İran'ın Ermenistan'daki ekonomik serbest bölgelerinin ilk sergisi 25-27 Ağustos tarihleri ​​arasında Yerevan'da yapılıyor. İran Cumhurbaşkanının Danışmanı, İran Serbest ve Özel Ekonomik Bölgeler Yüksek Konseyi Sekreteri Hüccetullah Abdulmeleki bu vesileyle Yerevan'daydı.

İlk fuar, İran'ın 7 özel ve serbest ticaret bölgesinden 54 firmanın katılımıyla Ermenistan'da yapılıyor. Bu olay hem İran hem de Ermenistan açısından ne kadar önemli?

Çok sayıda serbest ekonomik bölgeye sahip olan İran, bu bölgelerin yönetimi konusunda zengin deneyime sahiptir. Bu serbest ekonomik bölgeler dünyayla ilişkiler açısından çok önemli bir köprüdür. İhracatımızın üçte birinden fazlası serbest ekonomik bölgelerden geliyor. Geçen yıl bu bölgelerdeki üretim hacmi 18 milyar ABD dolarıydı. İran'ın transit geçişlerinin yüzde 70'i bu serbest ve özel bölgelerden gerçekleştiriliyor. Uluslararası alanda bu serbest ekonomik bölgeler İran için çok önemlidir. Fuarı iki amaçla düzenledik, birincisi yatırım paketlerimiz hakkında bilgi vermek. Bu fuarda 10 milyar euro değerinde 700 yatırım paketini tanıtabildik. İkinci hedef ise serbest ekonomik bölgelerde çalışan şirketlerin fırsatlarını sunabilmektir. Bu fuara 60'tan fazla güçlü imalatçı firma katılıyor. Amacımız Ermenistan Cumhuriyeti ile yatırım ve ticaret alanında ilişkilerimizi birkaç kat geliştirebilmektir.

İran'ın serbest ekonomik bölgelerinde faaliyet gösteren şirketlere ne gibi koşullar sunuluyor?

Bahsettiğim gibi ekonomiden turizme, ticaret sanayine kadar pek çok sektöre hitap eden 700 yatırım paketini yanımızda getirdik. Bu yatırım paketlerimiz 1 milyon dolardan başlıyor, 1 milyara varan paketlerimiz var. Bu yatırım paketlerinin Ermeni yatırımcılar için çok iyi fırsatlar olduğuna inanıyoruz, çünkü serbest ekonomik bölgelerimiz gerçekten bir yatırım cenneti olarak değerlendiriliyor. Kârlılığı artırıcı beş avantajı var ve bunların çok azı dünyanın diğer ülkelerinde bulunuyor. Birincisi, ürün maliyetlerimizin özellikle işçilik, enerji ve hammadde maliyetlerimizin çok düşük olması. İkinci avantaj ise yollar, suya erişim, elektrik, gaz, bilgi teknolojisi dahil olmak üzere bu alanlardaki altyapının çok uygun olmasıdır. Serbest ekonomik bölgelerde faaliyet gösterenler için pazarın çok kolay ulaşılabilir olduğunu da belirtmeliyim, çünkü İran'ın 85 milyonluk nüfusuyla uğraşıyoruz ve 600 milyon nüfuslu komşu ülkelerle iletişim kurabildiğimiz gibi deniz yoluyla da diğer ülkelere ulaşabiliyoruz. Dördüncü avantajımız ise serbest ekonomik bölgelerde vergi ve gümrük ayrıcalıklarına sahip olmamız ve orada çalışan şirketlerin 20 yıl boyunca vergiden muaf olması. Tüm bunların dışında İran'da iş kurmanın koşulları dünya çapında oldukça kolay ve rekabetçi. Bu 5 özellik dünyada çok az ülkede bulunuyor ve serbest ekonomik bölgelerimizin yabancı yatırımcılar için bir cennet olarak görüldüğünü gerçekten görüyoruz. Yatırım fırsatlarımızın Ermeni yatırımcılar için ilgi çekici olacağını düşünüyorum. Herkesi sergiye gelip gezmeye davet ediyoruz.

