9 yıl sonra bin bir uğraşla yeniden çıkartılan yönetmelik azınlık vakıflarında kargaşaya neden oldu. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün yeni bir uygulamaya giderek 'aday listesi'ni talep etmesi 'müdahale' tartışmasını gündeme getirdi.

“Eksikler giderilecek, daha iyi bir yönetmelik hazırlanacak” diyerek 2013 yılında askıya alınan Azınlık Vakıfları yönetmeliği 9 yıllık bir hazırlık sürecinin ardından bu yılın haziran ayında yeniden yayınlandı.

Ancak yönetimleri eskiyen ve eksilen vakıfların büyük umutla beklediği yönetmelik yayınlanmasıyla birlikte kargaşayı da beraberinde getirdi.

Bu yıl sonuna kadar seçimlerin öngörüldüğü yönetmelikte milletvekili seçimlerini esas alan bölgesel seçim sistemi kimi vakıfları yöneticisiz bırakma riskini doğurdu. Kimi vakıflarda bölgesel anlamda yeterli üye sayısına ulaşılamadığı öğrenildi.

ADAY LİSTESİNİ İSTEDİLER

Öte yandan Vakıflar Genel Müdürlüğü yeni yönetmeliğe göre seçimden önce aday listesini istiyor. Kendi bölgeleri dışında aday olma imkanı ortadan kalkan azınlık toplumunun bölgelerde yeterli üyeyi toplaması zor olurken bu uygulama akıllara Patrik seçimlerindeki ‘müdahale’ tartışmasını da getirdi.

Yönetmeliğin 8’inci ve 9’uncu maddelerine dayandırılan aday listesi talep etme kuralı ilk kez uygulanacak.

Azınlık Vakfı Yönetmeliği İlgili Maddeleri

MADDE 8- (1) Seçmenlerin;

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması,

b) On sekiz yaşını doldurması,

c) Vakfın bünyesinde bulunduğu cemaate mensup olması,

ç) Seçim tarihi itibarıyla en az altı aydan beri seçim çevresinde ikamet etmesi,

şarttır.

Seçileceklerde aranılan şartlar

MADDE 9- (1) Yönetim kurulu adaylarının; 8 inci maddede belirtilen şartlara ek olarak;

a) Milli Eğitim Bakanlığınca onaylı okur-yazarlık belgesine ya da öğrenim belgesine

sahip olmak,

b) Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen suçların birinden mahkûm edilmemiş olmak,

şartlarını taşıması gerekir.

(2) Bir kişi en fazla üç cemaat vakfında yönetim kurulu üyesi olabilir.

(3) Yönetim kurulunda birinci derece kan bağı olan en fazla iki kişi görev yapabilir.



ORTAKÖY VAKFI ORTAK SEÇİM TERTİP HEYETİNE KATILMADI

Tüm kargaşaya rağmen seçim hazırlıklarını devam ettiren vakıflar arasında krizler yaşandı. Ermeni toplumu seçim için ortak seçim tertip heyeti oluştururken Ortaköy Vakfı, heyete girmeyerek kendi seçim tertip heyetini oluşturdu.

Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan’ın araya girmesinin ardından vakıf, "Seçmen listelerinin askıya çıkartılmasını 01 Eylül 2022 gününe kadar ertelediğimizi kamuoyuna duyururuz" açıklamasını yaptı.

ERMENİ TOPLUMUNDAN YÖNETMELİĞİN İPTALİNE İLİŞKİN DAVA

Tartışmalara neden olan Azınlık Vakıfları Seçim Yönetmeliği'ne ilişkin ilk dava Ermeni toplumundan geldi. Beyoğlu Üç Horan Kilisesi Vakfı Başkanı avukat Simon Çekem, Azınlık Vakıfları Seçim Yönetmeliği'nin iptali ve yürütmenin durdurulması amacıyla Danıştay'a başvurdu.

Çekem, Danıştay Başkanlığı’na verdiği dilekçede “Demokrasiye, hukuka, Anayasa’ya, uluslararası sözleşmelere, Lozan Antlaşmasına, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve mahkeme kararlarına, Vakıflar Kanununa ve diğer yasal mevzuatlara aykırı olduğundan yönetmeliğin iptaline, bu hukuka aykırı yönetmeliğin uygulanması halinde giderilmesi güç ve olanaksız zararların doğacağı göz önüne alınarak yürütmenin durdurulmasına, yargılamanın duruşmalı yapılması” talebinde bulundu.

“ANAYASAYA, ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERE, LOZAN ANTLAŞMASINA, AİHM KARARLARINA AYKIRIDIR”

Agos gazetesinde yer alan habere göre, Çekem, yönetmelikte yer alan adayların seçim bölgelerinde ikamet etme zorunluluğu ile ilgili olarak dilekçesinde şunları kaydetmişti:

"Bu durum vakıfların vakfiyesine aykırılık teşkil etmektedir. Çünkü her vakfın güvence altına alınan bir vakfiyesi ve amacı bulunmakla birlikte bu amaç doğrultusunda vakfın ne şekilde yönetileceği belirlenmiş olmasına rağmen bu durum gözetilmeksizin vakfın vakfiyesine aykırılık teşkil edecek şekilde yönetmelik düzenlenmesi hukuka, demokrasiye, Anayasaya, uluslararası sözleşmelere, Lozan Antlaşmasına, AİHM kararlarına aykırıdır.

Vakıflar Bölge Müdürlüğünün görevi seçimin yasalara uygun yapılıp yapılmadığının denetimi olması gerekirken, bu yönetmelik ile Vakıflar Bölge Müdürlüğüne demokratik kurallara aykırı bir şekilde atama yetkisi verilmiştir. Yani Bölge Müdürlüğü istediği taktirde seçimle yönetime gelen kişileri dahi hiçbir denetime tabi olmadan görevlerine atama yapmayacağı gibi görevlerine son da verebilecektir. Ancak kabul edilmelidir ki Vakıflar Bölge Müdürlüğünce; seçim usulünün ne şekilde ve hangi şartlar altında yapılacağına ilişkin müdahalesi ve yetkisi söz konusu olamaz.”