Ermeni resmi para birimi Dram’ın 25’inci yıldönümü münasebetiyle Ermenistan Merkez Bankası 22 Kasım’dan itibaren piyasaya yeni paralar sunacak. Ermenistan Üçüncü Cumhuriyeti tarihinde artık üçüncü nesli temsil eden bu kağıt paraları öncekilere göre çok daha yüksek kaliteye sahip ve dayanıklık açısından öncekilerden 3-4 kat daha uzun ömrülü olacaklar.

Tasarımı da daha modern ve çekici olan paraların üstünde bakalım Ermeni büyüklerinden kimlerin resimleri yer aldı?

Kağıt paraları arasında en düşük değere sahip 1000 dram üzerine ünlü Ermeni yazar, Ermeni Soykırımı ve Komitas Vartabed’in anısına adandığı “Anlreli Zangakatun”(Susmayan Çanevi) eseriyle meşhur Paruyr Sevak var.

Eskiden 1000 dramdan sonra 5000 dram geliyordu, fakat yeni kağıt paraları içinde 2000 dram da var ve üzerinde dünyaca meşhur satranççı, Dünya Şampiyonu Tigran Petrosyan yer alıyor.

Sıradaki 5000, 10.000 ve 20.000 dramların üzerinde resmedilen kişileri Türkiye toplumunun ilgili çevreleri de çok iyi biliyor.

Böylece, 5000 dramın üzerinde Amerikan edebiyatının Büyük Ermeni ustası, Bitlis kökenli Wiliam Saroyan var. Bitlis'ten Amerika'ya göç etmiş Ermeni bir ailenin, orada doğan ilk ferdi olarak 31 Ağustos 1908'de 'de Kaliforniya eyaletinin Fresno kasabasında dünyaya gelen Saroyan yazdığı kısa öyküleriyle Amerikan edebiyatına damga vuran yazarlardan biridir. Seneler sonra artık meşhur bir yazar olarak Saroyan anavatanı Türkiye sınırları içerisinde bulunan Bitlis’i ve Sovyet Ermenistan’ı da ziyaret etmişti. UNESCO 2008 yılını Saroyan Yılı ilan etmişti.

Başka bir efsanenin resmi de 10.000 dram üzerinde yer aldı. Ermeni ulusal müzik okulunun kurucusu sayılan Ermeni rahip, müzikolog, besteci, aranjör ve koro şefi Komitas Vardapet. Türkçe konuşan Kütahyalı bir aile içinde Soğomon Soğomonyan olarak dünyaya geldi, 1 yaşındayken annesi, 11 yaşındayken babası ölmüştür. 1880 yılına kadar babaannesinin yanında büyümüş, o yıl içinde iyi bir eğitim alabilmesi için Bursa'daki anneannesi ve dedesinin yanına gönderildi. Dört ay sonra babasının ölüm haberini alması üzerine Kütahya'ya döndü. Eçmiadzin'deki Ermeni kilisesi ruhban okuluna giderek 1895'te buradan mezuniyetiyle papaz olmuştur. 7. yüzyılda yaşamış bir Ermeni halk ozanı olan Katolikos Gomidas'ın ismine atfen Komitas adını almıştır. Komitas Vartabed Türk ve Kürt müziği adına da çok önemli derlemeler yapmış.

20.000 dram üzerinde deniz manzaralarının büyük ustası, ressam, Kırım'da bir Karadeniz liman şehri olan Feodosiya'da Ermeni bir ailede dünyaya gelen Hovhannes Ayvazyan (İvan Ayvazovski)resmedildi. Meşhur ressam 1845'te geldiği İstanbul'da Sultan Abdülmecit tarafından Beylerbeyi Sarayı'nda kabul edildi. 1845-1890 arasında İstanbul'a toplam dört ziyaret yaptı. 1874'teki ziyaretinde Mimarbaşı Sarkis Balyan'ın Kuruçeşme Adası üzerinde bulunan ikametgâhında bir ay kadar misafir olarak Sultan Abdülaziz'in Dolmabahçe Sarayı için sipariş ettiği tabloları hazırladı. 1890'daki son ziyaretinde Sultan II. Abdülhamid tarafında kabul edildi ve ona iki tablosunu hediye etti. Sultan II. Abdülhamid ise onu madalya ile onurlandırdı. Fakat Ermeni katliamları döneminde Büyük ressam II. Abdülhamid’in verdiği madalyayı köpeğine taktı sonra da denize attı...

50.000 değerinde dramın üzerinde Hristiyanlığı Ermenistan’da devlet dini olarak kabul edilmesinde en önemli rolünü oynayan ilk Ermeni Katolikosu Grigor Lusavoriç resmedilecek, 100.000 dram üzerinde İsa Mesih’e hayattayken mektup yazıp Hristiyanlığı kabul eden Edessia (Urfa) Ermeni kralı Abgar yer almaya devam edecek.