Ermeni mahallesi şu anda yeni şehrin tam göbeğinde. Oradaki kilisenin taşları da mahalledeki evlerin merdivenlerinde kullanılmış. Çıplak gözle sokakta gezerken seçebiliyorsunuz.

Arada sırada biri yakalar internetten sahibinden satılık 'gavur' malını.

Sonrasında gündem olur geçer.

Ama aslında o ilanlar hiç silinmez.

Silinse de birkaç sene sonra çıkar yine ortaya.

Ermeni konağı

Rum evi

Süryani kilisesi

Matbaa

Ambar

Ermenice yazılı sandık

Eskiden tren kondüktörlerine verilen Sarkissof köstekli saat

Uzar gider bu liste.

Bursa'daki Katolik Ermeni kilisesinin ve Mardin'deki Süryani kilisesinin satılığa çıkarılmasının ardından sosyal medyada gelen tepkiler üzerine basın da gözünü kapatamayınca işler daha da büyüdü.

Demirören Haber Ajansı dahil son dönemde sıkça yapılan “defineciler kiliseyi talan etti” haberlerine tuz biber edasıyla “satılık kilise” başlıkları eklendi.

Ama bunlar yeni değil.

Aslında “sahibinden satılık” diye görülen bu ilanlar yıllardır veriliyor.

Mesela Bursa'daki kilise 2014 yılında da satılıktı.

Hatta Sarkis Seropyan ve Lora Baytar'ın İMC TV'deki Nar Taneleri programlarından birinde Bursa'da bu kilise de ziyaret ediliyor.

O dönem satılık olan katolik kilisesi ile birlikte Bursa'daki Ermeni mahallesi şimdi turistik merkezde bulunduğudan neredeyse her yer satılık.

Tabii 2014'te konuyu gündeme getirince kiliseyi satan emlakçı siteden ilanı kaldırdı.

O zaman konuyla ilgili soruşturma başlatılmış ve satışı yapan şirket kapatılmıştı.

Burası ile ilgili yazdığım yazı üzerine de bana mail yoluyla “Bir daha Bursaya ayak basma” mesajını göndermişti...

Yıl 2021, kilise tekrar satılık.

Ama bu kez satan kim ise ilanda fotoğraflar bile temsili kullanıyor.

Aslında emlak satış sitelerinin çoğunda artık Ermeni ve Rum malları ile ilgili ilanlarda detayları (yazıları) göremeyeceğiniz biçimde uzaktan çekilmiş ya da sahte fotoğraflar kullanılıyor.

'Sahibinden'ciler işini öğrenmiş artık.

Sahibikim.com

Sosyal medyadan gelen tepkiler bu taşınmazların artık öyle kolay kolay internetten satışa çıkmasını engelliyor. Ama yine de durdurmak mümkün değil.

Peki bu mülklerin sahipleri kim?

Asıl sahipleri geri gelmediklerinden 1915 sonrasında bu köylere taşınanlar taşınmazlarıyla bilikte tapulamışlar. Evet, doğrudur birçok kilise aslında içinde bulunduğu arsanın sahibi olan ailenin evinin bahçesinde tapulu.

Bazıları da kilisenin adının verildiği Aziz'e ait gözüküyor. Tabii o da yaşamadığından devlete kalabiliyor.

Oysa kilise bu, Tanrı'nın evinin tapusu olur mu?

Olsa bile en azından ibadethanenin ait olduğu dinin kurumsal liderliğine verilmesi en doğrusu.

Yani Patrikhane'ye.

Ordu'daki Ermeni kilisesinin durumu böyle. Demir parmaklıklarla çevrili kiliseye girebiliyorsunuz ama sahibi var. Ordu'daki Taşbaşı Mahallesi'ndeki Menekşe Sokak ile Sıtkı Can Caddesi'ndeki Ermeni ve Rum evleri ise yıllar önce restore edilip satıldı.

Kime nasıl kalmıştı? O da soru işareti.

Ayrıca daha önce cezaevi olarak kullanılan Düz Mahallesi'ndeki Ermeni kilisesi de önce belediyeye devredildi, sonrasında 97'de kültür merkezine çevrildi.

Van'da Yedikilise Köyü'ndeki kilise de aslında oradaki bekçinin zimmetinde. Babadan kalma.

Elazığ'daki Protestan Ermeni Kilisesi'nin tapusunun sahibi yıllardır otel dikmek için duvarların yıkılmasını bekliyor.

