Baskın Oran Türkiye’de Ermeni tabusunu besleyen öğelerden birinin 3 T talebinin gelmesi korkusu olduğunu yani Ermenilerin tanıma, tazminat ve toprak talebinde bulunabileceğine dair duyulan korku olduğunu belirtir.

Geçtiğimiz günlerde ABD’de Garbis Davouyan ve Hrayr Turabyan isimli iki Ermeni’nin atalarından alınan toprak, bina, işyeri, banka mevduatı, mülk ve bazı dinî ve tarihi eserler için tazminat talep etmesi bana ilk olarak bunu hatırlattı. Ama doğrusu beni şaşırtmadı. Kimseyi de şaşırtmamalı. Ermenilerin bu yönde taleplerini hukuksal alana taşıdıkları, yasayla kabul edilen ilk girişim olan bu tazminat talebi, Türk devletinin, “mülk sahiplerine yeniden iade edilene kadar, ‘ele geçirilen’ varlıklara ait mülklerin idaresi ile kira ve satış hasılatlarının toplanması ve gelirlerin emanet hesaplarına yatırılmasını kabul ettiği ancak buna karşın sözkonusu mülklere ve bunlardan sağlanan gelire el koyduğu” savına dayandırılıyor. Bu yönüyle haklı bir dayanak olduğu aşikâr. Ama hukuksallığını geçelim. Çünkü bu talep son derece mantıklı bir talep. Ayşe Hür’ün belirttiği gibi, Çankaya Köşkü’nün dahi bir Ermeni’nin el konmuş arsaya inşa edildiğini hatırlayalım.

Davanın haklı tarafı çok
Bu davanın bugün gelmesi ise ABD’nin soykırım kararını sadece eyaletlerin değil tüm ABD yönetiminin tanımasına yönelik Temsilciler Meclisi’nden geçen yasaya bağlı. Çünkü daha önce açılan davalar, 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelemeyen Amerikan yönetiminin dış politikasıyla çelişki yarattığı sonucuna varıp iptal kararıyla sonuçlanıyordu. Davanın zorluğu da bir başka husus. Tapu tahrir kayıtlarının sağlıklı olup olmadığı, böyle bir girişimin muhtemelliğine karşı imha, tahrif gibi önlemlerin alınabileceği ya da el değiştirme sürecinde yapılan gerçekdışılıklar sözkonusu. Öte yandan bu davanın soykırımı tanıyıp tanımama ile ilişkisi de yok. Çünkü o dönemde Ermenilere mallarının iadesi ile ilgili sözlerin verildiği, daha da ötesi hukuksal yönden tam bir devrin olmadığı durumların sayıca çok olduğu biliniyor. Ayrıca o döneme ilişkin tarihsel bilgilere dayanarak davaya ilişkin çok sayıda haklı nokta bulmak mümkün. Yine Ayşe Hür’ü izleyelim: “Ermeni Ulusal Konseyi adlı bir Ermeni örgütünün 1919’da Paris’te hazırladığı rapora göre 1915-1917 Tehciri’nde el konan mallarının yaklaşık değeri 19 milyar Fransız Frankı’na ulaşmaktadır. (1914’ten 1915 sonuna kadar 1 Osmanlı Lirası, 22,8 Fransız Frankı’dır. 1916’dan sonra büyük miktarlarda Osmanlı banknotu basıldığı için kur değeri hızla düşmüştür.) Aynı örgütün iddiasına göre, Ermenilerin Osmanlı bankalarındaki paralarına el konduğu gibi, Avrupa bankalarındaki paralarına da el konmuştur. 1925’te ABD Senatosu’nda yapılan görüşmelerde, Ermeni mallarının bedelinin yaklaşık 40 milyon dolar olduğu tahmini yapılır. Günümüzde bazı Ermeni araştırmacılar tehcirden sonra el konan Ermeni servetinin 14,5 milyar Frank’a (bugünün parası 100 milyar dolar) tekabül ettiğini ileri sürüyorlar” (http://www.taraf.com.tr/aysehur/ makale-ermeni-mallarini-kim ler-aldi.htm).

Türkiye’nin bu talebe nasıl yaklaşacağı konusunda henüz bir fikir yok. Hrant Dink, “Bu ülkenin toprağında gözümüz var, ama alıp götürmek için değil, ta dibine gömülmek için” dediğinde dahi vatanı korumakla görevli cephe malûm gürültüyü koparmıştı. Dikkatleri bugünlerde Dörtyol’da. Son olarak ifade etmek gerekir ki, bu girişimin kabul edilmesi, dünyadaki diğer mazlum toplumlar için de bir kıvılcımı ateşleyebilir. Sözgelimi Haiti, Fransa’dan talepte bulunabilir. Bu yönüyle de bu dava, ezilmiş halklar için bir sembol ve ilham kaynağı olabilecektir.