Tam olarak hangi tarihte olduğunu hatırlamıyorum ama uzun yıllar evvel tanımıştım “Shoghaken Folk Ensemble” ile bu müzik topluluğunun solisti Hasmik Harutyunyan’ı. Ermeni müziğine yeni yeni ilgi duymaya başladığım yıllardı. Dinlediğim ilk Ermeni halk müziği albümleri, Türkiyeli Ermenilerden oluşan “Knar” grubunun hazırladıklarıydı. Bildiğim kadarıyla iki CD çıkardı Knar. Sonra ne oldu bu topluluğa bilmiyorum, sanırım dağıldılar.
Knar, bana Ermeni folk müziğinin kapılarını açtı. Ben de önünde durduğum eşikten geçip pek çoğu tarihî Ermenistan coğrafyasında yani Anadolu’da doğmuş olan kadim ezgilerin arasında merakla dolaşmaya başladım. O süreçte tanıdığım gruplardan biriydi Ermenistanlı müzisyenlerden teşekkül eden “Shoghaken Folk Ensemble”. Grubun solisti Hasmik Harutyunyan’ın çok güzel, eski Ermeni şarkılarına ruh veren bir sesi olduğuna daha o zaman kanaat getirdiğimi anımsıyorum. Shoghaken Folk Ensemble’ın albümlerini bıkıp usanmadan ve defalarca dinlediğimi de…

Seneler önce tanıyıp sevdiğim, bana Ermeni kültürünün nice rengini; duduktan yayılan hüznü, kanunun zarif ve dokunaklı sesini, kadim ama hâlâ yaşayan bir âlemin gizli köşelerini gösteren Shoghaken Folk Ensemble, geçen hafta Türkiye’deydi. 22 Nisan akşamı, İstanbul’da, Ermeni Soykırımı’nın yüzüncü yılı nedeniyle düzenlenen anma konserinde sahneye çıkan gruplardan biriydi. O gün Ermeni asıllı Fransız fotoğraf sanatçısı Antoine Agoudjian’ın soykırım kurbanları anısına açılan sergisi için Diyarbakır’da bulunduğumdan konseri izleyememiştim. Tam da Shoghaken Folk Ensemble’ı canlı canlı dinleme fırsatını kaçırdığımı düşünürken, grubun 25 Nisan akşamı Kadıköy’deki Yeşil Ev’de de bir konser vereceğini öğrendim.

Yüzleşme Platformu ile DVV International’ın düzenlediği dinleti, çok sıcak bir ortamda geçti. Dinleyiciler için yerleştirilmiş sandalyelerle çepeçevre sarılan salonun ortası müzisyenlere ayrılmıştı. Önce Shoghaken Folk Ensemble’ın solistleri Hasmik Harutyunyan ile Aleksan Harutyunyan, ardından da müzisyenler Karine Hovhannisyan (kanun) ile Levon Tevanyan (duduk ile diğer üflemeli çalgılar) çıktı sahneye. Hepsi de geleneksel Ermeni giysilerine bürünmüşlerdi.
Atalarının 1915’ten önce Muş’ta yaşadığından söz eden Hasmik Harutyunyan, konserde ilk olarak hafızasında sakladığı pek çok geleneksel Ermeni halk şarkısını yeni nesillere aktaran hocası Hayrig Muradyan’dan bir parça seslendirdi. Sonra da Ermeni köylülerinin tarlalarını sürerken, hayvanlarını otlatırken söylediği “horovel” denen iş şarkılarından birini grubun diğer solisti Aleksan Harutyunyan yorumladı.

Ermeni halk müziği şarkılarına bakıldığında üç ana tema dikkat çeker. Horovoller, “grung” adlı verilen gurbet ve hasret temalı ezgiler ile yurtseverliği işleyen şarkılar. Shoghaken Folk Ensemble, 25 Nisan akşamı Kadıköy’de bu üç türden de örnekler seslendirdi. 24 Nisan 1915’te diğer Ermeni aydınlarıyla birlikte tutuklanan ve Anadolu yollarında şahit olduğu vahşetin etkisiyle aklını kaybeden müzikolog, besteci, rahip Gomidas’ın derlediği halk ezgileri de grubun konser repertuarında vardı.
Ermeni halk müziği dinletisi düzenlenir de “aşuğ” denen halk ozanlarının yarattığı eserler unutulur mu hiç? Tabii ki onların en bilinenlerini de Shoghaken Folk Ensemble’ın üyelerinden dinledik. Gelmiş geçmiş en büyük Ermeni ozanı Sayat Nova’nın “Nazani” ve “Kamança”nın da dahil olduğu eserlerini yorumlarken biz de Hasmik Harutyunyan’a eşlik ettik. Halaylarda ve düğün şarkılarında hep birlikte coştuk, güldük, eğlendik. Gurbet temalı ezgiler çalındığında bir asır önce yurtlarından sürülen, öldürülen Ermeniler geldi aklımıza, hüzünlendik.Uzun lafın kısası, pek çok Ermenistanlı gibi Anadolu kökenli olan Hasmik Harutyunyan’ın sesi ve Shoghaken Ensemble’ın müziği kalplerimizi birleştirdi, tek bir kalp hâline getirdi.

Taraf