Gyumri’de yaşayan 90 yaşındaki Araksi Demirchyan, annesi Mariam Khachikyan-Demirchyan’ın vasiyetinde belirtilen, Ermeni Soykırımı sırasında ailelerinin kaybettiği taşınmaz malların iadesi için adaletin sağlanmasını talep ediyor. Sadece annesinin vasiyetinin yerine getirilmesini değil, aynı zamanda Ermeni Soykırımı’nın evrensel ölçekte tanınmasını da umut ediyor.

Araksi Demirchyan, kökleri Harput’a uzanan bir ailenin ferdi olarak Suriye’de doğdu. Soykırım sırasında büyükannesi Martha Kachikyan, eşini kaybettikten sonra üç kızıyla birlikte Halep’e sığınmıştı. 1929 yılında Martha Kachikyan, Türkiye’de bıraktıkları taşınmaz mallar üzerindeki haklarını geri kazanmak amacıyla Halep Vilayeti Yüksek Komiserliği’ne başvurdu. Ancak sunulan belgelere rağmen başvurusu sonuçsuz kaldı.

1946 yılında Demirchyan ailesi Suriye’den Ermenistan’a göç etti. Araksi henüz dokuz yaşındaydı. Aile bu dönüşü büyük bir sevgiyle gerçekleştirdi; çünkü burayı kendi evi ve yurdu olarak görüyordu. Yıllar boyunca Ermenistan’da yaşamaktan hiçbir zaman pişmanlık duymadılar.

Annesi Mariam Khachikyan-Demirchyan’ın vasiyeti, Ermeniceye çevrilmiş belgelerle birlikte şu anda Ermeni Soykırımı Müze-Enstitüsü’nde korunuyor. Belgelerin orijinalleri ise Araksi Demirchyan’ın evinde, yeşil bir kutuda saklanıyor. Bu belgeler, Harput’ta bulunan evler, araziler, meralar ve başka taşınmaz mülkleri içeriyor ve 1929 verilerine göre toplam değeri 18.000 Türk lirası olarak kayıtlı.

Demirchyan, bu kutunun ailesinin tüm geçmişini taşıdığını ifade ediyor. Annesinin vefatından sonra eşyalarını düzenlerken bulduğu kutu sayesinde, ailesinin ne denli büyük bir mülkiyeti kaybettiğini anlamış. Yıllar içinde hem Ermenistan’daki hem de yurtdışındaki çeşitli kurumlara başvurdu, Türkiye’ye giderek avukatlarla görüştü. Ancak somut bir adım atılmadı.

Uzun süredir bu mücadelenin peşinden giden Araksi Demirchyan, mülkleri geri aldığında bunları yetimhanelere ve huzurevlerine bağışlamayı görev olarak görüyor. Yaşının ilerlediğini dile getiren Demirchyan, bu hedefi gerçekleştirememesi durumunda mülklerinin Türklerin elinde kalacağından duyduğu endişeyi de dile getiriyor. Hayatının sonuna kadar bu davanın peşinden gitmeye kararlı olduğunu belirtiyor.