Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkilerinin kurulması ile iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesini öngören iki protololün 2009’da Zürih'te taraflarca imzalanmasının sekizinci yıldönümü. Konuya değinen “Hürriyet” köşe yazarı Ünal Çeviköz, her iki ülkenin parlamentolarının söz konusu protokolleri onaylamaları ve yürürlüğe sokmaları gerektiğini, fakat bugüne kadar protokollerin onaylanmadığını hatırlatıyor.

Çeviköz, “Ancak Türkiye'nin Yukarı Karabağ sorununun çözümünü ya da bu konuda mutlaka bir ilerleme kaydedilmesini Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesi için bir önşart olarak dayatması koşulları değiştirdi. O ana kadar Türkiye'nin normalleşmeyi gerçekten ve samimi biçimde istediğini ve protokollerin imzalanmasına varan sürece de bu amaçla başladığını düşünen ve buna ikna olan Ermenistan, bu koşullandırmayla birlikte Türkiye'nin samimiyetine olan inancını yitirdi” diye yazdı.

Türkiye'nin ortaya bir önşart koyması nedeniyle Ermenistan, Türkiye protokolleri onaylamadığı sürece Ermenistan'ın da onaylamayacağını belirtti. Şubat 2015'te ise protokoller, Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan tarafından Ermenistan Parlamentosu'nun gündeminden tamamen çıkarıldı.

Çeviköz, Birleşmiş Milletler 72. Genel Kurulu'nun açılışında NewYork'ta konuşan Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın, "Türkiye bu protokolleri ilelebet rehin tutabileceğini ve ancak kendi çıkarlarına uygun bir zaman geldiğinde onaylayabileceğini düşünüyorsa yanılıyor" ifadelerini hatırlattı.

Protokollerin uygulanması yönünde hiçbir olumlu ilerleme görülmediği takdirde Ermenistan'ın, bu iki protokolü 2018 ilkbaharından itibaren "hükümsüz" addedeceğine dair Sarkisyan’ın sözlerine de değinen yazar, Türkiye'de hakim olan siyasi ortama bakıldığında 2018 ilkbaharına kadar bu protokollerin uygulanması yönünde bir ilerleme fırsatı olmayacağı izlenimi yaratıldığını belirtti.

Çeviköz, “Ermenistan ile ilişkileri normalleştirmek Türkiye'nin toplumsal demokratikleşme sürecinin bir gereği olarak belirmişti. Demokratikleşmenin bir unsuru Soğuk Savaş kalıntısı olan bu durumu düzeltmek, bir diğeri de Türkiye'nin kendi içinde Kürt kökenli yurttaşlarıyla kendi tarihi toplumsal uzlaşısına erişmek idi. Her ikisi de artık gündemde değil. Hal böyle olunca, Türkiye'de demokratikleşmenin de gündemden düştüğü düşüncesinde olanların görüşleri güç kazanıyor. Normalleşme için artık öncelikle Türkiye'de demokratikleşmeyi beklemek gerektiğine olan inanış da güçleniyor” yorumunu yaptı.

Yazara göre Ermenistan, protokolleri yok hükmünde saymakla yanlış yapıyor, çünkü bu durumda Türkiye, Ermenistan'ı günah keçisi yaparak protokolleri ve normalleşme sürecini ortadan kaldıran tarafın Ermenistan olduğunu ileri sürme fırsatını elde edecek.