Onculer Orucu

Ermeni Kilisesi`nin takviminde "Aracavorats Bahk" (Onculer veya Ilkler Orucu veya Ilk Oruc), diger Dogu kiliseleri tarafindan ise Ninova Orucu (Fast of Nineveh) diye tabir edilen bes gunluk perhiz/oruc donemi ;

Ninova Orucu
Ninova, Kuzeydogu Mezopotamya`da (bugunku Irak) Dicle Nehri`nin dogu yakasinda bulunan tarihi bir kentti. Gelisimi, Asur Imparatorlugu`nun baskenti olarak, Milattan Once 800 - 610 yillarina rastlar. Tevrat`in Yaratilis/Tekvin Kitabi`nda Hz. Nuh Peygamber`in (Surp Noy Nahabed) buyuk torunu Nemrut tarafindan kuruldugu yazilidir (10:9-12).

Asur Imparatorlugu, en guclu gunlerinde, Israil`in "Kuzey Israil Kralligi"ni fethetmis, Kuzey Israil`in baskenti Samaria`yi yerle bir etmis, ve halkini esir olarak goturmustu. Bu insanlar bir daha hic Israil`e donememis ve "Israil`in Kayip On Kavimleri" olarak anilmislardir. (Daha sonra esir alinan Israil`in Guney Kralligi Yahudiye`nin halki ise bir muddet sonra geri donebilmis ve Guney`deki baskent Kudus/Yerusalim`i yeniden insa edebilmistir). Asur Imparatorlugu ise zamanla zayiflamis ve haritadan silinmistir.

Iste Hz. Yunus Peygamber (Surp Hovnan Markare) Allah tarafindan Asurlular`in baskenti Ninova`ya vaaz etmesi ve Asurlular`i Allah`a dondurmesi icin gonderilir. Yunus, dusmanlarin ulkesine gidip vaaz etmek yerine, bir gemiye binerek kacmak ister. Denizde canavarimsi buyuk bir balik tarafindan yutulur, ancak ucuncu gun balik tarafindan kusulunca, kendini deniz kiyisinda canli bulur. Misyonundan kacamayacagini kaniksar. Nihayet, Ninova`ya, dusman halkin kotu yollarindan donmesi icin vaaze gitmeyi kabullenir. Gider, ve misyonunda da basarili olur. Ninova halki uc gun uc gece oruc tutar ve tovbe eder.

Ancak Yunus sonuctan memnun degildir, Asurlular`i sevmemektedir, cunku onlar Israil`e buyuk zarar vermislerdir. Aslinda Yunus`un bekledigi, Asurlular`in tovbe etmeyi reddederek, Allah tarafindan ceza gormesiydi. Belki de tarihte gorevinin basarisiz olmasini umide eden ilk ve son peygamber Yunus`tu!

Ancak Ninova halki, basinda Kral olmak uzere, tovbe etti; Ninova kenti daha uzun bir sure icin yok olmaktan kurtuldu. Allah ise, erisilmez hikmetiyle, isteksiz bir kisiyi bile kurtulus elcisi olarak kullandi.

Suryani, Kipti, Hintli, Eritreali, Etiyopyali Hristiyanlar, Ermeni Kilisesi`nde oldugu gibi, Buyuk Oruc`tan iki hafta onceki Ilk Oruc`u tutarken, Ninova halkinin toplu tovbesini animsayarak, bu oruca Ninova Orucu adini verirler. Orucun son gunu olan Cuma gunu ise Yunus Peygamber`in Kitab`i okunur.

Onculer Orucu (Aracavorats Bahk)
Dorduncu yuzyilda yazan tarihci Agathangelos`a gore, Surp Krikor Lusavoric yaklasik 15 yil suren eziyetleri sonunda Khor Virap zindanindan cikarildiginda, Kral Drtad`tan ve Ermeni ulkesindeki tum halktan, Ninova`daki toplu oruc misali, bir tovbe ve kati oruc donemine girmelerini ister. Gerek Kral, gerek saraylilar, gerekse halk, Incil`i Ermeniler arasinda yayanlara dusmanca davranmis, bir cok rahip ve rahibe oldurerek katliam yapmislardi. Yaptiklari icin pisman olmali, tovbe etmeliydiler. Bu ulusal oruc, bugun de Ermeniler tarafindan Paskalya (Surp Zadik) yortusundan on hafta once tutulur. Aracavorats Bahk`ta, ozellikle toplu gunahlar, ulus olarak isledigimiz gunahlarimiz, hatalarimiz, yanlislarimiz, zayif yanlarimiz gundeme getirilir. Gunah, yalnizca bilincli olarak yapilan yanlislar veya ilahi yasalarin ihlali degildir. Yapmamiz gerekip de, yapmadigimiz seyler de gunaha bulasmamiza neden olurlar. Millet, toplum, cemaat, kilise, arkadas grubu, aile ve benzeri toplu birimler olarak acaba ne gibi bilincli yanlislar icersindeyiz? Yapmamiz gerekip de yapmadigimiz neler vardir? Bu hafta kimimiz dua ve orucla, kimimiz ruhani sohbetlerle bu onemli konu uzerinde odaklanabiliriz.

Geleneklerimiz
Magakya Badriark Ormanyan`in yazdigi gibi, Aracavorats Orucu Ermeniler`deki en kati oruclardan biridir. Hatta son uc gunu, Carsamba, Persembe ve Cuma gunleri, ruhani arinma ve yenilenme arzusuyla agzina su veya ekmek bile almadan uc gun uc gece oruc tutanlar vardir. Ninova`daki oruc misali, uc gunluk orucu tutanlar, Cumartesi gunu sunulan Surp Badarak`a katilir ve Surp Hagortutyun (Rabbin Sofrasindaki Kutsal Pay`larini) alirlar.

"Surp Sarkis Orucu"
Aracavorats Bahk`i takip eden Cumartesi gunu, Ermeni Kilisesi takviminde Surp Sarkis Gunu oldugu icin, halk arasinda Aracavorats Orucu`na "Surp Sarkis Orucu" diyenler de vardir. Bu sadece bir yakistirmadir, kilise takviminde bu adla anilan bir oruc yoktur.

ISTANBUL, 20 Ocak 2002 ("Lraper" Kilise Bulteni)