Ermenistan’da geçen yıl istifaya zorlanan Başbakan Paşinyan görüş ayrılığı yaşadığı Cumhurbaşkanı Sarkisyan’a karşı üstünlük elde etti. Sarkisyan’ın istifa kararını duyurmasıyla ülkede yeni bir siyasi döneme girildi.

Ermenistan, 2018’den bu yana görevde olan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan’ın ani istifasıyla yeni bir siyasi krizin ortasında. 23 Ocak akşamı bir mektupla istifasını duyuran Sarkisyan, görüş ayrılıkları yaşadığı Başbakan Nikol Paşinyan’ın ülkenin siyasi geleceğini belirleyen manevraları karşısında anayasal olarak yetkilerinin kısıtlanmasına tepki göstererek görevden çekildi. Ayrıca, Rusya arabuluculuğunda Ankara-Erivan hattında ilişkilerin geliştirildiği bir dönem istifa kararı alan Sarkisyan, Paşinyan hükümetine karşı ülkede cumhurbaşkanının yetkilerinin artırılmasını istedi. Ermenistan basını ise Sarkisyan’ın istifasını geri çekmek için anayasal olarak bir haftalık süresi olduğuna dikkat çekerken Paşinyan hükümeti ise istifa kararı karşısında sessizliğini koruyor. Meclis yeni cumhurbaşkanını seçene dek göreve Ermenistan Parlamentosu Başkanı Alen Simonyan vekalet edecek.

Görev süresi 2025 yılında dolmadan istifa kararı alan Sarkisyan resmi internet sitesinde yayımladığı istifa mektubunda, kriz dönemlerinde elinde "gerekli araçların" bulunmadığını belirtti ve cumhurbaşkanının yetkilerinin artırılmasını istedi. Açıklamasında, "Cumhurbaşkanının elinde halk ve ülke için zor dönemlerde önemli dış ve iç politik süreçlere etki etmek için gerekli araçlar bulunmuyor. Uzun süre düşündüm ve dört yılın ardından cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etme kararı aldım. Bu karar duygusal değil, belli bir mantık çerçevesinde alınmıştır" ifadelerine yer verdi. İstifa mektubunda, bazı siyasi grupların kendisini ve ailesini hedef aldığını da belirten Sarkisyan, "Umarım anayasa değişiklikleri uygulanır ve bir sonraki cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanlığı yönetimi daha dengeli bir ortamda faaliyet gösterebilir" dedi.

Cumhurbaşkanı seçilmeden önce 1996-1997 yılları arasında başbakanlık yapan 1953 doğumlu Sarkisyan, Aralık 2015’teki referandumla cumhurbaşkanının yetkilerinin kısıtlandığı ve başbakanın yetkilerinin artırıldığı bir anayasal değişikliğin ardından bu göreve başlayan ilk isim oldu. Dağlık Karabağ’da geçen yıl Azerbaycan’la yaşanan son savaşın ardından sarsıntılı bir döneme giren Ermenistan, yönetimde giderilemeyen görüş ayrılıklarından ötürü de siyasi belirsizliğin ortasında kaldı. Paşinyan’ın geçen yıl genelkurmay başkanının görevden alınması kararını veto eden Sarkisyan, Paşinyan’ı istifaya çağıran en üst düzey isimdi. Paşinyan’ın Rusya’yla yakınlaşmasından da rahatsız olan Sarkisyan, Dağlık Karabağ krizinde Azerbaycan ile ateşkes anlaşması imzalanmasını ve Ermenilerin Karabağ’dan çekilmesini "büyük bir trajedi" olarak nitelendirdi. Sarkisyan, "Böyle büyük bir trajedinin yaşandığı her ülkede bir çözüm vardır. Buna yol açan hükümet gitmeli" açıklaması sonrası hükümet tarafından hedef gösterildi.

ANKARA-ERİVAN İLİŞKİSİ SARKİSYAN’IN HEDEFİNDE

Son olarak, 14 Ocak’ta Türkiye ve Ermenistan arasında Moskova’da yapılan görüşmeye mesafeli bir tutum sergileyen Sarkisyan, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan’ın Türkiye’nin "tıpkı kendileri gibi süreci başlatmak veya tamamlamak için herhangi bir önkoşul sunmadığını" belirtmesi üzerine Dağlık Karabağ konusunu gündeme getirdi. O dönem Hong Kong merkezli gazete Asia Times’a konuya ilişkin bir demeç veren Sarkisyan, "Karabağ sorunu tam olarak çözülmeden Türkiye ve Ermenistan yakınlaşmaya başladı. Azerbaycan ve Türkiye kardeş millet olduklarını ilan ederken Türkiye’yle ilişkilerin nasıl normalleşebileceğini biri bana kanıtlayabilir veya açıklayabilir mi?" sözleri nedeniyle eleştirildi.

İRAN-GÜRCİSTAN ÇIKIŞI VE İSTİFA SİNYALLERİ

Sarkisyan aynı zamanda Türkiye ve Azerbaycan’a karşı İran ve Gürcistan’la ilişkilerin geliştirilmesinden yana oldu. Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası 1991’den bu yana Suudi Arabistan’ı ilk ziyaret eden Ermenistan Cumhurbaşkanı olan Sarkisyan, Aralık ayında yaptığı Riyad ziyaretinde İngiliz haftalık dergi The Spectator’a İran ve Gürcistan’la ilişkilere yönelik açıklamalarıyla dikkat çekti. The Spectator muhabiri Kapil Komireddi’nin sorularını yanıtlayan Sarkisyan, "Erivan’ın iki komşuyla (Türkiye ve Azerbaycan) sorunlu ilişkilere sahip olduğunu, bu nedenle geri kalan iki komşuyla, İran ve Gürcistan ile olan ilişkilerin bozulmasını göze alamayacağını" ifade etmişti. Aynı zamanda istifa sinyallerini de bu görüşmede veren Sarkisyan, Komireddi’nin olası bir istifa sorusu üzerine "Ermenistan cumhurbaşkanı olmak hayatımın en büyük onuruydu. Ama onur duymak için bu işi kabul etmedim. Ermenistan’a hizmet etmek için kabul ettim. Ermenistan’ın ilerlemesini engellemek anlamına geliyorsa, içinde bir saniye daha kalmayacağım" diyerek anayasal bir reformun gerekliliğine işaret etmişti.

PAŞİNYAN AB HEYETİYLE MÜZAKERE YÜRÜTÜYOR

Sarkisyan’ın istifası karşısında hükümetten herhangi bir açıklama yapılmazken Paşinyan ise ülkede Avrupa Birliği (AB) heyetiyle görüşmeler yürütüyor. Erivan’da AB’nin Güney Kafkasya ve Gürcistan Krizi Özel Temsilcisi Toivo Klaar’ın başkanlığındaki heyetle önceki gün bir araya gelen Paşinyan, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınır gerginliğinin azaltması konusunda görüş alışverişinde bulundu. Ermeni Haber Ajansı’nın haberine göre, görüşmede, "Rusya Devlet Başkanı Putin ile Soçi’de yapılan görüşmede alınan kararların seyri, Dağlık Karabağ sorununun çözümü için AGİT Minsk Grubu’nun himayesinde barış sürecinin tam olarak yürütülmesi" gibi konu başlıkları ele alındı. Bu görüşmelere ilişkin de hükümetten açıklama yapılmadı.