Gündemdeki yerini koruyan Ayasofya'nın camii olması, bir anlamda gözlerin Anadolu'ya çevrilmesine de neden oldu.

Gündemdeki yerini koruyan Ayasofya'nın camii olması, bir anlamda gözlerin Anadolu'ya çevrilmesine de neden oldu. Anadolu'da çok sayıda kilise camiye dönüştürülürken, bunların en önemlilerinden birisi de Gaziantep'te.

Şimdiki adı ile Kurtuluş Camii 1892 yılında İşte Gaziantep'te Camiye Dönüştürülen Kilise...Valide Meryem Kilisesi (St. Mary) olarak yaptırılmıştır. Önceleri kilise olarak kullanılan bu yer daha sonra Gaziantep Ceza ve Tutukevi olarak kullanıldı.

Daha sonra İçişleri bakanlığı görevini üstlenecek olan Gaziantep eskivalilerinden Abdulkadir Aksu döneminde restarasyonu bitirilerek cami olarak hizmete açıldı.

Kültür Portal sitesinde burası ile ilgili olarak şu bilgiler yer almakta:

Bu tarih hazinesi, eski ihtişamından hiçbir şey kaybetmemiştir. Gaziantep'in en büyük camilerindendir. Dikdörtgen planlı, Haç biçimindeki camiinin içerisi mihraba dik sütunlarla üç sahna ayrılmıştır. Haçın kolları dıştan alınlık şeklinde, içten de çapraz tonozlarla örtülmüştür. Ana mekânın ortası yuvarlak kasnaklı, oldukça yüksek kubbelidir. Kesme taştan yapılan duvarlar üzerinde ilk iki sırada sivri kemerli, üst sırada da yuvarlak pencereler bulunmaktadır. Yapının üzeri kırma bir çatı ile örtülmüştür. Mihrap, dikdörtgen bir niş şeklinde dışarıya çıkıntılıdır. Mihrap duvarına üç sıra halinde pencere dizisi yerleştirilmiştir. Alınlığın ortasında da yuvarlak bir pencere bulunmaktadır. Yapı, ana hatları itibari ile gotik üslubu yansıtmaktadır. Kilisenin çanı Londra’da yaşayan Hirant Köşkeryan adındaki bir Ermeni tarafından Brezilya’da yaptırılmıştır. Ağırlığı bir ton olan bu çan, Gaziantep Müzesi'nde korunmaktadır.Sonradan eklenen minare, kare kaide üzeride yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir. Caminin 5 kapısı bulunmaktadır. İki kapısı kuzeye, iki kapısı güneye, ana kapısı ise batıya açılmaktadır. Cami olarak kullanılan yapının çan kulesi minare olarak düzenlenmiştir.

VİKİPEDİ'DE DE GENİŞ OLARAK ELE ALINMIŞ

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Eski Ermeni karedrali

Kurtuluş Cami veya Antep Meryem Ana Kilisesi veya Surp Asdvadzadzin Katedrali[1] (Ermenice: Սուրբ Աստուածածին Եկեղեցի Surp Asdvadzadzin Egeğedzi), Türkiye'de Gaziantep'te olan Tepebaşı semtinde bulunan, Ermeni Kırımı'ndan sonra camiye çevirilen tarihi eski Ermeni Apostolik Kilisesi. Sultan II. Abdülhamid'in mimarı olan Osmanlı Ermenisi Sarkis Balyan tarafından planlanmış ve 1892 yılında Sarkis Taşçıyan tarafından inşa edilmiştir.

Ermeni Kırımı'ndan sonra boş kalan Surp Asdvazdadzin Kilisesi 1920'lerden itibaren cezaevi olarak kullanılmış, 1980 senesinde de camiye dönüştürülmüştür. Çan kuleler yarılarına kadar yıkılarak tek balkonlu minareye çevrilirken, bir minare daha eklenmiştir. 19. yüzyılda Güney Amerika'da yapılan çanı ise Gaziantep müzesine götürüldü."