Batı Ermenistanlı şair Daniel Varujan 26 Ağustos 1915 tarihinde Türk katliamcılar tarafından öldürüldü. Daniel Varujan’ın yaratıcılığının özünde güzelliğin, gücün ve emeğin övgüsü yatmaktadır.

20 Nisan 1884 tarihinde Batı Ermenistan’ın Sebastia (Sivas) Eyaleti’nin Bırgınik Köyü’nde doğan Daniel, köy okulunda okuma-yazma öğrenerek, 1896 yılından itibaren eğitimini Konstantinopel’de (İstanbul), önce Sakızağacı’ndaki Mıkhitaryan (Mehitarist) okulunda, ardından ise Kağkedon (Kalketon, Kadıköy) okulunda sürdürür. Varujan, 1902 yılında Venedik’teki Murat-Rafayelyan okuluna geçer. Gurbetçilerin hayatı ve 1896 katliamları temalı ilk şiirlerini de Venedik’te yazar.

Şair, 1905 yılında Belçika’ya gider ve Gent Üniversitesi’ne kabul edilir, toplumsal ve siyasal bilimler eğitimi görür, edebiyat ve sosyal bilimler araştırmalarında bulunur. Varujan’ın büstü, Gend Üniversitesi’nin ana kütüphanesinin salonunda yerleştirilmiştir. Büstün altında şairin şu sözleri yer almaktadır: “Hayaller yaşarken, hayaller ölümsüzken, hayatın ölümlü olması hiç dert değil”.

Yüksek eğitimini tamamlayan şair 1909 yılında doğum yerine geri döner. Varujan’ın şiirleri bu yıllarda üne kavuşur ve şair, Konstantinopel edebiyat çevrelerinin etkili simalarından biri, edebi toplantıların ruhu haline gelir. Şair, “Sarsurner” (Ürpertiler), “Tseğin sirtı” (Irkın yüreği), “Hetanos yerger” (Pagan şarkılar), “Hatsin yergı” (Ekmeğin şarkısı) olarak 10 yılda 4 kitap yayınlar, Notlar, makaleler yazıp, çeviriler de yapmıştır.

1915 yılı. Varujan, harikulade köy şarkılarından oluşan “Ekmeğin şarkısı” serisini tamamlamaya devam etmekteydi, Ermeni efsaneleri ve geleneksel anlatılarının düzenlemelerinin yer alacağı “Haykakan homeragirk” (Ermeni Homeros kitabı) derlemesini yazmaya hazırlanmaktaydı, “Sasna dsırer” (Sasunlu kaçıklar) halk efsanesini tamamen düzenlemeyi hayal etmekteydi. “Giniin yergı” (Şarabın şarkısı) adında bir cilt hazırlamayı düşünüyordu.

Lakin kanlı trajedi geldi çattı. Bu trajik günlerin kurbanlarından biri de Varujan oldu. 31 yaşındaki şair, tehcir yolunda, Çankırı yakınlarında bulunan bir vadide, Türk katiller tarafından hunharca katledildi.

http://www.1in.am/arm/more_historicaldates_107244.html

Çeviren: Diran Lokmagözyan