Ece Güneş Saadetyan ile “Gelin Tanış Olalım” projesi ve hazırladıkları videolar üzerine konuştuk..

Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği ile Beraberce Derneği “Gelin Tanış Olalım” projesi kapsamında "Ermeni Kültürü" üzerine bir dizi kısa video hazırladı. Ermeni mimarlığı, halk dansları, müziği, mutfağı, dili ve alfabesi, basın yayını gibi konulardaki kısa videolarla Ermeniler hakkında bilgilendirme ve farkındalık yaratmak amaçlandı.

Biz de Ece Güneş Saadetyan ile “Gelin Tanış Olalım” projesi ve hazırladıkları videolar üzerine konuştuk:

Bu proje fikri nasıl ortaya çıktı?

Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği ile Nor Zartonk’la tanışmamla. Bir Ankaralı olarak İstanbul’a geldikten sonra Ermenilerden oluşan bir arkadaş grubuna girince sürekli o ne, bu ne diye sormaya başlamıştım. O zaman şunu fark ettim, yahu ben Ermenilerle ilgili hiçbir şey bilmiyorum. Ki arkadaşlarım var, sürekli olmasa da bir tarihe kadar aralıklarla Agos gazetesi okumuşluğum var, şarkılar dinlemişliğim var ama “Ermeniler Gregoryen midir ya da dilleri nasıldır, bayramlarda ne yerler ne içerler, nasıl kutlarlar?” bilmiyorum.

2016 yılında Hrant Dink’in katledilmesinin yıldönümünde buluştuğumuzda arkadaşlara bu durumdan yakındım ve bu fikir ortaya çıktı. Madem benim böyle bir bilgilenme ihtiyacım var, benim gibi çoğunluk kültürü içinde yetişmiş pek çok Ermeni olmayan vatandaşın aynı bilgilenmeye ihtiyacı varken, “Nasıl yapalım, nasıl yapalım” derken çıktı. Kitap düşündük önce. Aras yayıncılık tarafından çıkartılan çocuklara yönelik “Kimdir Bu Ermeniler?” isimli kitap halihazırda yazılmıştı. Ancak çok fazla çocuğa ve yetişkine ulaşamadığını fark ettik kitapların. O zaman video paylaşımı, basitlik, kısalık ile hedefe giden en doğru araçlar olacaktı. Biz de öyle yaptık.

Videolarınızda sokak röportajlarına yer veriyorsunuz? Neden buna başvurma ihtiyacı duydunuz?

Öncelikle şunu düşündük. Aklımıza gelen ilk soru şuydu, şimdi biz elimize bir mikrofon alıp sokağa çıksak ve yoldan geçenlere sorsak, “Ermeni sana ne çağrıştırıyor” diye. Nasıl cevaplar alırız kim bilir? Büyük ihtimalle ilk akla gelen cevaplar ana akım medyada Ermeniler hakkında sunulan konular etrafında olur, yani soykırım ve diğer çatışmalı konular. Evet soykırım Ermenilerin bugünkü toplumsal hayatına damgasını vurmuş bir fenalık ama Ermeniler bundan mı ibaret, çoğunluk Ermenileri sadece bu konu ile mi hatırlamalı?

O nedenle daha farklı sorular sorduk, Ermeni müziği, dili, yemekleri vb ile ilgili. Ermenileri nasıl bildiğimiz ya da nasıl bilmediğimiz, dolayısı ile milli eğitim müfredatında, okul kitaplarında, müzelerde Ermeni varlığının yok sayılması, silinmesi ve medyada Ermenilerin nasıl yer aldığı ile alakalı. Bu yüzden videolarımızda sokak röportajlarına yer vererek bu durumu da ortaya koyalım istedik.

“GİDİN BAŞKA İŞLERLE UĞRAŞIN”

Sokak röportajları yaparken ilginç olaylar geldi mi başınıza?

Gelmez mi? Röportajları Arat Saadetyan kameraya alıyordu. Haliyle verilen hakaretamiz cevaplarla da muhatap oluyordu. Kendisi yaptığımız işin farkında olduğu için tüm bu cevapları olgunlukla, sinirlenmeden karşıladı. Bir kişi röportajdan sonra gelip içini dökmüştü Bakırköy’de, kamerayı kapattıktan sonra, "bize hep yanlış, düşmanca şeyler öğretiliyor, ben de bu yaşıma kadar böyle büyüdüm" gibi. Kimisi röportajda sorduğum sorunun cevabını bilemeyip merak edince “Elhamdülillah Müslümanız gidin başka işlerle uğraşın” diye bize çıkıştı.

