel varlıkların durumlarını tespit etmek ve koruma altına alınmalarını sağlamak amacıyla yaptığı gezilerdeki son durağı Diyarbakır oldu. Bu gezi kapsamında Çermik ilçesinde incelemelerde bulunan Paylan, şehrin ayakta kalan son sinagogunun yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu tespit etti.

Diyarbakır’ın Çermik ilçesinde bulunan Saray Mahallesi’ndeki havra, 15. yüzyılda Diyarbakır’a özgü bazalt ve kalker taşları kullanılarak inşa edilmiş. Sinagogun 1960’lı yıllara kadar Çermikli Yahudiler tarafından kullanıldığını ifade eden Paylan, ilçedeki Yahudi varlığının sona ermesinin ardından ev ve depo olarak kullanılmaya başlanan ibadethanenin ahşap tavanının bakımsızlıktan çökmek üzere olduğuna ve ancak bugünkü kullanıcılarının koyduğu ahşap dikmelerin desteğiyle ayakta kaldığına dikkat çekiyor: “Bu havrada yüzlerce yıl Museviler ibadet ettiler. Şu anda yıkılmak üzere. Belirli desteklerle ayakta duruyor.”

Dua yeri kalan ayakta kalan sinagog, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü tarafından 2002 tarihinde “kültür varlığı” olarak tescillenmiş. Fakat tescilin üzerinden geçen yaklaşık 20 yıla rağmen, havranın koruma altına alınması için çeşitli kararlar almak dışında harekete geçilmemiş. Paylan, bu sinagogun yıkılmaktan kurtarılması için Kültür Bakanı’na çağrıda bulundu: “Bu sinagog Anadolu’da kalan Yahudilerden kalan son ibadethanelerden birisi. Bu havra koruma altında olsa da şu anda maalesef yıkılmak üzere. Yahudilerin Anadolu’da kalmış son sinagoglarından birini koruma altına alın.”