Polonya edebiyatı üzrinde derin izler bırakmış en tanınmış yazarlardan biri olan Zofia Nałkowskaya, daha 1925 yılında yazdığı öyküde Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni soykırımını tasvir etmişti. NEWS.am muhabirine konuya ilişkin bilgi 25 yıldır Ermenistan ve Ermeni Soykırımı araştırmalarında bulunan Polonya’lı bilim adamı Zbignev Szmurło’dan geldi.

Szmurło, Zofia Nałkowskaya’nın 1925 yılında Soykırımdan kurtulmuş ve İsviçre hastanelerinden birinde tedavi gören İsviçre’de bir grup Ermeniyle karşılaştığını ifade etti. Anılanlar, yazara 10 yıl önce Türkiye’de nelerin gerçekleştiğini, ne gibi kabuslar görüp, nasıl kurtulmayı başardıklarını anlatırlar. Onların anlattıkları yazarın Choucas başlıklı eserinde yankısını bulur. Zbignev Szmurło, ‘chouca’ların kara kargalar olduğunu ve bunlar yazarın kanaatince Türkiye’den kaçmış zayıflamış ve karalar giymiş Ermeni kadınlar gibidirler.

Zbignev Szmurło’ya göre, Nałkowskaya Avrupa’da Ermeni Soykırımı meselesini yüksek sesle dillendiren ilklerden biri ve bunu eserlerinde yansıtmakta. 1926 yılında yerel dergilerden birinde yayımlanan öykü, 1937 yılında kitap olarak Fransızcaya çevrildi.1939’da kitap Lehçe olarak tekrar yayımlandı.

Ne yazık ki bu kitap Batılı okuyucu tarafından az bilinmekte. Kitap sadece bir yıl önce İngilizceye çevrildi, Ermenice ve Rusça tercümeleri ise bu güne dek yok.

Kitabın İngilizce çevirmeninin, belki de bu öykünün gerçeklik olması için ona haddinden fazla korkunç gelmesinden olacak, kitabın İngilizce çevirisinin yayımlanması sonrasında kitaba ilişkin yazdığı bir makalede, betimlenen olayların ‘sözde’ 1915’te Osmanlı İmparatorluğunda gerçekleşen olaylar olduğunu yazması da enteresandır.

News am�

