Mardin`in Derik ilçesinde üretimi bin yıl öncesine dayandığı tahmin edilen zeytinin, GAP suyunun bölgeye ulaşması ve destek verilmesi durumunda dünyaya açılmayı hedefliyor. Mardin İli Zeytin Üreticileri Birliği Başkanı Erkan Doğan, Derik`te zeytin üretildiğini bir çok insanın bilmediğini, tanıtım açısından eksikliklerin olduğunu kaydetti.Mezopotamyanın zeytinin ana vatanı olarak geçtiğini ifade eden Doğan, şunları söyledi:

``Kendimizi bildik bileli zeytin üretimi var. Ankara Üniversitesinden hocalar geldi. Burada uzun süre çalışma yaptılar. 500 yıllık zeytin ağaçları var. Ancak bu ağaçların geçmişi daha fazla. Çünkü ağaç kendini sürekli yeniliyor. Yaşlı ağaçlar sürekli kesiliği yenileniyor. 500 yıllık zeytin ağaçları şu an var. 500 yıldan daha fazla bir geçmişi var. Çünkü zeytinin ana vatanı olarak geçiyorsa, 1-2 bin yıllık ağaçların olduğunu düşünüyoruz``

Doğan, Derik`te 20 bin dekar l genelinde 30 bin dekarlık alanda zeytin ağaçları bulunduğunu, ilçenin yüzde 50 gelirinin zeytinden sağlandığını kaydetti.

Her yıl üretim olmadığını, iki yılda bir zeytin toplandığını ifade eden Doğan, ortalama rekoltenin bin ile 2 bin ton arasında değiştiğini bildirdi.

Derik`te 10`nun üzerinde zeytin çeşidinin bulunduğunu dile getiren Doğan, şöyle konuştu:

``Diğer bölgelere nazaran 3-5 çeşit değil. Bayağı bir zeytin çeşidimiz var. Marin bölgesi Akdeniz ikliminin geçiş bölgesidir. Onun için Akdeniz iklimini hakim olduğu bu yer, zeytinin ana vatanı. Bazı kaynaklarda zeytinin ana vatanı Mezopotamya olarak geçiyor. Bu nedenle Derik zeytini çeşit olarak bayağı zengin ve kalite olarak kendini kanıtladı. Zeytin üretimi babadan oğula geçen ilkel yönetemlerle zeytin yetiştiriciliği yapılmış. Biz bu nedenle birliği kurduk ve daha modern şartlarda üretim, pazarlama yapılabilmesi için derneği kurduk.

Derik zeytinin daha çok sofralık olarak tüketiliğini aktaran Doğan, ``Derik zeytinin yağ kalitesi de bayağı iyi. Şu an fiyatlara baktığımız zaman zeytinyağının fiyatı 5-6 lirayken bizim Derik halhalı çeşidi zeytinin kilosu 6 lira. Derik halhalı hem damak zevki açısından hem yağ kalitesi olarak kendini kanıtlamış bir zeytindir`` diye konuştu.

Derikli zeytin üreticilerinin destek beklediğini dile getiren Doğan, şunları belirtti:

``Bugün İspanya`ya Yunanistan`a baktığımız zaman, onlara verilen zeytin desteği ve bize verilen zeytin desteği arasında çok fark var. Bizimki çok cuzi bir rakam. Biz her fırsatta bunu dile getiriyoruz. Destek verilmediği zaman üretim gelişmiyor. Üretime yönelik destek verilmeli. Üretim gelişirse tesis kurulur, pazarlar oluşur. Üretim fazla mal demek, tesis demektir, dışarıya açılma demektir, yeni pazarlar aramak demektir. Biz mesela buradan Aydın`daki şirketlere veriyoruz. Aydın`daki şirketlerde Bulgaristan ve Romanya pazarına veriyorlar. Eğer kapasite artırılırsa biz de ihracaat yapabiliriz. Ayrıca Türk-Amerikan ortaklı bir şirkete veriyoruz. Bu şirkette yağ şeklinde satışa sunuyor. Derik Halhalı zeytinin asit oranı 0,8 çıktı. Asit oranı çok düşük. Bu gerçekten çok güzel bir rakam. Diğer bölgelerle karşılaştırdığımız zaman.``

Doğan, zeytin üretiminde kesinlikle kimyasal gübre kullanmadıklarını, bunun da çok önemli olduğunu ve ürünlerin tamamen organik olduğunu vurguladı.

