Նոր Տարուան Կրակը

Քսաներորդ դարու սկիզբը հայերուս մէջ օճախն էր, որ կը տաքցնէր տունը, օճախին վրայ էր, որ կ՛եփուէր կերակուրը: Օճախը առհասարակ տան սրբազան անկիւններէն մէկն էր, եւ անոր հետ կապուած բազմաթիւ աւանդական սովորութիւններ կ՛ապահովէին օճախին բարոյական եւ առարկայական անձեռնմխելիութիւնը:

Հայերուս Նոր տարուան օճախը առանձնայատուկ էր: Շատ մը շրջաններու մէջ մեծ կոճղ մը կը դնէին օճախին մէջ` աստիճանաբար առաջ մղելու պայմանով, այնպէս, որ մինչեւ Ս. Ծնունդ կրակը անմար մնար: Ս. Ծննդի երեկոյեան կոճղէն մնացած ածուխն ու մոխիրը կը տանէին ու կը թաղէին հանդերը, որպէսզի, բերքը առատ ըլլայ եւ կարկուտը չզարնէ բերքը: Տնեցիներէն ան, որ տուն մտնէր, անպայման հետը փայտի կտոր մը կը բերէր եւ օճախին մէջ կը նետէր` տօնը շնորհաւորելով:

Միայն տան երէցին բերած փայտի կտորը կիսով վառելէ ետք կը մարէին եւ մոխիրին մէջ կը թաղէին մինչեւ ջրօրհնէք, ապա կը տանէին ու թաղին արտին ծայրը, որպէսզի հունձքը առատ ըլլայ:

Այդ օրերուն օճախի կրակին պայծառութիւնը կ՛ապահովէր ընտանեկան կեանքի պայծառութիւնն ու ջերմութիւնը ամբողջ տարուան ընթացքին: