Fransa, İngiltere ve Almanya tarafından yapılan ortak açıklamaya, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de imza attı.

Anlaşmanın tarafı Avrupa ülkeleri, “İran JCPoA (nükleer anlaşma) çerçevesinde kalmak istediğini açıkladı. Bu faaliyetlerinden vazgeçerek ve yeniden vakit kaybetmeden ve tamamen JCPoA’ya uyarak hareket etmeli” dedi.

Ortak açıklamada, “Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nca onay verilen sınırın ötesinde uranyum zenginleştirmeye başladığını doğruladı” denilerek, “derin endişe” dile getirildi.

Üç ülke, “Tüm tarafları, İran’ın nükleer faaliyetleri ile bağlantılı mevcut gerilimleri yatıştırmaya katkı sağlamak adına sorumlu bir şekilde davranmaya çağırıyoruz” dedi.

Avrupalılar, İran’ın anlaşmayı kurtarmaya çalıştığı konusuna ikna olduklarını belirtiyorlar. AFP’ye konuşan müzakerelere yakın bir Avrupalı kaynak, “Onların yaptıklarından geri dönülebilir” dedi. Aynı kaynak, “Ama eğer uranyum zenginleştirmede yüzde 5 oranını aşarlarsa, bu bir sorun olur” diye ekledi.

Beş imzacı ülkenin İran ile bakanlar düzeyinde bir toplantı yapması öngörülüyor. Ancak henüz tarih belirlenmedi. ABD, Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmiş ve yaptırımlara geri dönmüştü. O tarihten bu yana İran ile ABD arasındaki gerilim sürekli tırmanıyor.

Ne olmuştu?

ABD Başkanı Donald Trump, 3 Temmuz'da yaptığı açıklamada İran’ın tehditlerinin kendisine geri döneceği uyarısında bulunmuştu. Trump, “İran, tehditlerine dikkat et. Daha önce hiç görülmemiş bir şekilde size karşı geri dönebilir” demişti.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de anlaşmanın diğer tarafları olan Almanya, Çin, Fransa, Birleşik Krallık ve Rusya’ya hitaben yaptığı açıklamada, “Eğer üzüntülerinizi belirtmek istiyorsanız, artık çok geç. Eğer bir açıklama yayınlayacaksanız, şimdi yapın” demişti.

İran, 8 Temmuz'da zenginleştirilmiş uranyum düzeyini anlaşmada öngörülen yüzde 3.67’nin üzerine çıkarmaya başladıklarını duyurmuş ve 60 gün içerisinde yeni bir kırmızı çizgiyi aşma uyarısında bulunmuştu.