Türk yazar Faik Öcal Türkiye topraklarındaki Ermeni edebiyatının en önemli isimlerinden Mıgırdiç Margosyan'a adanmış bir makale kaleme aldı.

Öcal'ın yazısı şöyle:

"Mıgırdiç Margosyan Usta geçtiğimiz günlerde (2 Nisan 2022) 84 yaşında aramızdan ayrıldı. Kendine mahsus bir hüznü arkasından bırakarak gitti. O gerçekten de “geçmiş güzel günler”in yazarıydı. Mıgırdiç Margosyan, özellikle 'Gavur Mahallesi' ile, Söyle Margos Nerelisen? ile, Biletimiz İstanbul’a Kesildi ile, Kirveme Mektuplar ile bizi Diyarbakır’a, Xançepek’in geçmiş güzel günlerine götürmüştü.

Çok şey öğrendik ustadan. Öncellikle tarih ve insanı beraber düşünmek gerektiğini… Tarih ve insan ile beraber, vefa ve sadakati, dostluk ve muhabbeti, yardımseverlik ve paylaşımı.

Sözün tam anlamıyla gerçekten de insan olmayı başarmış nadir insanlardı Margosyan Usta. Tarihin bütün kirlerinden ve nefretlerinden arınmış, geçmişin insanını günah ve sevaplarıyla geride bırakıp “yeni insan”ın inşasına soyunan yüreği büyük bir insandı o.

Bir söz ustasıydı, sözün hakkını veren. Anadili Ermenice’nin sevdalısıydı. Anadilinin öğrenmek için büyük fedakârlıklara katlanmıştı. Belki de onu büyük yapan da bu özelliğiydi: Köküne sahip çıkması birilerine kin ve düşmanlık gütmeden, sade olması bütün komplekslerden arınmış.

O hiçbir zaman Ermeni kimliğini ikinci plana atmadığı gibi onu aşırılaştırıp varoluş amacının da dışına çıkarmadı. Ermeni kimliği ile yaşadı, düşündü ve sorguladı. Sevdi ve acı çekti Ermeni kimliğinin her türlü gerçekliğinde. Bir anlatı ustasıydı anadilinin her bir coğrafyasında. Herkes bu anlatıdan nasibini aldı. Kürtler eski komşuluk ilişkilerini yaşadılar yeniden. Türkler en sadık millet gerçeğiyle karşılaştılar. Araplar hem İslam’dan öncesinin hem de sonrasının kadim tarihe yeniden döndüler. Onun anlatısında dört milletin ve daha fazlasının beraber kardeşçe yaşama gerçeği ve hayali vardı.

Belki de bu hayatta sade olmayı başarmak kadar zor bir şey yoktur. Sadelik bütün kötü hasletlerden arınıp iyi olmayı başarmaktır, ayrım gözetmeden her kesi sevmektir. Margosyan Usta sade olmayı başaran müstesna insanlardan biridir. Onun gibi “bitli kafasıyla” alay eden kaç yazar vardır?

Olduğu gibiydi Margosyan Usta, hem geçmiş aynasında hem de gelecek merceğinde. Zamanla değeri daha iyi anlaşılacaktır. Geçmiş güzel günlerde kalan Gavur Mahallesi’ni (Xançepek) onunla tanıdık, sevdik, yeniden keşfettik, benimsedik. Onunla yeniden komşularımızı keşfettik. Onun sayesinde “ötekiler”in varlığından haberdar olduk. Ötekiler ile komşuluk kurduk. Öteki çok önemlidir Margosyan Usta’nın anlatı ormanında. O bize gösterdi ki Türk, Kürt, Arap, Ermeni vd. hepimiz bu coğrafyanın bir parçasıyız. Her parçanın ayrı bir yeri ve değeri vardır. Biri olmadan diğerinin de bir anlamı ve değeri olmaz. Her parça ötekine sahip çıkmalıdır, ötekinin yaşama hakkını korumak için her türlü fedakârlığı yapmalıdır.

O bize bir mozaiğin birer parçası olduğumuzu gösterdi. Hepimizin bu mozaikte ayrı bir yeri vardır. Birbirimizi ötekileştirmeden birbirimize saygı gösterip beraber yaşamasını öğrenmek zorundaydık. Onun için de insan olduğumuzu hatırlayıp karşılıksız şartsız sevecektik birbirimizi. Yine köke dönüş ve sade olma gerçeğini görüyoruz burada. Aslını ve özünü koruyan, sade bir insan olan Margosyan Usta, yaşantısıyla ve yapıtlarıyla bize bu gerçeği göstermiş, mozaiğin var olduğunu, daha da zenginleştirilebileceğini ispatlamıştır.

Margosyan Usta gerçekten de kökünü koruyup geliştirdi, sadeliğinden hiç taviz vermedi ve coğrafyamıza has mozaiğin korunmasında ve zenginleştirilmesinde hep öncü oldu. Bizi birbirimize sevdirdi, yakınlaştırdı. Ayrı bir renkle atan kalplerimizi birbirine ısındırdı. Bu coğrafyada ötekinin aslında öteki olmadığını, herkesin eşit ve kardeş olduğunu gösterdi. Göstermekle kalmadı, yaşadı ve yaşattı. Bugün onun ölümün ardından Türk, Kürt, Ermeni, Arap sayılmayacak kadar çok sevenin olması, onun giriştiği işi başardığının gösteriyor.

Evet, Mıgırdiç Margosyan Usta. Hepimiz birbirimizin ötekisiyiz. Birbirimizi ötekileştirmeden de beraber yaşayacağımızı gösterdin. Toprağın bol olsun, yüreği büyük Usta."