Gizli geçitler, karanlık ve soğuk odalar, kayalıklara oyulmuş binlerce yıllık yapılar...

Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Anadolu’da da, farklı medeniyetlerin saldırılarından ve tehditlerinden korunmak için yapılan onlarca yeraltı şehri var.
Arkeoloji meraklıları ve keşfetmeyi seven Ankaralılar bunları duyduğunda doğal olarak Nevşehir’i, Ürgüp’ü, Göreme’yi ve yine o bölgede ve çevresinde yer alan Derinkuyu, Kaymaklı, Mazı gibi yeraltı şehirlerini düşünüyor.
Herkesin bildiği ve binlerce kişinin ziyaret ettiği bu yapıların yanı sıra Ankara’da da keşfedilmeyi bekleyen bir yeraltı şehri var: Mahkeme Ağacin.

İLK HRİSTİYANLAR İNŞA ETMİŞ

Şehir merkezine yaklaşık 90 kilometre uzaklıktaki Kızılcahamam ilçesine bağlı Mahkeme Ağacin Mahallesi’nde yer alan bu küçük yeraltı şehrinin yaklaşık 2 bin yıl önce Roma İmparatorluğu’ndan saklanan ilk Hristiyanların inşa ettiği tahmin ediliyor. Mağaralardaki motifler buraların kilise, mesken, depo ve şarap imal yerleri olarak kullanıldığına işaret ediyor. Mağaraların olduğu yerdeki toprak hafif nemli ve gevşek bir yapıda olduğu için kolaylıkla mesken ve kilise haline getirilmiş.

2011’DE MAĞARALAR TEMİZLENDİ

Mahkeme Ağacin Yeraltı Şehri, doğal aşınma, depremler ve bölge halkının samanlık ve odunluk şeklinde yanlış kullanımı nedeniyle 2011 yılına kadar tanınmayacak haldeymiş. Ancak 2011 yılında başlatılan çalışma ile birlikte temizlenerek ziyarete açılmış. Bölgenin tescil kararında 17 adet mağara olduğu belirtilmiş fakat Nevşehir bölgesindeki gibi, buradaki mağaraların da birbiriyle bağlantılı olduğu ve yapının çok daha büyük olduğu tahmin ediliyor. Bölge sakinleri de evlerin altının ve çevrenin yeraltı yerleşimi olduğunu ve yüzlerce farklı yapının bulunduğunu savunuyor.

HAK ETTİĞİ DEĞERİ GÖRMÜYOR

2 bin yıllık bu tarihi miras ne yazık ki hak ettiği değeri görmüyor. Mahkeme Ağacin’e ulaşmak için Çeltikçi-Güdül Yolu’nda sadece tek bir yönde ‘kültürel jeosit’ tabelası yer alıyor, mahallenin girişine çok daha dikkat çekici bir tabela konulması şart. Yeraltı şehrini ziyaret edip fotoğraflamak için Mahkeme Ağacin’e girdiğimizde mahalle muhtarı Ramis Temur ile karşılaşıyoruz. Bölgeye gereken ilginin gösterilmediğini kendisi de söylüyor. 2011 yılındaki temizliğin ardından herhangi bir gelişme yaşanmadığını da ekliyor.


VAKİT KAYBEDİLMEMELİ

Yapıların olduğu yer ve yakınları tescilli olduğundan 1. derece sit alanı ilan edilmiş. Mağaraların yakınlarındaki bazı evler de boş. Muhtar Ramis Temur, evlerin altında da mağaraların ve tünellerin olduğunu vurguluyor. Yani keşfedilip ortaya çıkarılması gereken bir kültürel miras var. Ancak gereken ilginin halen gösterilmediği apaçık ortada. Mağaralara ve yapılara ne bir yönlendirme ne de bilgilendirici tabela yok. Biz de muhtarın yardımıyla yapıları bulabiliyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Başkent’te yer alan bu gizli hazineyi vakit kaybetmeden turizm bölgesi haline getirmesi gerekli.