Türkler ve Ermeniler arasında yaşanan iç savaştan sonra yakılan şehirde yedi katlı binaların olduğu ortaya çıktı

Toros Dağları’nda Adana’ya bağlı Saimbeyli ilçesi şehir merkezi ve Kirkot Vadisi’ndeki dağlar arasında 1920 yılına kadar varlığını sürdüren ve yakılarak yok edilen Haçin şehrinde yedi katlı binaların olduğu ortaya çıktı. Adanalı Tarihçi Cezmi Yurtsever’in Osmanlı arşiv belgelerinde yaptığı araştırmada Haçin şehrinin nüfusu aynı dönemde Çukurova’nın en büyük şehri olan Adana’ya yakın olduğu tespit edildi.

1920 yılının Ekim ayında Haçin şehrinin Türkler ve Ermeniler arasında yaşanan iç savaştan sonra yakılarak yok edildiği anlaşıldı. 20. yüzyıl başlarında Adana vilayetinin Kozan Sancağı’na bağlı ve Toros Dağlarının zirvesinde bulunan Haçin şehrine gökdelenler bile yapıldığı belgelerle ortaya çıktı.

Tarihçi Cezmi Yurtsever, Osmanlı arşivindeki 1530-1920 yılları arasında yaptığı araştırmada Haçin şehrinin Adana vilayetine bağlı Kozan Sancağı’nın bir kazası olduğunu kaydetti. O dönemde şehrin Adana şehir merkezi kadar nüfus barındırdığına dikkat çeken Yurtsever, “1900’lü yılların başlarında Adana şehrinde 25 bin kadar nüfus vardı. Aynı oranda nüfus da Haçin de bulunuyordu. Haçin’e ABD’den gelen ‘Asador’ adındaki mimar New York gökdelenlerini örnek alarak 7 katlı bina bile yapmış. Haçin de ABD’li misyonerler istihbarat merkezi de oluşturmuş.” ifadesini kullandı.

Haçin şehri için 19. yüzyılda İngiltere kraliçesi Victorya’nın yakından ilgilendiğini anlatan Yurtsever, “Haçin gözde bir şehirmiş.Osmanlı’yı içten yıkmak için desteklenen Ermeni isyanlarında Lord Bryce ‘a özel görev verilmiş. Haçin ile ilgili ortaya çıkan belgelere göre İngiltere Kraliçesi Victorya’nın bilgisi dahilinde Çukurova ve Doğu Anadolu’yu içine alan Ermenistan devletinin kurulması için, Ermeni siyasi Hınçak örgütünün lider kadrosu Haçin Ermeniler’inden seçilmiş. Haçin’in tarihini aydınlatan belgelere göre 1890’lı yıllarda yaşanan Diyarbakır-Sason ve Maraş- Zeytun isyanlarının liderleri de Haçin Ermenileri’nden olduğu ortaya çıkıyor.” dedi.

Anadolu’nun New York’u sayılan Toros Dağları’ndaki tarihi Haçin şehrinin 1920 yılında yaşanan ve 7 ay süren Türk-Ermeni savaşından sonra hiçbir olayın hatırlanmaması için yakıldığına dikkat çeken Yurtsever, “Gizli belgelere aradan geçen 90 yıl sonra ulaşmış olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Elde ettiğim bilgileri en kısa zamanda kamuoyu ile paylaşacağım.” şeklinde konuştu.