ABD'de Donald Trump yönetiminin İran'a yönelik yaptırımlarının ikinci dilimi 5 Kasım'da yürürlüğe girdi.

Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu sekiz ülke, geçici olarak yaptırımlardan muaf tutulacak.

Trump yönetimi, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan tüm yaptırımları yeniden yürürlüğe koyuyor. Yaptırımların ilk dilimi 7 Ağustos'ta devreye girmişti.

Bugün uygulamaya konulan yaptırımlar, İran ekonomisinin temel direkleri konumunda olan petrol ihracatı, deniz taşımacılığı ve bankacılık sektörlerini vuracak.

Yaptırımlar, İran'la ticaret yapan ülkeleri de olumsuz etkileyecek.

ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, önceki gün yaptığı açıklamada, 5 Kasım'da yürürlüğe girecek yaptırımlar çerçevesinde 700'ü aşkın İranlı kişi ve kurumun daha kara listeye ekleneceğini belirtti.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından mayıs ayında yaptığı açıklamada, İran'la yeni bir anlaşma yapılması gerektiğini vurgulayarak 12 maddelik şart ortaya attı.

12 Madde
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun dile getirdiği şartlar şöyle:

1)İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına (UAEA) önceki nükleer programlarının askeri boyutlarını tamamen açıklamalı ve bu çalışmalarını daimi ve doğrulanabilir olarak tamamen bırakmalı.

2) İran, uranyum zenginleştirmeyi durdurmalı ve bir daha asla plütonyum işlememeli.

3) İran, UAEA'ya tüm ülkedeki tesislere koşulsuz erişim hakkı tanımalı.

4) İran, balistik füze üretimine son vermeli ve nükleer kapasiteli füze fırlatma ve geliştirmeyi durdurmalı.

5) İran, gerçek olmayan suçlamalarla tutukladığı tüm ABD ve bu ülkenin ortak ve müttefiki olan ülkelerin vatandaşlarını serbest bırakmalı.

6) İran, Hizbullah, Hamas ve Filistin İslami Cihad Hareketi de dahil olmak üzere Ortadoğu'daki tüm "terörist gruplara" desteğini geri çekmeli.

7) İran, Irak hükümetinin egemenliğine saygı duymalı ve Şii milislerin silahsızlandırılması, tasfiyesi ve yeniden entegrasyonuna izin vermeli.

8) İran, Husi milislere askeri desteğini kesmeli ve Yemen'de barışçıl siyasi çözüm için çalışmalı.

9) İran, Suriye'nin tamamında İran komutasında bulunan güçleri geri çekmeli.

10) İran, Afganistan ve bölgedeki Taliban ve diğer teröristlere verdiği desteği kesmeli ve El Kaide’yi barındırmayı bırakmalı.

11) İran, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün dünyadaki terörist ve militan ortaklarına verdiği desteği kesmeli.

12) İran, birçoğu ABD'nin müttefiki olan komşularına karşı tehditkar davranışlarına son vermeli, İsrail'i yok etme ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliklerine füze atmaktan vazgeçmeli.

Söz konusu Türkiyeyse Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez 2 Kasım’da, ABD'nin İran yaptırımlarında istisna uygulayacağı sekiz ülke arasında Türkiye'nin de olduğunu açıkladı.

Dönmez, "ABD'nin İran yaptırımlarında istisna uygulayacağı sekiz ülke arasında Türkiye'nin de olduğu bilgisi bize ulaştı. Bu açıklamadan dolayı memnuniyetimi ifade etmek isterim" açıklamasını yaptı.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da Cumartesi günü, Türkiye'nin, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarından muaf sekiz ülkeden birisi olacağı yönünde haberler geldiğini belirterek, "Biz böyle olmasını bekliyoruz. Pazartesi hep beraber öğreneceğiz" dedi.

Pekcan, geçen yıl Türkiye'nin İran ile ticaret hacminin 10,6 milyar dolar olduğunu, bu yılın 9 ayında 7,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini ifade ederek, bu rakamların geçtiğimiz dönemde İran'a uygulanan ambargolardan sektörlerin de etkilendiğini gösterdiğini belirtti.

Pekcan, bunun Türkiye'nin bulunduğu coğrafya ile alakalı bölgesel bir sorun olduğunu dile getirerek, "Biz bu coğrafyadayız, Suriye, Irak, İran bizim komşularımız. Biz bu gerçekle yaşamak, ticaretimizi sürdürmek zorundayız." ifadelerini kullandı.

ABD'nin 7 Ağustos'ta İran'a yönelik yeniden uygulamaya başladığı birinci aşama yaptırımlar çerçevesinde İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklandı.

İran'ın çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörüne yaptırım uygulandı, Tahran'a sivil havacılık yaptırımları geri getirildi, yaptırımlar kapsamında İran'ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engellendi.

İran'ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulandı ve ABD'ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklandı.

İran'ın dış borcuna bağış yapılması ve satın alınmasına yaptırımlar kapsamında yasak getirildi.