Cemaat vakıflarının seçimleriyle ilgili hükümler, 2008’de yayımlanan yönetmelikle yürürlüğe girmiş, ancak bu yönetmelik 2013’te Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün genelgesiyle “yenisini hazırlamak” üzere iptal edilmişti.

Türkiye’deki 77’si Rum, 54’ü Ermeni, 19’u Musevi olmak üzere azınlıklara ait 167 cemaat vakfının, kendi yöneticilerini seçmelerine olanak tanıyacak yönetmelik dokuz yıl aradan sonra önceki gece Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikle birlikte azınlık vakıfları 31 Aralık 2022’ye kadar yeni yönetimlerini seçecek.

Cemaat vakıflarının seçimleriyle ilgili hükümler, 27 Eylül 2008’de yayımlanan yönetmelikle yürürlüğe girmişti. Ancak bu yönetmelik Ocak 2013’te Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün genelgesiyle “yenisini hazırlamak” üzere iptal edilmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mart 2021’de açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı’nda, “Gayrimüslim cemaat vakıfları yönetim kurullarının oluşturulması ve seçimine ilişkin Vakıflar Yönetmeliği’ni yeniden düzenliyoruz” ifadeleri yer almış; 23 Mart 2021’de de Ankara 7. İdare Mahkemesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün söz konusu genelgesini “cemaat vakfı yöneticilerinin vakfın mensuplarınca kendi aralarından seçilmesinin yasal bir zorunluluk olduğu” gerekçesiyle iptal etmişti.

Beş yılda bir

Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik ile dokuz yıl aradan sonra azınlık vakıflarının kendi yöneticilerini kendilerinin seçmelerine olanak tanınmış oldu. Yönetmelikte yer alan önemli düzenlemeler şöyle:

Azınlık cemaatleri ile ilgili seçim uygulamasında Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası antlaşma hükümleri saklı olacak. Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde ise sivil toplum kuruluşlarının yönetimlerinin seçimlerinde kabul görmüş, yerleşmiş, uygulama ve pratikler esas alınacak.

Azınlık vakıfları için seçim çevresi, cemaat vakfının bulunduğu il olacak. İstanbul için seçim çevresinin belirlenmesinde, milletvekili seçimlerinde uygulanan seçim çevreleri esas alınacak. İstanbul dışındaki cemaat vakıfları, gerekçelerini hazırlayarak seçim çevresi değişikliği talebinde bulunabilecek.

Her bir cemaat vakfı tüzel kişiliği için ayrı bir yönetim kurulu seçimi yapılacak ve yönetim kurulu seçimleri 5 yılda bir olacak.

Cemaat vakfı yönetim kurulu 7 üyeden oluşturulacak... Ancak, yönetim kurulunun üye sayısının 3’ten aşağı düşmesi halinde 3 ay içinde yeni yönetim kurulu seçimi yapılacak.

Seçmenlerin; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması, 18 yaşını doldurması, vakfın bünyesinde bulunduğu cemaate mensup olması ve seçim tarihi itibarıyla en az 6 aydan beri seçim çevresinde ikâmet etmesi şart olacak.

Bir kişi en fazla 3 cemaat vakfında yönetim kurulu üyesi olabilecek. Yönetim kurulunda birinci derece kan bağı olan en fazla 2 kişi görev yapabilecek.

Seçimle ilgili iş ve işlemleri yürütecek seçim tertip heyetinin üyelerinde aynı cemaat mensubu olma zorunluluğu aranmayacak.

Seçimler bir gün içinde sonuçlandırılacak. Seçmen listelerinde ve oy pusulalarında, vakıf ismi başa gelmek suretiyle, “...vakfı yönetim kurulu seçimi” ibaresinden başka ibare kullanılamayacak. Seçimler, gizli oy açık tasnifle yapılacak. Seçimlerin güvenliği seçimin yapıldığı il valiliğince sağlanacak.

31 Aralık’a kadar

Hastanesi olan cemaat vakıflarının yönetim kurullarının seçimlerine ilişkin usul ve esaslar, bir yıl içinde Sağlık Bakanlığı’nın olumlu görüşü doğrultusunda düzenlenen yönetmelikle belirlenecek. Söz konusu yönetmelik yürürlüğe girene kadar, bünyesinde hastanesi olan cemaat vakıflarında mevcut yönetim kurulları görevine devam edecek. Bu vakıfların yönetim kurulu seçimleri 31 Aralık 2023’e kadar sonuçlandırılacak.

Diğer cemaat vakıflarının yönetim kurulları seçimleri ise 31 Aralık 2022’ye kadar tamamlanacak. Halen görevde bulunan cemaat vakfı yönetim kurulu üyelerinin görevleri de yapılacak seçimler sonucu belirlenen yeni yönetim kurulu göreve başlayana kadar devam edecek.