“CEHALETİMİZİN TOZUNU BİRAZCIK OLSUN ALABİLELİM”

Peki videoların içeriğini nasıl düzenlediniz?

Devir hız zamanı. Çoğunluğun ağır hayat koşullarının da etkisi ile uzun metinler okuyacak, uzun videolar izleyecek zamanı yok. Kendisini zorlamayacak, basit ve kısa içeriklere gidebiliyor. Biz de o yüzden videoların 10 dakikayı geçmemesine, sıkıcı olmamasına ve basit olmasına özen gösterdik. Ermeni Kültürünü tabi ki söz gelimi bir Ermeni mutfağını, müziğini 10 dakika içine sığdırdığımızı iddia etmiyoruz sadece en basit haliyle genel kültür seviyesinde dahi olsa bilgi vermeyi amaçlıyoruz ki yan yana yaşadığımız halkla ilgili cehaletimizin tozunu birazcık olsun alabilelim..

“HALA HAKARET CÜMLELERİ YAZILMAMIŞ OLMASI ÇOK SEVİNDİRİCİ”

Videolar yayınlandıktan sonra nasıl tepkiler aldınız?

Ermeni toplumu da Ermeni olmayanlar da videoları hoşnutlukla karşıladı. Yorum bölümünde bugünlerde az rastlanır şekilde hala hakaret cümleleri yazılmamış olması çok sevindirici. Genelde çoğunluktan gelen cümleler, “ne kadar benziyoruz”, benzeri sözler oldu. En çok müzik bölümünde milliyetçi kesimin simge parçalarından “Çırpınırdı Karadeniz” şarkısının aslının Ermeni müziği olduğunu öğrenenlerden şaşkınlık içeren tepkiler geldi.

Bundan sonraki adım ne olacak?

Sosyal video paylaşım siteleri sayesinde artık bu sitelerin arama satırlarına Ermeni yazıldığı zaman biraz daha farklı içeriklerin çıkacak olmasına katkı sağladığımız için mutluyuz. Amacımız daha fazla Ermeni olmayan seyirciye ulaşmak. Bunun için Ermeni Kültür ve Dayanışma Derneği ve Beraberce Derneği olarak yerel sivil toplum kuruluşları ve yönetimlerle işbirliği içinde videoların gösteriminin de olacağı sohbet toplantıları düzenlemek istiyoruz farklı kentlerde. Bundan sonra bunu organize etmek istiyoruz. Bu etkinliği bizimle yürütmek isteyen İstanbul dışında sivil toplum kuruluşları, platformlar, yerel örgütlenmeler, belediyeler vb. olur ve bize ulaşırlarsa seve seve ‘evet’ deriz, bu davet bizi mutlu eder.

Peki, kimlerin katkısı oldu bu projeye?

Projeyi gerçekleştirirken pek çok kişiden yardım gördük. DVV International Türkiye stratejik ortağı Beraberce Derneği Başkanı Ayşe Öktem projemizden bahsettiğimiz andan itibaren bizi destekledi. Yaptığımız işin faydasına ve gerekliliğine inandı. Yapım masraflarını Beraberce Derneği üstlendi.

Projenin araştırma ve geliştirme aşamasında Sayat Tekir’in katkısı oldu.

Kenan Yenice neredeyse bir danışman gibi yol göstericimiz oldu, kültür konusu çok geniş bir alan ve bizi tali yollara sapmaktan uyarıları ile sık sık kurtardı. Bizi yüreklendirdi.

Zakarya Mildanoğlu süreli yayın arşivini paylaştı, Takuhi Tovmasyan mutfağını ve emeğini.

Maral Müzik Grubu daha önceki dans gösterilerinin arşiv videolarını, Novva Film'den Sayat Dağlıyan daha önce kendi kişisel arşivi için kaydettiği videoları bizimle paylaştı.

Mari Akbaş ve ekibi halk dansları konusunda bize çok yardımcı oldular.

Gevork Galtakyan Ermenistan'daki görüşmelerimizi organize etti. Hovig Keshishian Türkçe'ye tercüme etti.

Fedai Karakeçili arkadaşımız sokak röportajlarını yaptı. Videoların kurgularında da Onur Abalı çalıştı.

Ve Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği’nden Kamer Köseyan sosyal medyada videoların yüklenmesi ile ilgilendi. Hepsine çok teşekkür ediyoruz.