Kadinlarin örtünmesi dini bir vecibe midir?

SABAH Gazetesi`nin kadinlarin örtünmesi konusunda yönelttigi sorulari ve Ermeni Patrikligi Ruhani Kurul 2. Baskani Rahip Sahag Masaliyan`in cevaplarini asagida bulacaksiniz:

1. Kadinlarin örtünmesi dini bir vecibe midir? Hangi mertebede örtünmeleri gerekmektedir?

CEVAP: Hiristiyanlikta giyim ve kusam dinsel bir vecibe degil, dinsel kültürün bir ögesidir. Kadin yada erkek, toplumda genel geçer giyim-kusam kurallarina riayet etmeli, baskalarini rahatsiz edici, kiskirtici giysilerden kaçinmali, ahlak ve edebe aykiri giyinmemelidir. Bu sinirlar içinde kadinlarin örtünmesinin standardini biz Kutsal Incil`de degil, yasadiklari toplumda arariz. Imanlilarin kilik kiyafetlerinin yasadiklari genel kültürle çelisip çelismemesi, çatisma yaratip yaratmamasi göz önünde tutulmasi gereken temel prensiptir. Evrensel bir din olan Hiristiyanligin bir Afrika toplumuna ve Eskimo topluluguna ayni giysileri emretmesi düsünülemez. Hiristiyanlik bu anlamda bir seriat dini degildir. Insanlarin Yaraticiyla olan bagini güçlendirmek isteyen, sekilden çok öze vurgu yapan ve ruhsal yasamda kisinin bireyselligini ön plana çikaran bir inanç sistemidir.

2.Kutsal Kitapta örtünme ile ilgili yer alan bölüm hangisidir ve nasil bir açiklama yapar?

3.Kilisenin içinde kadinlarin baslarini örtmesi sart midir? Yoksa bir gelenek midir? Kutsal kitapta dayanagi var midir?

CEVAP: Yeni Ahit`te kadinlarin basini dua esnasinda örtmelerini öngören küçük bir pasajin disinda herhangi bir bölüm yoktur. Havari Pavlus`un Korintos kentinde yeni olusmus Hiristiyan topluluguna yazdigi mektupta yer alan bu sözlerin nasil anlasilmasi gerektigi konusunda kiliseler arasinda yorum farkliliklari vardir. Tarihsel olarak biliyoruz ki, Korintos kenti, bu mektubun kaleme alindigi zaman, 300 bin nüfüsu olan dev bir ticaret merkeziydi ve on biblerce fahisenin varligi bu putperest kentin içinde bulundugu ahlaksal çöküntüyü gayet iyi tarif ediyor. Böyle bir sehirde yeni imana gelen insanlara bu yozlasmadan korunmalari için elbette ki Havari Pavlus bir takim kurallar önererek önderlik etmek durumundaydi. Roma imparatorlugundaki genel putperest kültürdeki ahlaki ve cinsel yozlasmaya karsi Kilise`nin ve Hiristiyanligin dogal tepkisi kadinlarin önce kilisede ve giderek genel yasamda örtünmesi seklinde kendini gösterdi. Binlerce yil Hiristiyan kültürünün ayrilmaz bir parçasi olan kadinlarin örtünmesi gelenegi giderek sanki dinin ve inancin bir geregiymis gibi algilanir oldu. Ancak son yüz yilda batida baslayan kadin esitligi ve özgürlügü hareketi esnasinda sorgulanan bu gelenegin Hiristiyanligin özü ve Incilin mesajiyla nasil algilanmasi gerektigi gündeme geldi ve halen, Islamiyette oldugu kadar keskin çizgilerle olmasa da, bu tartisma sürmektedir. Öyle görülüyor ki Hiristiyanlikta kadinlarin örtünmesi nasil tarihsel bir zorunluluktan dogduysa, bu örtülerin bir tarafa birakilmasi da bir baska tarihsel zorunluluk sonucu olusmaktadir. Mutlak anlamda bagliyici dinsel emirlerin ve yaptirimlarinolmamasi dolayisiyla Hiristiyan dünyasinda bu konuda pek çok farkli uygulama mevcuttur. Hatta ayni kilisede bile bu örtünme isinin nasil olacagina birey hiristiyanlar kendileri karar verir duruma gelmistir. Bazi köktendinci protestan kiliselerinde ve pek çok Ortodoks kilisesinde kadinlarin dua esnasinda baslarini örtmeleri hala bir iman vecibesidir. Kadinlarin kilisede sapka yada baslik takmalari böyle bir gelenegin izdüsümleridir.

