İkinci Karabağ Savaşı'nın ardından Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi için verilen mesajlar, Türkiye'deki Ermeni vatandaşlardan da destek görüyor.

Ermeni Vakıflar Birliği ve Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı Başkanı Bedros Şirinoğlu (solda) ve Karagözyan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Dikran Gülmezgil. Fotoğraf: Yasin Aras/AA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile ekim sonlarında işgalden kurtarılan Zengilan Ağalı köyünde yaptığı ortak basın toplantısında, Azerbaycan-Ermenistan-Türkiye ilişkilerinde kalıcı barış için ortamın son derece elverişli olduğuna dair mesaj verdi.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan da ilişkilerinin normalleşmesi yönünde ardı ardına açıklamalar yaparken Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcüsü Vaan Unanyan da Erivan’ın Ankara’yla ilişkilerini ön koşulsuz olarak normalleştirmeye hazır olduğunu belirtti.

Türk vatandaşı Ermeni iş adamları ve vakıf yöneticileri, Türkiye ile Ermenistan arasında normalleşmeye yönelik masajları AA muhabirine değerlendirdi.

Ermeni Vakıflar Birliği ve Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı Başkanı Bedros Şirinoğlu, birinci Karabağ savaşından sonra bölgede yeni dengelerin oluştuğunu ve Türkiye'nin desteği ile aynı zamanda bölgesel barış ve iş birliğinin önünün açıldığını söyledi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde Ankara ile Erivan'ın normalleşmeye dair son derece önemli mesajlar verdiğini kaydeden Şirinoğlu, "Türkiye'deki Ermeniler normalleşmeyle ilgili çok ümitli. İki komşu ülkenin ilişkilerinin normalleşmesini ve iki halkın kardeşliğinin pekişmesinin önünün açılmasını özlemle bekliyoruz. İnşallah bu olumlu gidiş somut adımlarla devam eder ve savaşın yaraları bir an önce sarılır. Türkiye'miz de bölgemizin önder ülkesi olarak bu süreci özlenen noktaya ulaştırır. Ermenistan ile normalleşme süreci iki ülkenin de menfaatine olacaktır." diye konuştu.

Normalleşme ilgili endişelerinin altını çizen Şirinoğlu, şöyle devam etti:

"Normalleşme nasıl olacak, kimlerle olacak, kimler buna köstek olmaya çalışacak, kimlerin işine gelmeyecek, bunu zaman gösterecek ama eminim ki Türkiye ile Ermenistan bugün olmasa bile yarın mutlaka dostane ilişkiler kuracak. Türkiye ile Ermenistan arasında normalleşme süreci Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerine de olumlu katkı sağlayacağı gibi bölgesel iş birliğini ve barışı da hızlandıracaktır."

Şirinoğlu, 50 yıl önce Azerbaycan ve Ermenistan halklarının kardeş gibi yaşadığını, birbirlerinden kız alıp kız verdiklerini fakat birilerinin bu kardeşliği bozduğunu anlattı.

Hem Azerbaycan hem de Ermenistan halkının iki ülke arasındaki gerilimden hoşnut olmadığını söyleyen Şirinoğlu, "İki ülke halkı da bir an önce sulh istiyor. Savaş hiç kimseye hiçbir şey kazandırmaz. Dostluk, samimi ilişkiler ve ticaret iki ülke halkının geleceği için faydalı olacaktır. Maalesef bölgede samimi ilişkilerin kurulmasına birileri çomak sokuyor. Türkiye bunları biliyor ve buna göre politika belirliyor." ifadelerini kullandı.

Normalleşmenin önündeki en büyük engellerden biri olan 1915 olaylarına değinen Şirinoğlu, şunları kaydetti:

"Sayın Cumhurbaşkanımız defaatle arşivlerin açılması ve tarihçilerden oluşan bir komisyonun kurulması yönündeki açıklamalar yaptı. Bu konunun artık devletlerin sorunu olmaması lazım. Varsa bir hesap, buna tarihçiler karar verecek. Yazılı kaynaklarda bu bilgiler mevcut. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arşivleri açmaya hazır olduğunu müteaddit defalar söyledi. Karşı tarafın karşıt bir tezi varsa onlar da açsınlar. Hem Türk halkını hem Ermenistan halkını daha fazla üzmeye gerek yok."

Şirinoğlu, Ermenistan'ın küçük bir ülke olduğunu, aracılar üzerinden Türk mallarının Ermenistan'da satıldığını, bundan ise sadece aracıların faydalandığını aktardı.

Şirinoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye'de yaşayan Ermenilere büyük destek verdiğini belirterek şöyle devam etti:

"Ermenistan halkı zaten fakir, Dolayısıyla normalleşme Ermenistan halkının da menfaatine olacak. Sınırların ve hava yollarının açılması Ermeni halkının da rahat bir nefes almasını sağlayacak. Cumhurbaşkanımızla görüşmelerimizde Ermeni halkına büyük destek verdiğini bizzat gördüm, tanık oldum. Türk ve Ermeni halkı arasında bir sıkıntı yok, devletler arasında sıkıntı var. Sanırım Sayın Cumhurbaşkanımız ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan bu sorunu çözecek."

