15 Eylül 2010
İstanbul Ermeni Patrikhanesi tarafından yaptırılan 2 metre yüksekliğindeki haç, 19 Eylüldeki ayin öncesinde Akdamar Adası'na getirildi.
Van'ın Gevaş ilçesine bağlı Akdamar adasında bulunan Surp Haç Kilisesi'nde 19 Eylül'de yapılacak ayinle ilgili tüm hazırlıklar tamamlanırken; kilisenin kubbesine takılması beklenen, ancak teknik sorunlardan dolayı takılamayan haç kiliseye götürüldü. Bir kaide üzerinde geçici olarak çan kulesinin yanına konulan haçın, ayin sırasında nereye yerleştirileceğine ise patrikhaneden gelen din adamları karar verecek.
Restorasyonun ardından Türkiye Ermenileri Patriği Mesrop II Mutafyan tarafından kiliseye takılması isteğiyle Van'a gönderilen haç, Akdamar Kilisesi'ne takılmayarak Van Müzesi'ne götürülmüştü. Uzun zamandır Van Müzesi'nin depolarında saklanan haç, ayin öncesinde bugün Akdamar Kilisesi'ne götürüldü. Sabah saatlerinde Van Müzesi'nden müze yetkililerinin gözetiminde alınan haç, Akdamar İskelesi'ne, buradan da tekneyle 25 dakika süren yolculuğun ardından adaya ulaştırıldı. 70 kilo ağırlığında, 2.5 metre uzunluk ve 130 santimetre genişliğindeki dökme demirden yapılmış olan haç,
Van Vali Yardımcısı Atay Uslu ve Gevaş Kaymakamı Yusuf Guni gözetiminde çan kulesinin yan tarafında bulunan ahşaptan yapılmış bir kaidenin üzerine yerleştirildi.
Gevaş Kaymakamı Yusuf Guni, haçın ayin günü nereye konulacağına 2 gün sonra Ermeni Patrikhanesi'nden gelecek din adamlarının karar vereceğini söyledi. Kaymakam Guni, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izniyle haçı Akdamar adasına götürdüklerini belirterek, "Haç ile ilgili çok spekülasyon haberler yapılıyordu. Bunun da önüne geçmiş olduk. Şimdilik geçici olarak burada duruyor. Teknik olarak haçı kubbeye yerleştirmemiz imkansız" dedi.
Ayin ile ilgili çalışmaların son aşamaya geldiğini kaydeden Guni, "En ince ayrıntısına kadar program yapıldı. Dışarıdan gelen misafirler için sağlık, ulaşım, konaklama ile ilgili tüm detaylar gözden geçirdi. İstanbul'daki Ermeni Patrikhanesi'nin yaptırdığı haç, bugün itibariyle adamıza getirildi. Tabi ki Ermeni vatandaşımız ve yurt dışındaki Ermeni toplumu haçın ana yeri olan kubbeye yerleştirilmesini istiyordu. Bazı teknik nedenlerden dolayı 19 Eylül'deki ayine yetiştiremiyoruz. Bunlar nedir derseniz burası SİT alanı ve korunma kapsamında olan bir kilise. Bir çivinin dahi çakılması için bir sürü prosedür gerekiyor. Haçın kubbeye yerleştirilmesi için ihale yapılması ve birçok kurumdan izin alınması gerekiyor. Bu işlem uzun zaman alıyor. İstanbul'daki Patrikhane yetkililerinin 'Haçın kubbeye konulmaması durumunda da kilisenin bahçesinde bir yere konulması bizim için yeterlidir' demesi üzerine Kültür Bakanlığı'nın izni ve talimatı ile haçı buraya getirdik. Birkaç gün içerisinde patrikhanedeki dini görevliler gelecek, uygun gördükleri yere haç yerleştirilecek. Ayinden sonrada kubbeye yerleştirilmesi için çalışmalara başlanılacak. Haçın ağırlığı 70 kilo. Ayin günü için Van'a 3 bin kişinin gelmesini bekliyoruz" dedi.