Ermenistan′da cumhurbaşkanı adaylarından şu anki Devlet Başkanı Serj Sarkisyan, Basargeçer bölgesinde seçmenlerle görüşürken ihtiyar bir Ermeninin kendisine Azerbaycan Türkçesi′nde hitap etmesi dikkatlerden kaçmadı.

Ermeniler, her zaman Türkler, Türkçe ve Türk uygarlığına karşı gizli ve büyük bir merak duymuşlardır. Yüzyıllar boyunca içlerinde sakladıkları gizli nefrete ve husumete rağmen hep esinlendikleri medeniyetin etkisi altında kalmış ve Türk kültürel mirasını benimsemişlerdir.

Önceden kendisine sunulmuş methiyeyi büyük bir zorlukla telaffuz ettikten sonra yürek sözlerini Azerbaycan Türkçesi′nde dile getiren yaşlı Ermeninin öyküsü bu durumun iyi bir göstergesidir. Düşünebiliyor musunuz? Adam sanki hangi dilde düşündüğünü kanıtlıyormuş gibi yüreğinden kopup gelen kelimeleri art arda Türkçe dizmekten kendini alıkoyamıyor. Hem de bunu görev başındaki Ermeni cumhurbaşkanının gözlerinin içine dik dik bakarak yapıyor.

Türkçe söylenen kelimeleri duyunca salondakilerin neredeyse tamamı yerinden sıçrıyor, gözleri gülümsüyor. Gerçi yüzlerindeki tebessüm görülmeye değerdi. Emri vaki yapıldığını gören Sarkisyan ise hemen espri yaparak gerginliği azaltıyor. Cumhurbaşkanının “Galiba halen eski günlerin hatıralarıyla yaşıyorsunuz” şeklindeki yanıtı salondakileri kahkahalara boğuyor.

Yaşlı adam, fırsat bulsa “Oooh! Hem de nasıl” diyecek ama neyse ki kendini toparlıyor ve söylediklerini Ermenice′ye çevirme zorunluluğu hissediyor. Kendi dahil salondakilerin büyük bir kısmının Türkçe anladığını iyi bilen Sarkisyan, “Çeviriye gerek yok, benim de o dili konuştuğumu unutuyorsunuz demek ki” diye karşılık verince herkes rahatlıyor.

Oysa Cumhurbaşkanı Sarkisyan′ın, ihtiyar Ermeninin söylediklerinden iyi bir ders çıkarması gerekmektedir. Belli ki ömrünün büyük bir kısmını Azerbaycanlı Türklerle omuz omuza yaşamış yaşlı Ermeni, verilen sözün tutulması gerektiğini söylüyor, bir erkeğin hele bir cumhurbaşkanının verdiği sözün değerinden bahsediyor. Dolayısıyla, yüreğinden kopup gelen kelimeleri Türkçe ifade etmek suretiyle aslında yıllar boyunca Türk komşularından öğrendiği hayat dersi hikayesini anlatıyor.

Şunu kaydetmeliyim ki ihtiyar Ermeninin söz konusu çıkışı yıllar boyunca gözetlediğim ilk veya tek bir olgu değildir. Daha çocukken Ermenilerin ve diğer gayri-müslimlerin çevresinde yaşamış biri gibi bir tek Ermeni komşuların Türklerin yaşam tarzına özendiklerini, mükemmel bir şekilde Türkçe konuşmaya gayret ettiklerini, topluma entegre olmaya çalıştıklarını ve Türklerle akrabalık ve dostluk ilişkilerine özen gösterdiklerini net olarak söyleyebilirim. En azından Bakü′de ikamet etmiş Ermenilerin böyle bir huyu olduğunu kesinlikle teyit edebilirim.

Örneğin, Azerbaycan veya Türkiye′de milli azınlık konumundaki Ruslar, Lezgiler, Kürtler, Lazlar ve diğer halkların mensuplarıyla kıyaslandığında gerek Bakü′deki Ermenikent olarak bilinen Ermeni mahallesinde, gerekse de İstanbul Şişli′de ikamet etmiş veya halen oturmaya devam eden Ermenilerin Türkçe′nin farklı lehçelerini mükemmel konuştukları bir gerçektir.

Kanaatimce, her türlü husumete ve kendilerini vahim eylemler gerçekleştirmeye zorlayan bu kibire rağmen halen özellikle atasözleri ve deyimlerini çok sevdikleri yüce Türkçe′yi unutamıyor, Ulu Tanrının bir lütfu olan şu insanlık dilinin hikmetinden faydalanmaya devam ediyorlar.

Ceyhun Alekber