Türk-Fransız ilişkileri gelecek aylarda bir kez daha “Ermeni soykırımı” tartışmaları nedeniyle kriz geçirebilir. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, konunun yeniden Fransız parlamentosu gündemine geleceği mesajı verdi.

Fransa’da Ermeni diasporasının çatı örgütlenmesi olan Ermeni Teşkilatları Koordinasyon Konseyi’nin (CCAF) yıllık yemeğine katılan Emmanuel Macron, Fransa’da “Ermeni soykırımını anma günü” ilan edileceğini bildirdi. Cumhurbaşkanı seçilmeden önce bu yönde vaatte bulunan Macron, yemekte yaptığı 30 dakikalık konuşmada, “Ermeni soykırımının tanınması ve adalet için mücadele hepimizin mücadelesidir. Bu mücadeleyi, soykırımı anma gününü destekleyerek yürütüyoruz” dedi.

Macron, “Ermeni soykırımı”nın tanınması mücadelesinin aynı zamanda soykırımın inkârıyla mücadeleden de geçtiğini belirtip, Fransız parlamentosunun önümüzdeki aylarda bu konuyu yeniden gündemine almasının “çok önemli” olduğunu söyledi. Fransız parlamentosu tarafından 2011 yılında kabul edilen “Ermeni soykırımını inkârın cezalandırılmasına yönelik yasa”, ifade özgürlüğü ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Şubat 2012’de Fransız Anyasa Konseyi tarafından iptal edilmişti.

Türkiye ile diyalog

Macron, kendisinden önce konuşan diaspora temsilcilerinin Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yürütülen diyalog politikasına yönelik eleştirilerine de yanıt verdi. Erdoğan ile yürüttüğü diyalog sayesinde “gazetecilerin serbest bırakıldığını” söyledi. Geçen yıl içinde değişik nedenlerle Türkiye’de gözaltına alınan iki Fransız muhabir Macron ile Erdoğan arasındaki telefon diplomasisi sonucunda serbest kalmıştı.

Türkiye’yle diyalog konusunda “Bu diyalog olmazsa Fransa’nın mesajının boşta kalacağı düşüncesindeyim” şeklinde konuşan Macron, terörle mücadele ve göç krizi gibi konularda Fransa’nın “müttefike ihtiyacı olduğunu” söyledi.

Dağlık Karabağ’a gitmiyor

Macron, kendisinden Ermenistan işgali altındaki Dağlık Karabağ’a gitmesini isteyen diaspora temsilcilerinin bu talebini de geri çevirdi. Mevcut durumda bölgeye gitmesi halinde Fransa’nın krizin çözümündeki “arabulucu” rolünü yitireceği mesajı verdi. Macron sonbaharda bir devlet ziyareti kapsamında Ermenistan’a gidecek.

Garo Paylan’a özel ilgi

Fransa Cumhurbaşkanı yemeğe katılan HDP İstanbul milletvekili Garo Paylan’ı da özel olarak selamladı. Paylan gibi insan hakları savunucularının “desteklenmesi” gerektiğini söyledi. Yemek sırasında Garo Paylan’a Paris Büyükşehir Belediyesi tarafından Vermeil madalyası takdim edildi.[Garo Paylan Türkei Abgeordneter HDP] HDP’li vekil Garo PaylanCCAF tarafından her yıl düzenlenen yemeğe bu yıl Cumhurbaşkanı Macron’un yanı sıra Paris Büyükşehir Belediyesi Başkanı Anne Hidalgo, ülkenin ikinci büyük kenti Lyon’un Ermeni kökenli Büyükşehir Belediye Başkanı Georges Kepenekian, Paris’i de kapsayan Ile-de-France bölgesinin Başkanı Valerie Pecresse, Fransa’nın Ermeni kökenli siyasetçi ve işadamları, Yahudi kuruluşlarının temsilcileri ve medya dünyasının ileri gelenleri katıldı.

Türkiye’ye “işgal” uyarısı

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, yemek sonrası Le Figaro gazetesine konuşarak Türkiye’nin Afrin operasyonu hakkında mesajlar verdi. Türkiye’nin Afrin harekatının Suriye’nin kuzeyini “işgal eylemine dönüşme riskine” karşı “uyarıda” bulundu. Bu konuda önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşeceğini bildirdi.

Macron, Afrin harekatının “ilk saatlerinden itibaren Erdoğan’la konuşarak kaygılarını dile getirdiğini” hatırlatıp, “Eğer bu harekat Türkiye’nin sınırına yönelik potansiyel bir terör tehdidine karşı mücadelenin ötesine gider ve bir işgal operasyonuna dönüşürse, işte o zaman gerçek bir sorunla karşı karşıyayız demektir” ifadelerini kullandı. Afrin harekatının “hem Avrupalılar hem de müttefikler arasında tartışılması ve karar alınmasını gerektirebileceğini” söyledi.

Suriye krizinin çözümüne de değinen Fransa Cumhurbaşkanı, “Tüm tarafları kapsayan bir çözüm için Türkleri ve Rusları ikna etmek istiyorum, ancak o zaman Suriye muhalefeti müzakerelere gelecektir ve Ruslar da rejimi getirmelidir” dedi.

Macron, “İstikrar ve sınırların korunmasıyla Türkiye’nin beklentisi olan güvenlik unsurları da oluşacaktır. Fakat artık IŞİD olmayan bir düşmana (Kürtler) karşı Suriye’nin egemenliğini çiğneyerek zeminde inşa edilmiş bir güvenlik söz konusu olamaz” ifadelerini kullandı.

Macron’un bu ifadelerinden birkaç saat önce de Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian Fransız Millet Meclisi’nde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin Afrin harekatının “Suriye’nin kuzeyini işgale dönüşmesi riski”nden söz etmişti.

Türkiye’nin Afrin’de hedef aldığı PYD’nin üst düzey yöneticileri geçtiğimiz günlerde Paris’te temaslarda bulunmuştu.

Kayhan Karaca / Strasbourg