HDP Diyarbakır Ermeni Milletvekili Garo Paylan "1915 yılında Ermeni halkına yaşatılan büyük felaketin araştırılması, sorumluların ve faillerin tespit edilmesi, geçmişle yüzleşmenin ve geç de olsa adaletin sağlanması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını" talep etti.

Paylan'ın TBMM Başkanlığı'na verdiği araştırma önergesi şöyle:

"24 Nisan 1915 tarihinde, 250 Ermeni siyasetçi, aydın, gazeteci tutuklanarak Çankırı ve Ayaş’a sürülüp öldürüldü. Bu tarih, bütün dünyada Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin büyük oranda yok edilmesine neden olan Ermeni Soykırımı’nın başlangıç günü olarak kabul edilir.

Ermeni halkının bu topraklarda yaşadığı büyük felaket, diğer pek çok devletin parlamentosunda görüşülmüş ve soykırım olarak kabul edilmiştir. Oysa Anadolu’nun kadim halklarından Ermenilerin maruz kaldığı soykırım, Türkiye’nin meclisinde bugüne kadar görüşülmemiştir. Büyük felaketin adaletinin bulunulabileceği tek Meclis, Türkiye’nin meclisidir.

Dönemin iktidarının aldığı bir kararla yaşanan Ermeni Soykırımı’nın sorumlularının tespit edilmesi, geç de olsa adaletin sağlanması amacıyla Anayasa’nın 98’inci, İç Tüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederim.

24 Nisan 1915 tarihinde, İttihat ve Terakki hükümeti kararıyla, Ermeni siyasetçi, aydın ve yazarların tutuklanıp sürgün edilmesiyle başlatılan süreç, Ermeni halkının tarihi topraklarından sürülmesi ve tehcir yollarında katledilmesiyle sonuçlanmıştır.

Dönemin Dâhiliye Nazırı Talât Paşa’nın şahsi evrakına göre, 1914-1917 arasında Osmanlı sınırları dâhilinde yaşayan Ermeni nüfusun %77’sinin yok olduğu bilinmektedir. 1915’te başlayan tehcir ve devamında uygulanan politikalar, askeri ve sair amaçlardan ziyade, Ermeni halkının Osmanlı topraklarından silinmesinin amaçladığını açıkça göstermektedir.

Tehcir Kanunu, her ne kadar Ermeni halkının ortadan kaldırılmasına yönelik olsa da, ülke sınırları içinde yaşayan Süryani, Keldani, Ezidi, Rum ve diğer Hristiyan halkların da büyük yıkım yaşamasına neden olmuştur. Süregelen politikalar neticesinde manastır, kilise, okul gibi çok sayıda kültürel varlık ve şahıslara ait olan mülkler gasp edilmiş veya kamu iradesiyle el konulmuştur.

1915 ve sonrasında gerçekleştirilen sistematik imha politikası, dünya parlamentolarında görüşülerek Birleşmiş Milletler’in ‘Soykırım Suçu’ tanımına uygun görülmüştür.

Ermeni halkına yaşatılan büyük felaket, üzerinden 105 yıl geçmesine rağmen TBMM tarafından araştırılmamış, adaleti sağlanmamış ve adı konmamıştır.

Dünyaya yayılmış olan Türkiyeli Ermenilerin, bir asırdır beklediği adalet, ancak Türkiye halklarının ortak vicdanında ve Türkiye’nin meclisinde sağlanabilir. Tam da bu nedenle, Ermeni halkının büyük felaketinin görüşülmesi gereken meclis, öncelikle Türkiye’nin meclisi olmalıdır.

105 yıldır yüzleşilmeyen ve her gündeme geldiğinde farklı inkâr politikaları ile yok sayılan Ermeni Soykırımı’nın, TBMM’de görüşülmesi, bu topraklarda toplumsal barışın sağlanması ve hakikatin ortaya çıkarılması adına son derece önemlidir.

Dönemin iktidarı siyasi bir kararla Ermeni halkını imha etti. Bu büyük suçun adaleti de ancak, Meclis’in siyasi bir kararıyla sağlanabilir.

Bu kapsamda; 1915 yılında Ermeni halkına yaşatılan büyük felaketin araştırılması, sorumluların ve faillerin tespit edilmesi, geçmişle yüzleşmenin ve geç de olsa adaletin sağlanması amacıyla Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederiz."