Ermeni-Rus açıklamasının güvenlik mesajları

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Moskova’da imzaladıkları 30 maddelik açıklamada en dikkat çekici noktalar, bölgedeki güvenlik sorunlarına atıfta bulunuyor.

Ermenistan ve Rusya liderleri dünkü toplantının ardından yaptıkları açıklamada, uluslararası güvenlik alanında kötüleşen durumdan duydukları endişeyi dile getirdiler.

Taraflar, olumsuz eğilimlere karşı koymak için işbirliğini güçlendirmeyi düşündüklerini belirttiler.

Açıklamada, “Liderler, hiçbir devletin, birliğin veya koalisyonun güvenliğini diğer devletlerin güvenliği pahasına sağlayamayacağını veya sağlamaması gerektiğini varsayıyor”,- denildi.

Uzmanlar bu protokolü Ukrayna çevresindeki yeni jeopolitik duruma bağlıyor.

Karen Hovhannisyan, bunun yeni jeopolitik gerçekliklerde iki devletin güvenliğini sağlamaya yönelik bir girişim olduğunu düşünüyor.

“Bu şekilde, başka süreçlerde veya başka devletlerin etki alanlarında deyim yerindeyse, olası bir oluşumun önüne geçilmeye çalışılmaktadır.”

Güney Kafkasya’daki durumla ilgili bölüm, “Rus barış gücü birliklerinin, Dağlık Karabağ’ın güvenliğinin sağlanmasına, halkın yaşamı için elverişli ve güvenli koşulların yaratılmasına kararlı katkısının” altını çiziyor.

Bu bağlamda, iki ülke liderlerinin, AGİT Minsk Grubu Eş başkanlarının potansiyelini ve deneyimini uluslararası yetkiye uygun olarak kullanma olasılığını yeniden teyit ettikleri kaydedildi.

Bölge uzmanı Karen Hovhannisyan, Minsk Grubu’nun diğer iki eş başkanı ile Rusya arasında fiilen soğuk bir çatışmanın yaşandığına dikkat çekiyor.

Bu nedenle, eş başkanlık kurumunun potansiyeli ve deneyimi kullanılabilir, ancak belirleyici rolün Rusya’ya ait olduğu vurgulanmaktadır.

Uzmanın gözlemine göre, burada Rusya’nın, deyim yerindeyse bir kırgınlığı göze çarpıyor.

“Genel olarak, Rusya’nın Minsk Grubu’nun kaldırılmadığı, fakat kendisinin Minsk Grubu’nun bir üyesi olarak kabul edilmediği yönündeki dargın tutumu var.

Rusya, dargınlığı nedeniyle Artsakh veya Dağlık Karabağ sorununun çözümünü bu şekilde etkilemeye, elinde belirleyici bir rol almaya çalışıyor.”

Paşinyan ve Putin, Rusya’nın desteğiyle başlatılan Ermeni-Türkiye ilişkilerinin normalleşme sürecini memnuniyetle karşıladı.

Açıklamanın sonunda taraflar, belgeye göre bölgedeki tüm ülkelerle diyalog ve çok yönlü işbirliği için ek fırsatlar sağlayacak olan “3 + 3” bölgesel danışma çerçevesinin başarıyla başlatıldığını kaydetti.

Ancak Ermeni uzmanların 3+3’lerin uygulanabilirliği konusunda şüpheleri var.

Askeri uzman Karen Vrtanesyan. “Türkiye’nin arzusu budur, Türk diplomasisi Güney Kafkasya’da kendi konumunu tesis etmek için her cephede faaliyet göstermektedir.

Rusya neden reddetmiyor?

Muhtemelen yıkıcı olmakla ilgili suçlamaların olmaması için.”

Bölge uzmanı Karen Hovhannisyan’a göre, “3 + 3” formatı etkili olamaz ve bunun açık nedenleri var.

“En az bir ülke başka bir ülkeyi düşman olarak görüyor.

Bu durumda Gürcistan, Rusya’yı düşman olarak görüyor, bu yüzden “3+3” çalışamaz.

Öte yandan, genel olarak bu bizim için çok tehlikeli, çünkü Türkiye zaten buraya giriyor.

Yani şu ana kadar Türkiye hiçbir müzakere sürecine veya herhangi bir istişare organına, herhangi bir istişare mertebesinde yer almamıştır, ancak bu aşamada Türkiye’yi sahaya çıkarıyor gibiyiz, Türkiye belirleyici bir rol oynamaya bile başlıyor.”

Askeri uzman Karen Vrtanesyan’a göre, Rusya da bu göstergeyi başlatmaya ciddi şekilde hazır değil.

“Bu formatın uygulanabilir olduğunu düşünmüyorum.

Türkiye ile Azerbaycan’ın birlikte olduğu bir önlemin Ermenistan’a bir nebze güvenlik sağlayabileceğini düşünmek gülünçtür.

En azından Gürcistan için.

En hafif tabirle böyle bir formatla gerçek bir güvenliğin sağlanması pek mümkün değil”,- dedi.

Rus barış güçlerinin sicili farklı.

Uzmanlara göre, bu noktaya göre, Artsakh’ta barış gücü görevlilerinin faaliyetleri daha kapsamlı ve köklü hale geliyor.

Karen Hovhannisyan’a göre, barış gücü görevlilerinin rolünün bu şekilde kullanılması, barış gücü görevinin süresini uzatmak için bir temel oluşturuyor.

“Bu, Artsakh’ta yaşayan Ermeniler için çok önemli bir nokta, bu anlamda olumlu bir mesaj olduğunu düşünüyorum.”