Ermenistan, İran'la kara sınırı olan tek AEB (Avrasya Ekonomik Birliği) üyesi ülkedir. Bu bağlamda Tahran, Ermenistan'la işbirliği için hangi fırsatları görüyor?

Ermenistan nüfus bakımından küçük bir ülke olmasına rağmen İran için büyük önem taşıyor. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, Ermenistan'da çok güçlü ve ünlü iş adamları var. Bahsetmem gereken ikinci durum ise, bildiğiniz gibi pek çok Ermeni dünyanın farklı ülkelerinde yaşıyor ve bu anlamda Ermeni tüccarlarla işbirliği rahat olabiliyor. Üçüncüsü, Ermenistan AEB pazarına açılan bir kapıdır. Şu anda da AEB ile işbirliğimizi sonuçlandırmak için çaba harcıyoruz. Sonuçta Ermenistan'daki varlığımız aynı zamanda AEB pazarına girmek ve bu pazardaki tüm fırsatlardan yararlanmak anlamına da geliyor.

Ermenistan ile İran arasındaki ticaret cirosu her geçen yıl artıyor ancak bu rakam her iki ülke hükümetlerinin belirlediği 3 milyar dolar sınırının hala çok uzağında. Sizce bunu ne kadar zamanda ve hangi adımların sonucunda başarmak mümkün olacak?

Hedeflerimizden biri de Ermenistan ile ticaret hacmini geliştirmek. Ticaretin, ihracatın ve yatırımların geliştirilmesine ilişkin sunduğum gözlemlerin yanı sıra, İran ile Ermenistan arasında serbest ekonomik bölgenin kurulması konusunda da anlaşmaya vardık. Serbest ekonomik bölgenin varlığı da iki ülke arasındaki ticaret hacmini canlandırabilir. Dün Ermenistan'ın iki değerli bakanıyla görüşmelerde bulundum ve transit dahil ulaştırma sektörünü geliştirebilmemiz için anlaşmaya vardık. Bunun için Ermenistan'da altyapıların gelişmesi gerekiyor ve çok şükür Ermenistan'da da bu yönde aktif çalışmaların yürütüldüğünü duyduk. İkinci adım, süreci kolaylaştırabilecek vergiler dahil araç maliyetlerinin azaltılmasıdır. Dün bu konuda ön düzenlemeler yapıldı. Bu anlaşmalar hayata geçirilirse 2-3 yıl içinde ticaret ciromuzun iki katına çıkacağına tanık olacağımızı düşünüyorum.

İran'dan Ermenistan'a yapılan yatırımlar her geçen yıl artıyor ancak yatırım yapmak için uygun ortam, yatırımın yapıldığı ülkede varlık çok önemli. Şu anda Ermenistan'da durum olası bir savaş tehdidi nedeniyle istikrarsız durumda ve Tahran düzenli olarak Ermenistan'ın toprak bütünlüğünü desteklediğini açıklıyor. İstikrarsız duruma rağmen İran'dan yatırım sıkıntısı yaşanmaması, Tahran'ın mevcut istikrarın bozulmayacağından emin olduğu anlamına mı geliyor?

Bizim için İran'daki güvenliğimiz kadar, tüm bölge ülkelerinin ve komşu ülkelerin güvenliği de önemli. Yüce liderimiz, bölgede herhangi bir coğrafi sınır değişikliğine şiddetle karşı olduğumuzu çok açık bir şekilde ifade etmiştir. Biz İran İslam Cumhuriyeti olarak bölgenin güvenliğini baltalayacak, gerilim yaratacak her türlü adıma karşıyız. Ermenistan'ın güvenliği ve Ermenistan sınırlarının güvenliği de bizim için önemli. İran Silahlı Kuvvetleri de bunu çok net ifade etti, gerekirse bölgenin, Ermenistan'ın ve sınırlarımızın güvenliği için diplomatik olarak her türlü adımı atacağız. Bu bölge ekonomisinin çok hızlı geliştiğini, ülkeler arası işbirliği sonucunda bölge ülkelerini daha iyi bir ekonomik gelişmenin beklediğini, herhangi bir gerilimin bu gelişmeyi sekteye uğratacağını düşünüyoruz.