Yağ oranının yüksek olduğunu anlatan Doğan, kurtlanma ve diğer hastalıklara yakalanma oranının düşük olduğunu bildirdi.

Doğan, ekim ayının başında hasata başlayacaklarını, zeytin toplama işinin yaklaşık 2 ay sürdüğünü belirtti.

-``Halhal çeşidi Derik`e özgü``-

Derik Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü`nde görevli ziraat mühendisi Savaş Tansever de Derik zeytini yetiştiriciliğinin çok eskilere dayandığını, en az bin yıllık köklü bir tarihinin bulunduğunu ifade etti.

Zeytinin ana vatanı aslında Suriye olarak geçtiğini, fakat Derik`te üretilen ``Halhal`` çeşidinin ana yurdunun Derik olduğunu vurgulayan Tansever, şunları söyledi:

``Yapılan araştırmalar göre zeytin dikimi çok eskilere dayanmakla birlikte, yetiştiriciliği de Hristiyanlar ve Ermeniler tarafından dikilmiş olduğu var sayılıyor. Zeytin çeşitlerimiz çoktur. Halhallı ve Kürtçe deyimiyle `bellüti` gibi önemli çeşitlerimiz vardır. Halhallı çeşidi çok önemli, yılda bir defa verimi vardır. Zeytinin ana vatanı aslında Suriye olarak ta geçiyor. İlk olarak Suriye daha sonrada Derik. Bizim Derik’te orijinal diyebileceğimiz halhal çeşidi vardır. Yılda ekim ayında Hasad süresi olmakla birlikte bir defa toplanmaktadır. Halhal çeşidi erken olgunlaşmakta diğer ürünler biraz daha geç. Derik yılda ortalama 10 bin dekarlık alanda yılda bin 500 – 2 bin 500 ton civarında zeytin almaktadır. Bizim en büyük sorunlarımızdan biri sulamadır. Sulamadan ötürü büyük kayıplar yaşanmaktadır. GAP`ın buraya gelmesi ile birlikte sulamada büyük önemli adımlar atılacaktır. Üretim açısından da çok büyük gelişmeler yaşanacaktır.``

Zeytin üreticisi çiftçi Vejdin Kaplan ise 4 dekarlık alanda deden kalma arazide zeytincilik işle uğraştığını, fiyat istikrarının olmadığını, ayrıca destek beklediklerini kaydetti.

Kaplan, ``Burada herkes kendine bir fiyat biçiyor. Belli bir düzen yok. Biz 4 dekarlık alanda 150 yıldan beridir zeytincilik yapıyoruz. 150 senelik babadan kalma ağaçlarımız var. Bu ağaçlardan biz hiç gelir almadık. Satmayı düşünmüştüm, destek bekliyoruz`` dedi.

Zeytin üreticisi çiftçi Abdurrahim Esmez de ilkel yöntemler ile atadan gelme bir gelenekle bu ağaçlar ile tanıştıklarını ve o yöntemler ile ürünleri aldıklarını belirtti.

Periyodik bir şekilde kaliteli ürün alamadıklarını, ürünlerini çevre yerleşim alanlara satabildiklerini, destek olduğu takdirde dünya pazarına açılmayı istediklerini vurgulayan Esmez, şunları kaydetti:

``Atalarımızdan bize kalmış bir miras gibi bakıyoruz. Kesmesi olsun, budama olsun veya toplanması hep ilkel yöntemler ile oldu. Son zamanda ekosisteminin bozulması ile su kaynağımız tükenmek üzere .kimyasal gübre kullanmıyoruz. Hayvansal gübre kullanıyoruz. Periyodik bir şekilde ürün alamıyoruz. Bir yıl iyi bir sonraki yıl aynı verimi alamıyoruz. Bizim daha çok halhal çeşidimiz iyi. Hem sofralık hem de yağ olarak daha zengin bir ürünümüzdür. Piyasa olarak merkezde ve çevre köylere veriyoruz. Desteklense daha geniş pazarlara açılırız. Daha fazla kazanç elde ederiz.``

http://www.habermardin.com/NewsDetail.Asp?NewsID=7174