ABD’li Ermeni doktorlar, Ermenistan’a ellerinden gelen her türlü yardımı yapmaya çalışıyorlar. Örneğin anestezi cihazlarını solunum cihazlarına dönüştüren teknolojiyi Ermenistan Sağlık Bakanlığı ile paylaştılar. Ayrıca Los Angeles, New York, Boston, Toronto, Montreal, Paris, Londra, Lyon, Moskova ve Buenos Aires gibi Ermenilerin yoğun yaşadığı dünya şehirlerinden sağlık uzmanları arasında bilgi ve dayanışma ağı da kurulmuş durumda.

Türkiye'de yayınlanan Agos gazetesinin muhabiri Edvin Minassian kendi köşe yazısında tüm dünyayı kasıp kavuran Koronavirüs (COVID-19) salgınıyla ilgili ABD'deki ve Ermenistan'daki durumu anlattı.

ABD 300 bini geçen vaka sayısı ve 8 bini geçen ölümle halen dünyada ilk sırada yer alıyor. Bunun önemli bir bölümü New York ve New Jersey bölgelerinde yaşandı. Ancak Batı eyaletlerinde, özellikle Kaliforniya, Washington ve Colorado’da önümüzdeki günlerde büyük artış bekleniyor. Washington Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ABD salgının tepe noktasına 15 Nisan’da 2,200 ölüm ile ulaşacak. Bunlar her ne kadar bilim insanları tarafından yapılan tahminler olsa da elbette kesin değil.

Ancak buna hazırlık olarak iki büyük şehir Los Angeles ve New York’ta limanlara ABD Deniz Kuvvetleri’nin iki büyük hastane gemisi Comfort ve Mercy getirildi. Kapasite olarak her biri bin hastane yatağı ve 12 ameliyathaneye sahip. Karadaki hastanelerin tüm odalarının yoğun bakım ve solunum cihazları için kullanılması beklendiğinden, gemiler, parklar ve sergi sarayları gibi yerlerde ABD ordusunun imkanları kullanılarak COVID-19 dışındaki hastalara hizmet verilmeye çalışılacak.

Los Angeles’taki en yoğun Ermeni yerleşim bölgesi olan Glendale’de hastaneler neredeyse kapasitelerini aşmak üzere. Maske, gözlük, eldiven kıtlığı ve daha önemlisi oksijen ve solunum cihazlarına olan ihtiyaç zirve yapmak üzere. Normalde yapılan tüm sağlık hizmetleri, zaruri olmayan ameliyatlar durdurulmuş durumda. Doktorların muayenehanelerinin büyük çoğunluğu ‘tele sağlık’ hizmetine dönüştü. COVID-19 testleri, bulaşmayı önlemek amacıyla acil servislerin dışında yeni kurulan çadırlarda yapılıyor. Nefes darlığı çekenler dışında her hasta eve yollanıyor. Emekli doktorlar hizmete geri çağrıldı.

Glendale Belediye Başkanı Ara Najarian, 30 Mart’ta yaptığı açıklamada, durumun kontrol dışına çıkmakta olduğunu vurgulayarak, halka “Evinizden çıkmayın, lütfen arkadaşlarınızla gezmeye gitmeyin, komşularınızla kağıt oynamayın, Starbucks önünde takılmayın” uyarısında bulundu. Plajlar ve otoparklar kapatıldı. Los Angeles halkı şu ana kadar rica olarak sunulan tavsiyelere uymazsa, polis kuvvetleri devreye sokulup, tüm şehir karantina altına alınacak.

İşyerleri çoğunlukla kapanmış durumda; işsizlik sürekli artıyor. Özellikle İstanbullu Ermenilerin ticaret merkezi olan, Los Angeles’in Kapalıçarşısı ‘Büyük Kuyumcu Hanları’ kepenklerini kapattı.

Geçtiğimiz günlerde Başkan Trump’ın imzasıyla yürürlüğe giren 2 trilyon dolar tutarındaki yardım paketi büyük şirketlerin yanı sıra küçük ve orta ölçekli işletmelere, ayrıca işsizlere destek anlamına geliyor olsa da bunun ne kadar süreceği belirsizliğini koruyor. Aynı paketten 274 milyon dolar kriz riski olan yabancı ülkelere yardım olarak ayrıldı ve bu çerçevede Ermenistan’a COVID-19 ile mücadele için 1.1 milyon dolar verilecek.
Ermenistan’a destek

Dünyada Ermenistan ve belki Rusya’dan sonra en çok Ermeni doktorun ikamet ettiği Los Angeles’ta tıp dernekleri, yaşadıkları bölgenin ve ülkenin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken öte yandan Ermenistan’ın koronavirüs ile mücadelesine katkıda bulunmaya çalışıyorlar. Bu grubun önde gelenlerinden, Uluslararası Ermeni Tıp Komitesi (AMIC) Başkanı ve Amerika Ermeni Tıp Cemiyeti Yönetim Kurulu üyesi Dr. Vicken Sepilian’ın kendisiyle yaptığımız konuşmada verdiği bilgilere göre, bu çalışmalar Ocak ayından bu yana sürüyor.

