İsa Mesih’in Suret Değiştirme Yortusu (İzzet Yortusu.) Ermenilerin asırlardır kutladığı bu yortu (Bayram) araştırıcılar tarafından çeşitli efsanelere ve anlatımlara bağlanır, bunlardan biri de, Hazreti Nuh’un Gemisi ve Sel Tufanı efsanesi ve anlatımıyla ilişkilendirilendir. Bu bayram günü tüm ibadethaneler ve kiliseler renkarenk çiçeklerle ve güllerle süslenirler, belki de bu nedenle, bu bayramın halk diliyle VARTAVAR adı ile tanır diye düşünenler vardır.

Oysa bu bayramın geçmişi Hıristiyanlık öncesi paganizm devrine dayanır ve çeşitli efsanelere bağlanır. Ermenice’de Vart=Gül, Var=saçan, yayan anlamında kullanılır ancak, birçok dilbilimcilere göre bu iki kelime eski İran (Pers) kaynaklıdır. Vartavar günü Ermeniler birbirlerini ıslatırlar, suya atarlar, güvercinler uçururlar, şenlikler ve eğlenceler düzenlerler. Ermeni yaşamında, asırlardır gelenek olan bu olgu, Çoğu araştırmacılara göre, bu bayram, geleneksel olarak, Nuh Hazretlerinin, sel tufanı sonrası kurtulan ailesi ve kendisi adına Tanrıya şükranlarını sunduğu günü, yağan yağmuru ve ıslanan çiçeklerden yayılan gül kokusunun yaratığı hareketliliği ve canlılığı, bu bayramda (yortuda) güvercin uçurma geleneği de hareketin ve canlığın sürekliliğini anımsatır.

Bugün kutladığımız Ermeni Bayramların ve yortuların çoğunun tarihsel geçmişinin Hıristiyanlık öncesi antik dönemlere, pagan devrine dayandı bilinmektedir, Ermeni ulusunun 301 yılında Hıristiyanlığı resmen devlet dini olarak kabulünden sonra,halkın alışkanlığı ve geleneklerine bağlılığı göz önüne alınarak, Hıristiyanlık öncesinden kalan yortu, bayram, alışkanlık, anane, geleneklerin hepsi de Hıristiyanlık dinine uyarlandı ve bağdaştırılarak özümsendi: Antik dönemlerden beri kutlanan VARTAVAR yortusu , Hıristiyanlıkla birlikte (BAYDZARAGERBUTYAN DİAYRN MERO HISUS KRİSDOSİ=) İsa Mesih’in Suret Değiştirmesi ile bütünleşmiş ve özdeşleştirilmiştir .

Suret Değiştirme (İzzet Yortusu) (Baydzaragerbutyan Don), İsa Mesih’in yanında bulunan Musa ve İlyas Peygamberlerin eşliğinde, yüksek dağin tepesine çıkmış, nurlu yüzlü, güneş gibi aydınlanmış bir durumda, gözleri kamaştıran eşsiz bir güzellikte bembeyaz giysileriyle, üç havarisine (talebesine) görünürken, etrafını saran bulutların içinden yükselen ‘‘BENİM SEVGILI OĞLUM BUDUR, ONDAN MEMNNUM’’ şeklindeki yükselen ilahi sesin olgusu, Hıristiyan dünyasında asırlardır ‘İsa’nın Suret Değiştirme ve İzzet Yortusu’ olarak kutlamaktadır:

Bu bayram bu sene 23 Temmuz 2017 Pazar gününe rastlamaktadır. Bu gün bu yortu Ermeni dünyasında dini ayinlerle ve törenlerle ve cismani çeşitli şölenlerle kutlanacaktır.

Bu vesileyle Vartavar, Vartkes, Vartuhi, Varteres, Varteni, Vartanauş, Vartiter, Vart, Nıvart, Lusvart, Sırvart, Baydzar, Roza, Badrig’lerin isim günleri kutlu olsun.