Gezip görmek değer kazandırıyor

1915 rotalarında çok revaçta olan iller vardır. Van, Kars gibi. Bir de revaçta olmayan Diasporalı Ermenilerin, Rumların çok uğramadığı yerler. Bunlardan biri Afyon'dur mesela. Afyon'un Ermeni mahallesi Heybetli Hisar'ın tam altı. 2015'da 'Arta Kalan' projesi için gittiğim Afyon'un Ermeni mahallesi oldukça geniştir.

Ermeni mahallesi şu anda yeni şehrin tam göbeğinde. Oradaki kilisenin taşları da mahalledeki evlerin merdivenlerinde kullanılmış. Çıplak gözle sokakta gezerken seçebiliyorsunuz.

Kapısına 1905 tarihi kazınmış ahşap bir eve girip çayını içmiştim. Kilisenin tam yanında. Satılıktı. 70 bin TL'ye satıyordu evi. Altta bir salon, kömürlük, mutfak, üstte de 4 odası var. 1982'de rahmetli babasıyla almışlar evi ve eskisi gibi korumuşlar.

Şimdi sosyal medyadaki tüm bu hengameden sonra fiyat olmuş 299 bin.

Anlayacağınız ziyaret etmek fiyat yükseltiyor...

Kilise ve konak satmak farklı

Ermeninin malını Ermeniye mi satacaklar

Peki alıcısı var mı bu kilise ve evlerin. Var ki satılıyorlar. Aslında emlakçıların dediğine göre bazısı define aramak için bazısı butik otel yapıp gelecek olan diasporalılardan para çekmek için ilgileniyorlarmış. Ama fiyatlar yükselince işler kesat.

Bursa'daki Ermeni katolik kilisesi 2014'te 680 binken şimdi 600 bine düşmüş.

Türkiye'deki Euro, Dolar kuru yüksek olunca yurt dışındaki Ermenilerden “Parasını verip alalım”diyenler de çıkıyor tabii.

Bursa'daki kilise ( 600 bin) ya da Adapazarı Armaş'taki Ermeni un değirmeni (1,5 milyon) ya da Kayseri'deki Gülbenkian Okulu (600 bin dolar) için girişimde bulunanlar bile oldu. Ama içte cız eden bir şey var.

ABD'li Kayserili bir avukatla bir süre önce “Hepsini satın alsak ne olur ki?” Sorusuna şu cevabı almıştım:

“Bizde tapuları var malların, hâlâ tutuyoruz. Niye bi daha para verelim ki. Onu da alacaklar sonra.”

Avrupalı da satıyor

Bir de bu tip haberlerin ardından gelen 'Avrupa'da da kilise satılıyor, hatta otel veya bar yapıyorlar' diyen de çok çıktı.

Şuraya not edelim. Kilise binasını kilise cemaati satınca, artık ihtiyaç kalmadığındandır. Ama kiliseyi gaspeden sattığında başka bir amaç aramakta fayda var.

Bu arada Brüksel'deki Sinagog satıldığında, eve dönüştürme işini yapan mütahit Antepli bir Türkiyeliydi.

Yani Avrupalı işi ehline vermiş.

Kaldı ki Avrupa'da kilise veya okul kapattın diyelim; açmak kolay.

Türkiye'de kapanan hiçbir Ermeni, Rum okulu ya da kilisesinin yerine bir yenisi açıldığı görülmemiştir.

İşte bu yüzdendir ki.

Ne kadar az nüfusu kalsa da Türkiye'deki Hristiyanların, her bir kilise, her bir dernek, her bir okul açık kalmalıdır.

Sahibindencilerden, sahibinden alanlar aman dikkat.

Bir gün asıl sahibi gelir geri isterse sahipsiz kalabilirsiniz...

Bitirmeden işin borsasından haberdar edeyim sizleri:

Bursa'da Ermeni kilisesi 600.000 TL

Adapazarı'nda Ermeni'den kalma değirmen 1.500.000 TL

Afyon'da Ermeni evi 299.000 TL

Mardin'de Ermeni'den kalma köşk 3.250.000 TL

Kayseri Talas'ta Han Mahallesi'nde kilise 750.000 TL

Şanlıurfa Kamberiye Mahallesi Ermeni hanı 360.000 TL

Nevşehir Kaymaklı 1903'ten Rum konağı 600.000 TL

Mardin Artuklu'da tescilli kilise 7.250.000 TL