Bu ayın 19’unda Van’ın Ahtamar Adası’nda bulunan Surp Haç Ermeni Resuli Kilisesi’nde bir asra yakın süreden sonra yapılacak ilk ayin töreninde pürüz çıktı.

Eçmiadzin’de bulunan Dünya Ermenileri Başpatrikliği, açılış tarihine kadar Ahtamar Kilisesi’nin haçının yerine konması sözünde durulmadığı için, açılışa heyet göndermeyeceğini açıkladı. Eçmiadzin Başpatrikliği, ayine kilisenin haçı yerleştirildiği takdirde katılacağını duyurmuştu.

Ermeni Patrikhanesi’nden Patrik Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan’ın 19 eylüldeki ayin öncesi yapılan hazırlıkları yerinde görmek üzere eylül başında Ahtamar Adası’nı ziyaretinde haçın ayine öncesi yerleştirilmeyeceği de ortaya çıktı. İbadet izni alınmasında ciddi katkısı olan Van Valisi Münir Karaloğlu, Ateşyan’ın sorusu üzerine haçın yerine konması işinin teknik ve zor bir iş olması nedeniyle ayine yetişmeyeceğini, ancak daha sonra yerine konacağını söyledi. Durumun Patrikhane’ye böylelikle “tesadüfen ve şifahen” tebliğ edilmesinden sonra Ermenistan Başpatrikliği’nden “katılmıyoruz” açıklaması geldi.

Haç monte edilmeyi bekliyor
Tıkanan Ermeni Açılımı’nı en azından böyle jestlerle gündemde tutma siyaseti, yapılan “hatalar”, ya da “önyargılar, özensizlik veya milliyetçi taban korkusunun yarattığı kesintilerle etkisini yitiriyor. Süreci hatırlatmak gerekirse, 2007 yılında Ahtamar Adası’nda bulunan ve Ermeniler için hem dini hem de tarihi önemi çok büyük olan Surp Haç Kilisesi’nin restorasyon sonrası müze olarak açılışı 29 martta gerçekleşmişti. Henüz sağlıklı olan Patrik Mesrob II, kilisenin, müze olarak açılacak olsa da haçının kubbesine yerleştirilmesi gerektiğini söylemiş, bizzat yaptırdığı haçı da Van’a göndermişti. Yani söz konusu haç yaklaşık üç senedir anlaşılamaz bir şekilde yerine monte edilmek üzere bekliyor. “Zaman yok” gerekçesi bu noktada geçerliliğini yitiriyor. Üstelik son olarak 26 mayısta Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Ahtamar’daki Surp Haç Kilisesi’ne haç asılması için Van Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan karar çıktığını söylemişti. Günay haçın şekliyle ilgili bilimsel inceleme yapıldıktan sonra eylül ayında yapılacak ayin öncesinde kiliseye asılacak” sözleriyle de teminat verdi. Özetle, 19 eylülde tepesinde haçı olmayan, mülkiyeti hala devletin elinde bulunmakla bir gasp vesikası niteliği de bulunan, kiliseden müzeye çevrilmiş bir binada, yılda bir kez ayin yapmayı demokratik gelişme ve jest olarak sindirmek zorunda kalacak Ermeniler ve tabii ki duyarlı tüm kamuoyu.