Genç ve dinamik kadrolardan oluşan Ermenistan Sağlık Bakanlığı ve Diaspora Yüksek Komiserliği Özel Kalem Müdürü Sara Anjargolian ile sürekli temas içindeler. Ayrıca Los Angeles, New York, Boston, Toronto, Montreal, Paris, Londra, Lyon, Moskova ve Buenos Aires gibi Ermenilerin yoğun yaşadığı dünya şehirlerinden sağlık uzmanları arasında bilgi ve dayanışma ağı da kurulmuş durumda.

Mart ayının ilk günlerinde Ermenistan Fonu yöneticisi Los Angeles’tan Craig Boyrazian’ın desteğiyle bir ton ağırlığında tıbbi malzeme Ermenistan’a ulaştırılmış. Halen hayati ihtiyaç niteliği taşıyan testleri ve solunum cihazlarını tedarik etmek hiç de kolay değil. Başkan Trump bile General Motors’u ikna edemeyince elindeki olağanüstü yetkileri kullanmak zorunda kaldı. Böylece solunum cihazı üretimine Trump’ın zorlamasıyla geçilmiş oldu.

Bu şartlara rağmen ABD’li Ermeni doktorlar, Ermenistan’a ellerinden gelen her türlü yardımı yapmaya çalışıyorlar. Örneğin anestezi cihazlarını solunum cihazlarına dönüştüren teknolojiyi Ermenistan Sağlık Bakanlığı ile paylaştılar. Dr. Sepilian, Ermenistan’daki yetkililerle çok uyumlu çalıştıklarını ama yine de Ermenistan’a dengeli bir destek sunduklarını vurgulayarak, herhangi bir tedavi yöntemi Ermenistan’da hayata geçirilmesi imkansızsa bunu tavsiye etmediklerini belirtiyor.

Ermeni doktorlar ABD’de de halkı ve meslektaşlarını yenilikler hakkında sürekli bilgilendiriyorlar. Özellikle İngilizceyi iyi bilmeyenlerin aydınlatılması yönünde yoğun çabalar söz konusu. Bu, televizyon ve sosyal medya aracılığıyla yapılıyor.

Koronavirüs her ne kadar başkanlık seçimi gündemini tamamen arka plana atmış olsa da buna da değinmeden geçmeyelim. Kasım’daki seçimlerde Trump’a karşı Demokratların adayının Joe Biden olacağı neredeyse kesin. Ön seçimlerin çoğu Haziran’a ertelense de Bernie Sanders ile Biden’ın arasındaki fark kapanacak gibi görünmüyor. Tabii yine de bir sürpriz olabilir. New York Valisi ve Bill Clinton’un eski bakanlarından Andrew Cuomo, Trump’ın yarattığı vasıflı idarecilik boşluğunu dolduruyor. Cuomo, her gün ana akım medyanın TV kanallarında konuşmalar yaparak, ılımlıların bile takdirini kazanıyor. Cuomo, aday olmamasına rağmen bazı anketlerde Sanders’ın önüne geçti bile. Biden ise tamamen sessiz ve ortalarda görünmüyor. Biden, büyük ihtimalle Demokratların adayı olsa bile önümüzdeki aylar çok şeyi değiştirebilir. Trump da bunun farkında. Bu nedenle salgını ciddiye almaya başladı ve Paskalya’dan sonra herkesin işine dönmesi çağrılarına son verdi. Trump’ın bu yolu seçmesi, sağlık ve ekonomi konularını ciddiye almaya başladığını gösteriyor. Sadece ABD değil, tüm dünyanın büyük bir sosyal ve kültürel dönüşüme uğrayacağı kesin gibi görünüyor. Egemen değerler sorgulanacak ve tüketim üzerine kurulu sistem de değişecek gibi görünüyor. Bu değişimin ABD’deki başkanlık seçimlerini nasıl etkileyeceğini ise zaman gösterecek.