4.Rahibelerin baslarini örtmesinin nedeni nedir? Rahibelige ilk karar verildigi andan itibaren mi örtünme baslar. Yoksa belli bir asamaya geldigi kabul edilen rahibelerin mi baslarini örtmesi beklenir?

CEVAP: Rahibelik bir kadinin tüm yasamini Tanri`ya, kiliseye ve insanliga evlenmeden sunmasidir. Rahibelerin, yasadiklari toplumda dindarligin timsali olmalari beklendiginden, o toplumun en sade ve mutaasip normlarina göre giyinmeleri dogal bir uygulamaydi. Rahibe giysileri, baslangiçta, kendi zamanlarinin her kadina özgü olan kapali sivil kiyafetlerinden olusmustur. Zaman içinde çogalan ve çesitlenen rahibe topluluklari, farkliliklarini vurgulamak için bu giysilerde ve bas örtülerinde renk ve biçim degisimleri uygulamislardir. Ayni zamanda bu giysi, bas örtüsü ve diger aksesuarlardaki farkliliklar manastirlarda yasayan rahibeler arasinda mevki, rütbe ve kidem farkini belirleyen simgelere dönüsmüstür. Birisi manastira kabul edildikten sonra belirlenen örtünme normlarina uymak zorundadir. Rahibelik yemininde
ise bas örtüsünü kalici bir isaret ve adanma sembolü olarak giyinirler. Bu konuda en tutucu diye bilinen Katolik kilisesinde 1964 yilindan itibaren 2. Vatikan Konseyinin kararlari dogrultusunda, hem sivil halk hem de rahibeler için kilisede bas örtüsü takma zorunlulugu kaldirildi. Nasil bir giysi ve forma seçeceklerine rahibe topluluklari otonom bir sekilde karar vermeye basladilar. Pek çok rahibe toplulugu çagdas kadin kiyafetini seçti, bazilari bas örtüsünü saklamakla birlikte basitlestirdi, bazilari ise geleneksel çizgide devam ettiler. Ortodoks rahibeler geleneksel örtünme biçimini sürdürmektedirler.

5.Kutsal Kitab`a göre basini ilk örten kadin kimdir?

CEVAP: Kutsal Kitap günümüzden 3.500 sene önce yazilmaya baslanmistir. Orta Dogu kültüründe kaleme alinan yazilar elbette ki bas örtüsünden yöresel bir giyim tarzi olarak söz ederler. Ancak basini ilk örten kadini tesbit etmek dügmeyi ilk kullanan kadini tesbit etmek gibi imkansizdir. Yaratilis Kitabi Adem ve Havva`nin çiplak olarak yaratildiklarindan ve çocuklar gibi utanç duymadan, masumiyet içinde yasadiklarindan söz eder. Günah islediklerinde ise çiplakliklarinin farkina varirlar ve utanç içinde kendilerini apraklarla örtmeye çalisirlar (her ikise de. Sadece kadin degil!!!). Ama burada bile kadinin basini örttügüne dair herhangi bir ima yoktur. Incile göre kadinin dogal bas örtüsü kendi saçlaridir. Musa`nin seriati erkeklerin kadin kiyafeti, kadinlarin da erkek kiyafeti giymesini yasaklardi. Ama evrensel boyutta hangi giysinin erkek, hangisinin kadina ait oldugunu belirlemiyor, kendi kültürünü standard aliyordu. Etek, erkek giysisiydi Musa zamaninda.