Türk yetkililerinin Ayasofya’yı tekrar camiye dönüştürme kararı, Hıristiyan dünyasında ciddi endişe yarattı. Birçoğu kararı yıllarca “statüko” olarak görüyor ve Hristiyanlık ile İslam’ın huzur içinde bir arada yaşamasını ihlal ettiğini söylüyor.

Ayasofya, 6. yüzyılda Bizans İmparatoru Justinian döneminde inşa edilmiştir. 1453 yılında Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olan Kostandinopolis’in Türkler tarafından ele geçirilmesinden sonra Ayasofya Katedrali camiye dönüştürülmüş ve 1934 yılına kadar bu durumda kalmıştır. Ardından Kemal Atatürk’ün kararı ile cami müzeye dönüştürüldü. Katedral, dünya mimarisinin en ünlü anıtlarından biri olarak kabul edilir ve müze statüsüne bakmaksızın, hala Hıristiyanlığın en büyük mabedlerinden biri olarak kabul edilir.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya’yı resmen bir camiye dönüştürmek için araştırmaları yapma talimatını verdi. 2 Temmuz’da, Danıştay, Ayasofya’nın statüsünü değiştirme ve camiye dönüştürme sorununu görüştü. Danıştay Katedralin statüsünü değiştirmek için sadece Cumhurbaşkanının emrinin yeterli olduğunu belirterek kilise-müzesini camiye dönüştürme kararını kabul etti.

Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Ruben Safrastyan’a göre, Erdoğan’ın kararı toplumu İslami bir ruh hali ile birleştirmeyi amaçlayan iç siyasi bir adım olarak algılanmalı.

Bazı ülkeler zaten Türkiye’yi bu adımdan vazgeçmeye çağırdı. Özellikle ABD ve Fransa Dışişleri Bakanlıkları hoşnutsuzluğunu dile getirdiler. Moskova ve Tüm Rusya Patriği Kirill tarafından da bir açıklama yapıldı. Ona göre, Ayasofya’ya yönelik tehdit tüm Hıristiyan medeniyetini tehdit eden bir felaket.

Safrastyan’a göre, dünya kamuoyunun olumsuz tepkisine bakmaksızın, Türk makamları büyük olasılıkla sonuna kadar gidecek. Uzmana göre Ayasfoya’nın camiye dönüştürülmesi yeni Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun etaplarından biridir. Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi sürecinin önemli sebeplerinden biri de Erdoğan’ın ve yönettiği AKP’nin reytinglerinin düşmesidir.

Türkologa göre bu karar, Kemalizm’in esas ilkelerine aykırı geliyor ve Erdoğan, aslında Atatürk’e tezat oluşturuyor. Safrastyan: “Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100’üncü yıldönümünün kutlanacağı 2023 yılına doğru Erdoğan, Atatürk’ün cumhuriyetinden farklı olan yeni bir cumhuriyet ilan etmeye hazırlanıyor. Ben Ayasfoya’nın camiye dönüştürülmesi, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın satndlarıyla uyum içinde olacak bu yeni Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun etaplarından biri olarak görmekteyim” diye konuştu.

Uzmanın yaptığı açıklamaya göre Türkiye hükümetinin bu adımı, Avrupa ve Hristiyan dünyası başta olmak üzere uluslararası çevrelerden olumsuz yankı bulacak. Sayın Safrastyan: “Zaten Türkiye, geçtiğimiz yıllarda dünyada saldırgan davranışlarıyla tanınan bir ülke oldu” şeklinde konuştu.