Երէկ ամբողջ օրուան ընթացքին Արցախի մէջ բոլոր ռազմաճակատներուն վրայ շարունակուեցան բուռն բախումները հայկական զինեալ ուժերուն եւ ազրպէյճանական նախայարձակ բանակին ու ահաբեկչական վարձկաններուն միջեւ: Առաւել բուռն բախումներ տեղի ունեցան Բերձորի, Շուշիի եւ Մարտունիի ուղղութիւններով: Ամբողջ օրուան ընթացքին Արցախի պաշտպանութեան բանակի զինուորները եւ կամաւորական վաշտերը բուռն դիմադրական կռիւներ մղեցին Շուշիի եւ անոր մերձակայքին մէջ:

Ուշ երեկոյեան Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան յայտարարեց, որ Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինի եւ Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ ստորագրած է պատերազմի դադրեցման համաձայնագիրը (տեսնել լուրին վերջաւորութեան):

Կէս գիշերէն ետք Հայաստանի քաղաքացիներ ինքնաբուխ բողոքի ցոյցերով Երեւանի մէջ Հանրապետութեան հրապարակին վրայ իրենց ընդվզումը արտայայտեցին պարտուողական այս համաձայնագիրի ստորագրութեան դէմ:

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան դիմատետրի իր էջով երէկ ուշ գիշերին գրեց, որ Ռուսիոյ եւ Ազրպէյճանի նախագահներուն հետ ղարաբաղեան պատերազմը ժամը 1:00-էն սկսեալ դադրեցնելու մասին յայտարարութիւն ստորագրած է:

Վարչապետը գրեց.

«Սիրելի՛ հայրենակիցներ, քոյրեր եւ եղբայրներ. անձամբ իմ եւ բոլորիս համար ծանր, չափազանց ծանր որոշում եմ կայացրել:

Ռուսաստանի եւ Ազրպէյճանի նախագահների հետ ղարաբաղեան պատերազմը ժամը 1:00-ից դադարեցնելու մասին յայտարարութիւն եմ ստորագրել: Յայտարարութեան բնագիրը, որ արդէն հրապարակուել է, անասելի ցաւոտ է անձամբ ինձ եւ մեր ժողովրդի համար:

Այդ որոշումը կայացրել եմ ռազմական իրադրութեան խորը վերլուծութեան եւ այդ իրադրութեանը ամենալաւը տիրապետող մարդկանց գնահատականի արդիւնքում: Նաեւ հիմնուելով այն համոզմունքի վրայ, որ ստեղծուած իրավիճակում սա ՀՆԱՐԱՒՈՐ ամենալաւ հանգուցալուծումն է: Այս ամէնի մասին յառաջիկայ օրերին հանդէս կը գամ մանրամասն ուղերձով:

Սա յաղթանակ չէ, բայց չկայ պարտութիւն, քանի դեռ ինքդ քեզ պարտուած չես ճանաչել: Մենք մեզ երբեք պարտուած չենք ճանաչի եւ սա պէտք է դառնայ մեր ազգային համախմբման, վերածննդի դարաշրջանի մեկնարկ:

Մենք պէտք է վերլուծենք մեր անկախութեան տարիները, մեր ապագան ծրագրաւորելու եւ անցեալի սխալները չկրկնելու համար:

Ծնկի եմ իջնում մեր բոլոր նահատակների առաջ: Խոնարհւում եմ մեր բոլոր այն զինուորների, սպաների, զօրավարների, կամաւորների առաջ, ովքեր իրենց կեանքով են պաշտպանել ու պաշտպանում հայրենիքը: Նրանք իրենց անձնուրացութեամբ փրկել են արցախահայութեանը:

Մենք պայքարեցինք մինչեւ վերջ: Եւ մենք յաղթելու ենք: Արցախը կանգուն է:

Կեցցէ՛ Հայաստանը: Կեցցէ՛ Արցախը»:

Երէկ ուշ գիշերին Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Արայիկ Յարութիւնեան դիմատետրի իր էջին վրայ կատարեց հետեւեալ գրառումը.

«Սիրելի՛ հայրենակիցներ,

Այսօր ամբողջ օրը Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի հետ քննարկել ենք պատերազմական գործողութիւնների դադարեցմանն ուղղուած մեր անելիքները: Նախօրօք քննարկումներ եմ ունեցել նաեւ Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի հետ եւ ստացել պատգամաւորների գերակշիռ մեծամասնութեան համաձայնութիւնը: Հաշուի առնելով ներկայ ծանրագոյն վիճակը եւ խուսափելու համար հետագայ մարդկային մեծաքանակ կորուստներից եւ Արցախն ամբողջութեամբ կորցնելուց` ես տուել եմ իմ համաձայնութիւնը ժամ առաջ դադարեցնելու պատերազմը: Ինչ վերաբերում է ստորագրուած եռակողմ յայտարարութեանը, ապա դրա վերաբերեալ մանրամասնօրէն հանդէս կը գամ աւելի ուշ:

Իմ խորին ցաւակցութիւններն ու հպարտութիւնն եմ յղում մեր նահատակների հարազատներին ու ողջ ժողովրդին: Մենք դեռ ժամանակ կ՛ունենանք զոհուած հերոսների հարազատների ու մեր զինուորականների հետ երկխօսութիւն ունենալ մեր անելիքների շուրջ: Խոնարհումս բոլոր այն անձանց, ովքեր իրենց փոքրիկ լուման անգամ ներդրեցին հայրենիքի պաշտպանութեան ծանր գործում»:

Ստորագրուած Համաձայնագիրի
Բնագիրը

Յայտարարութիւն` Ազրպէյճանի Հանրապետութեան նախագահ, Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ եւ Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահ

Մենք` Ազրպէյճանի Հանրապետութեան նախագահ Ի. Հ. Ալիեւը, Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ Նիկոլայ Փաշինեանը եւ Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահ Վլատիմիր Փութինը յայտարարեցին հետեւեալը.