"Türkiye Ermenistan'a elini uzatmalı, hamilik babalık yapmalı

Karagözyan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Dikran Gülmezgil de Ankara ile Erivan arasında karşılıklı verilen mesajların normalleşme sürecini hızlandırdığını söyledi.

Gülmezgil, geçmişte iki ülke arasında yaşanan olayların siyasetçiler değil tarihçiler tarafından aydınlatılması gerektiğini vurguladı.

Ermenistan'ın 30 yıl önce haksız yere Azerbaycan topraklarını işgal etmesinin Türkiye ile Ermenistan arasındaki gerilimin en önemli nedenlerinden biri olduğunu anlatan Gülmezgil, "Ermenistan işgal ettiği toprakları masada anlaşarak geri iade etmeliydi. Eğer Ermenistan'da bunu yapacak güçlü bir lider çıksaydı bütün bunlar yaşanmazdı ve Türkiye ile Ermenistan ilişkileri çok daha farklı olabilirdi. Maalesef Azerbaycan'a karşı yapılmış bir haksızlık vardı. Türkiye, haklı olarak Azerbaycan'ın yanında durdu. Dolayısıyla 30 yıldır Türkiye'nin Ermenistan ile yakınlaşması sağlanamadı." dedi.

Gülmezgil, Türkiye'nin desteğiyle Azerbaycan'ın haksız yere işgale uğramış topraklarını savaş zoruyla geri aldığını dile getirerek "Keşke böyle olmasaydı. İki taraf da savaşta gençlerini kaybetmeseydi. Bu sorun masa başında çözülebilseydi." ifadelerini kullandı.

"Gelinen noktada iki devletin artık anlaşamaması kabul edilir bir şey değil." diyen Gülmezgil, Türkiye'nin, Erivan ile Bakü arasındaki sorunu tamamen bitirmeye yönelik desteğinin son derece önemli olduğunun altını çizdi. Gülmezgil, şöyle devam etti:

"Türkiye şu anda 85 milyonluk bir ülke. Ermenistan ise 2-3 milyonluk nüfusu ile Türkiye'nin bir ilçesi kadar. Ermenistan hiçbir zaman Türkiye için potansiyel bir tehlike değil, olamaz da zaten.Türkiye'nin ivedilikle çözmesi gereken sorunları arasında Ermenistan meselesi var. Çünkü tüm dünyada mazlum ve mağdur bir Ermeni algısı var. Türkiye, Ermenistan ile helalleşmeli ve bu sorunu çözmeli. Bunu çözdüğü zaman dünya ile ilişkileri de yeniden şekillenecek."

Türkiye'nin bundan sonra Ermenistan'a dost elini uzatması, onun hamilik ve babalık yapması gerektiğine vurgu yapan Gülmezgil, Ermenistan'ın ise Türkiye ile ilişkilerini geliştirmesinin ekonomik kalkınmasına büyük fayda sağlayacağını kaydetti.

Gülmezgil, "Erivan, Türkiye ile helalleşmeli ve önüne bakmalı. Bu dostane ilişkiler sayesinde ekonomisini büyütecek. Türkiye ile dostluk Ermenistan'ın en büyük güvencesi olur. Sınırların açılması iki taraf için de kazanım olur. Ermenistan ekonomik olarak kalkınırken Türkiye de tüm dünyaya iyi niyetini göstermiş olacak. Benim gönlüm Türkiye'nin Ermenistan'a hamilik ve babalık yapmasından yana." diye konuştu.

"Ermenistan halkı normalleşmeye yönelik atılan adımlardan memnun"

İnşaat mühendisi Nazar Binatlı, Türkiye ile Ermenistan arasında normalleşmenin iki halk için de son derece tarihi bir süreç olacağını belirterek bu 30 yıldır süren bu gerginliğinin iki ülkeye bir faydasının dokunmadığını söyledi.

Sınırların, hava limanlarının açılması iki ülke arasında iş birliğinin başlayacağını dile getiren Binatlı, "Bu ilişkiler iki halk için de büyük faydalar sağlayacaktır. Normalleşme konusunda son derece ümitliyim. Ayrıca bu normalleşme sürecinin Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyecektir. 30 yıl önce bu iki halk zaten bir arada yaşıyordu. Son gelişmeler de gösterdi ki artık bu düşmanlığın ortadan kalkması gerekiyor." dedi.

Binatlı, Ermenistan halkının büyük bir çoğunluğunun normalleşme sinyallerini ve bu yönde atılan adımları memnuniyetle karşıladığını anlattı.

Bir ziyaret için bulunduğu Erivan'da halkın büyük bir bölümünün normalleşme beklentisi içinde olduğunu ifade eden Binatlı, sözlerini şöyle tamamladı:

"Politikadan pek anlamam ama bu normalleşme sürecinin hem ekonomik hem de siyası bir getirisi olacağını düşünüyorum. Bu konuda son derece iyimser düşünüyoruz. Ermenistan halkının da iyimser olduğunu gözlemleyebiliyorum burada."