Siirt’te hafıza mekanı olması gerekirken yeniden yapılaşmaya açılan Newala Qesaba / Kasaplar Deresi son günlerin tartışma konusu.

bianet’ten Ferid Demirel de 12 Nisan’da Newala Qesaba’yı ortaya çıkartan gazeteci Günay Aslan’la ve 13 Nisan’da Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Ümit Biçer’le yaptığı röportajında bölgenin öneminden ve tarihinden bahsetmişti.

bianet arşivinde de bu konuyla ilgili birçok haber var. Amacım bölgenin tarihselliğini ve önemini yeniden yazmak değil. Tam tersine bölgedeki ‘imar’ konusunu tartışmaya açmak.

Hal böyle olunca o bölgeyi iyi bilen birisini aradım. Her ne kadar isminin yayınlanmasını istemese de verdiği bilgiler çok önemliydi.

Toparlayarak aktarmaya çalışayım.

İmar izinleri nasıl alındı?

Öncelikle Newala Qesaba / Kasaplar Deresi teknik olarak Siirt’in kuzeyinde Kooperatif Mahallesiyle – Yeni Mahalle arasında kalan 405 dönümlük bir alan.

1915’te Ermeniler ve Keldaniler, 1980’lerin sonunda ise çatışmalarda hayatını kaybeden PKK'liler ve gözaltında kaybedilenlerin toplu veya dağınık olarak gömüldüğü bir yer.

Günay Aslan'ın haberleştirdiği bu olay kısa bir zaman içinde ulusal ve uluslararası medyanın gündemine düştü ve devlet yetkilileri konunun üstünü örtemeyince 22 Nisan 1989'da kazılar başladı.

Kazılar sonucunda ortaya çıkan kemiklerin bazıları kefensiz bir kısmının da uzuvları eksikti. 8 cesedin kemikleri Siirt merkezdeki bir mezarlığa defnedildi ve olay daha fazla uzatılmadan kapatıldı.

İHD'ye göre bölgede dört toplu mezar var, Genelkurmay’ın kayıtlarına göre 186, sivil toplum örgütlerinin verilere göre de yaklaşık 300 kişinin cenazesi var.

Bir dönem çöplük olarak kullanılan Newala Qesaba'dan daha sonra yapılaşmaya açılması için girişimler başladı. Bölgenin içinden bir duble yol geçirildi ve Polis Akademisi kurulması bunu izledi.

Ve şimdi villalar, yüzme havuzlu siteler ve alışveriş merkezi yapılacağı konuşuluyor. Bunu planlayan kişi de Siirt’in en bilinen üç müteahhiti. Abdulkerim Dayan ve ortağı Niyazi Yılmaz ile Rıdvan Yılmaz.

Ancak bölgenin çoğunda imar izni yok. Bölgenin imara açılması 2016’da Tuncer Bakırhan’ın görevden alınarak yerine Siirt Vali Yardımcısı olan Ceyhun Dilşad Taşkın’ın kayyum olarak atanması sonrası başladı.

2018 yerel seçimleri sonrası Eşbaşkanlar Berivan Helen Işık ve Peyman Dara Turhan’ın da görevden alınarak yerine önce Vali Osman Hacıbektaşoğlu’nun atanmasıyla imara açılmalar devam etti.

İmara açıldıktan sonra da müteahhitler hızlı bir inşaat yarışına girdi. Bölgedeki arazilerin sahipleri genellikle vakıflar. Şeyh Musa ve Şeyh İshak Vakıfları kat karşılığında biri 18 ve ikisi 25’er dönümlük iki araziyi müteahhitlere verdi.

Müteahhitler de söz konusu parsellerde yol ve cadde cephesinden 8 kat, arka taraftan da üç kata kadar inşaat izni aldı.

Anlatılana göre müteahhitler Siirt’in en bilinen kişileri. Hatta kısa bir internet araştırmasıyla Abdulkerim Dayan’ın yerel siyasetçilerle ve kamu görevlileriyle olan yakın ilişkisine ulaşmak mümkün.

Müteahhitten ziyaretler, teşekkürler

Mesela 2019’dan bir haber:

“AK Parti Siirt Merkez İlçe Başkanı Ekrem Olğaç, AK Parti Eruh Belediye Başkanı Cevher Çiftçi ve İşadamları Abdulkerim Dayan ile Mehmet Gülal Aygün, ilimizde İl Emniyet Müdür Yardımcılığını başarıyla yapan, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğüne atanan Nihat Özen’i makamında ziyaret ederek, yeni görevlerinde başarılar dilediler.”

Ya da 2015’ten başka bir haber:

İlimiz inşaat firmalarından Uğur inşaat sahibi Abdülkerim Dayan, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü personeline teşekkür etti. (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün yaptığı denetimler için)

Konuştuğum kişiye göre bölgenin imara açılması bununla sınırlı değil. Bölgedeki çoğu arazinin sahibi olan vakıflar ya da müteahhitler belediyeyle anlaşarak imar genişlemesini sürdürecek.

Ermeniler, Keldaniler, Kürtler ve hak savunucuları bölgenin hafıza mekanı olmasını isterken AKP'nin betonlaştırma politikasına eş değer olarak bölge talan edilecek. Hafına mekanı olaması gereken yerden katlar yükselecek.