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան գօտում յայտարարւում է ամբողջական հրադադարի դրութեան եւ բոլոր ռազմական գործողութիւնների դադար 2020 թուականի նոյեմբերի 10-ի` Մոսկուայի ժամանակով 00:00-ից: Ազրպէյճանի Հանրապետութիւնը եւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը, այսուհետ` կողմեր, կանգ են առնում իրենց դիրքերում:
Աղտամի շրջանը եւ Ազրպէյճանի Հանրապետութեան Ղազախի շրջանում հայկական կողմից պահուող տարածքները վերադարձւում են ազրպէյճանական կողմին մինչեւ 2020 թ. նոյեմբերի 20-ը:
Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծի եւ Լաչինի միջանցքի երկայնքով տեղակայուելու է Ռուսաստանի Դաշնութեան խաղաղապահ զօրակազմը` 1960 փոքր զինատեսակներով, 90 զրահամեքենաներով, 380 միաւոր ինքնաշարժներով եւ յատուկ մեքենաներով զինծառայողներ:
Ռուսաստանի Դաշնութեան խաղաղապահ զօրակազմի տեղակայումը կատարուելու է Հայաստանի զինուած ուժերի դուրսբերմանը զուգահեռ: Ռուսաստանի Դաշնութեան խաղաղապահ զօրամիաւորման մնալու տեւողութիւնը 5 տարի է` յաջորդ 5-ամեայ ժամանակահատուածների համար ինքնաբերաբար երկարաձգմամբ, եթէ կողմերից ոչ մէկը չի յայտարարում սոյն դրոյթի կիրառումը դադարեցնելու մտադրութեան մասին, ժամկէտի լրանալուց 6 ամիս առաջ:
Հակամարտութեան կողմերի կողմից համաձայնագրերի կատարման վերահսկողութեան արդիւնաւէտութիւնը բարձրացնելու նպատակով հրադադարի դրութիւնը վերահսկելու համար տեղակայւում է խաղաղապահ կեդրոն:
Հայաստանի Հանրապետութիւնը Քելբաջարի շրջանը կը վերադարձնի Ազրպէյճանի Հանրապետութեանը մինչեւ 2020 թ. նոյեմբերի 15-ը, իսկ Լաչինի շրջանը մինչեւ 2020 թ. դեկտեմբերի 1-ը ` թողնելով Լաչինի միջանցքը (5 քմ լայնութեամբ), ինչը կ՛ապահովի Լեռնային Ղարաբաղի կապը Հայաստանի հետ եւ միեւնոյն ժամանակ չի վերաբերի Շուշի քաղաքին: Կողմերի համաձայնութեամբ, յառաջիկայ երեք տարիներին որոշուելու է Լաչինի միջանցքի երկայնքով երթեւեկի նոր երթուղու կառուցման ծրագիրը, որն ապահովում է կապը Ստեփանակերտի եւ Հայաստանի միջեւ, հետագայում այդ խաղաղ ճանապարհը պաշտպանելու համար ռուսական խաղաղապահ զօրախմբի վերաբաշխմամբ: Ազրպէյճանի Հանրապետութիւնը երաշխաւորում է Լաչինի միջանցքի երկայնքով երթեւեկի անվտանգութիւնը երկու ուղղութիւններով քաղաքացիների, փոխադրական միջոցների եւ ապրանքների համար:
Ներքին տեղահանուած անձինք եւ փախստականները վերադառնում են Լեռնային Ղարաբաղի տարածք եւ յարակից տարածքներ ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագոյն յանձնակատարի գրասենեակի վերահսկողութեան տակ:
Իրականացւում է ռազմագերիների եւ այլ ձերբակալուածների եւ մահացածների մարմինների փոխանակում:
Տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական եւ փոխադրական կապերն ապաշրջափակուած են: Հայաստանի Հանրապետութիւնն ապահովում է փոխադրական կապեր Ազրպէյճանի Հանրապետութեան արեւմտեան շրջանների եւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետութեան միջեւ` երկու ուղղութիւններով քաղաքացիների, փոխադրական միջոցների եւ ապրանքների անխոչընդոտ տեղաշարժը կազմակերպելու նպատակով: Փոխադրական հսկողութիւնն իրականացնում են Ռուսաստանի Դաշնութեան ԱԴS Սահմանապահ ծառայութեան մարմինները: Կողմերի համաձայնութեամբ կը տրամադրուի Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետութիւնը Ազրպէյճանի արեւմտեան շրջանների հետ կապող նոր փոխադրական հաղորդակցութիւնների կառուցում:

2020 թուականի նոյեմբեր

ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԶՐՊԷՅՃԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ
ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