Kudüs genelde Yahudiler ve Müslümanlar üzerinden konuşulsa da gölgede kalan bir aktör daha var: Filistinli “Hıristiyanlar (ve Ermeniler)”. O topraklar Müslüman ve Yahudiler için olduğu kadar Hıristiyanlar için de kutsal. Kudüs’ün eski şehrinin sınırları içerisinde 4 eşit büyüklükte mahalle var. Biri Müslüman mahallesi, biri Yahudi mahallesi, biri Hıristiyan mahallesi ve biri de Ermeni mahallesi. Kudüslü Hıristiyanların, yaşanan olaylarda fikri ve fiziksel konumları ne? İşte bilmeniz gerekenler.

Kudüs’ün Eski Şehri’ni,haritada da göründüğü şekliyle, 1967 İsrail işgali öncesi sınır olan “yeşil çizgi”‘nin hizasından itibaren aşağıya doğru kestiğinizde Eski Şehrin İsrail’e yakın olan yarısı Ermeni ve Hıristiyan mahallelerinden oluşurken, o hizadan itibaren Batı Şeria ve Doğu Kudüs’e doğru olan yarısını Müslüman ve Yahudi mahalleleri oluşturuyor.[Kudüs'teki Ermeni ve Hıristiyan mahalleleri kimin tarafında?]Ermenilerin Filistin konusundaki tutumu işgalci İsrail’in yenilgiye uğraması için önemli. Kudüs’ün eski şehrinin nüfusunun yarısını oluşturmalarından ayrı olarak; Biden’ın yakın zamanda Türkiye‘ye karşı sözde soykırım yalanını tanımasından anlaşıldığı kadarıyla yurtdışında ve özellikle ABD’de güçlü bir lobileri var. Bu lobinin gücü Biden’ı, İsrail’e karşı, doğrunun yanında pozisyon almaya zorlayabilir ve Türkiye’nin tek başına omuzladığı İsrail karşısında birleşme çağrılarına yardım edebilir.

TRUMP VE BİDEN’IN MEZHEP FARKI

Kudüs’ü İsrail’in sözde başkenti ilan etmeye kalkan Trump, bir Evanjelik‘ti ve Eski Ahit’e inanıyordu. Dini felsefesi Yahudilerinkiyle neredeyse tamamen aynıydı.

Biden ise Katolik bir Hıristiyan. Dolayısıyla dini anlamda Yahudilerle Evanjelik Trump’a kıyasla çok daha az ortak noktası var, belki de yok. Bu mezhep farkı Ermeni lobisinin, ABD’yi İsrail’i durdurmaya zorlamasını kolaylaştıracak bir detay.

FİLİSTİN’DE ERMENİLER TÜRKİYE’YE RAĞMEN FİLİSTİN İLE AYNI SAFTA

Armenpress’in söylediğine göre yaşanan olaylar ve çatışmalar ise Ermeni mahallesinden uzakta cereyan ediyor ve Ermeniler için doğrudan bir tehdit söz konusu değil. Buna rağmen Ermeniler ciddi anlamda taraf olmuş durumdalar.

İsrail’in ikinci Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan‘ı desteklemesi, Bakü’de İsrailli savunma şirketlerinin iş birliğiyle kurulan yeni drone üretim tesisi ve İsrail’in Azerbaycan’ın en büyük silah sağlayıcılarından biri olduğu gerçeği, Ermenilerin doğal politik konumunun Filistin’i desteklemek olmasını sağlarken; aynı şekilde Türkiye’nin Filistin’i desteklemesi Ermenileri deyim yerindeyse şah mat etmiş durumda. Fakat hayatta kalabilmek için Müslümanları desteklemeleri şart.

FİLİSTİN – ERMENİ İLİŞKİLERİ İYİ

Olaylar karşısında iki tarafa da yüklenmeyip sessiz kalan Azerbaycan ve İsrail arasındaki deyim yerindeyse dostane ilişkilere uyumlu olarak Ermenilerin Filistin ile arası İsrail ile olduğundan çok daha iyi.

2020’de Ermenistan onuruna bir tören düzenleyerek Filistin’de ayrıca bir Ermeni sokağı bile açtı. Yapılan törende Ermenistan ve Filistin bayrakları yan yana dalgalandı. Fakat orada bir bayrak daha vardı: Ermenistan’ın sözde Karabağ bayrağı. Daha önce de, Filistin’in eski başbakanı Yasser Arafat’ın ise “Ermenistan’ın Karabağ’daki çabaları adildir.” açıklaması sosyal medyayı sallamış ve birçok tartışmaya konu olmuştu.[Kudüs'teki Ermeni ve Hıristiyan mahalleleri kimin tarafında?]Geçtiğimiz gün, Yahudi “yerleşimci” kisvesi altında işgalcilik yapan İsrailli siviller yaptıkları faşist gösteri yürüyüşü sırasında Ermeni mahallesinde tepkiyle karşılandı. Yürüyüşçülerden birinin sözde Siyonist Kudüs bayrağını kiliseye astığını gören bir Ermeni din adamı ise topluluğa tepki gösterip bayrağı derhal indirmelerini istemişti.

Başka bir Ermeni din adamı da İsrail güçlerine karşı yapılan protestolar sırasında Filistin bayrağı taşırken kameralara takılmıştı.

SİYONİZM SADECE MÜSLÜMANLARA DÜŞMAN DEĞİL

Ermenilerin Filistin’i destekliyor olmasının, insani bir görev olmasının ve İsrail’in Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan’ı desteklemiş olması dışında çok önemli bir sebebi var: “Sıranın kendilerinde olması”.

Armenian Weekly’nin yaptığı habere göre “Şeyh Cerrah mahallesinde Müslümanların evlerinin çalınıyor olması Ermeniler için bir uyan borusu.” niteliğinde. Yani Ermeni ve Hıristiyan mahalleleri, Müslümanlardan sonra sıranın kendilerine geleceğinin farkında ve İsrail’in Kudüs için “saf-yahudi” bir şehir kurma planlarından haberdarlar. Bu kanunsuzluğa şu anda tepki göstermezlerse bir sonraki evi çalınan Kudüslülerin Hıristiyan ve Ermeni mahallelerinden olacağını düşünüyorlar.

“İSRAİLE KARŞI SAVAŞTA YANIMIZDA OLMAYANLAR BARIŞ ZAMANINDA DA OLMASIN”

Mayıs ayının başında Filistinli Hıristiyan bir iş adamı olan Bassem Khoury, yanındaki 37 diplomatla beraber Kudüs’teki (Hıristiyanların) Kutsal Ateş törenine katılmak ve ibadet etmek isterken İsrail güçleri tarafından engellenmiş ve darp edilerek gözaltına alınmıştı.

(Ermeni olmayan) Hıristiyan mahallesinden Filistinli Katolik bir rahip ise geçtiğimiz hafta yaşanan olaylarda el-Aksa camiisine İsrail polisi saldırdığında Kudüs’teki Katolikleri “Müslümanlarla birleşerek el Aksa Camii’sini korumaya” çağırdı.[Kudüs'teki Ermeni ve Hıristiyan mahalleleri kimin tarafında?]82 yaşındaki Ermeni papaz Manuel Musallam ise İsrail’e destek verenleri yerden yere vurdu. El Aksa Camii’sini savunma çağrısı yaparken “(İsrail’e karşı) savaşta bizimle olmayanların, barış zamanında da olmasına gerek yok.” açıklaması yaptı. “Biz tekiz ve biriz, burası her birimiz için kutsal topraklar” diye de ekledi. “İsrail işgaline karşı birlikte kazanacağız”.