Sevan NişanyanAnnemle oldukça temiz bir Ermenice konuşurum. Resmi dünyaya dair bir şey anlatmak gerekirse zorlanırım, Türkçe söylerim. Annem eski İstanbul Ermeni aksanını hiç esirgemeden, herkesi hayran eden kıvrak ve renkli bir Türkçe konuşur, ama benle asla Türkçe kullanmaz. Rahmetli babamın iyi eğitimli Ermenicesi vardı, benim hala dilime takılan bazı alışkanlıklar (mesela suya çur yerine eski usul ‘cur’ demek) ondan kalmadır. Son yıllarında belki “kamusal” ya da felsefi konuları onunla daha sık konuştuğumuzdan, daha sık Türkçe konuşurduk diye hatırlıyorum. Büyükanneler, teyzeler, eniştelerle dilimiz tabii Ermeniceydi. Ama teyzemin oğullarıyla Türkçe konuşmak daha havalıydı. Sonra göçtüler, Türkçeyi bütünüyle unutmayı tercih ettiler. Şimdi kırk yılda bir Ara ile karşılaşsak İngilizce selamlaşıyoruz.

Kızkardeşim Boğaziçi mezunudur. Onunla Ermenice-Türkçe karışık komik bir sokak dili konuşur, eğleniriz. Kırk yıldan beri Kanada’da olduğundan şimdi araya İngilizce kattığımız da oluyor. Kızı Lusin Ermenice biliyor, ama Ermenice bir diyalog tutturamadık, İngilizce konuşuyoruz.

İlk eşimle İngilizce konuşurdum. O zaman ne çok konuşurduk, aman Allahım, yedi senede konuştuklarımız buradan yıldızlara yol olur. Kendi annesiyle konuştuğu dil Fransızcaydı. Ben de o ortamlarda bazen mecburen Fransızca konuştum.

İkinci ve üçüncü eşlerimle Türkçe konuştuk. Büyük çocuklarım sadece Türkçe ile yetiştiler, Ermenice öğrenmediler. İki oğlan şimdi Britanya ülkelerinde eğitim gördüklerinden onlarla yarı yarıya Türkçe İngilizce harmanı bir dille konuşuyor ve yazışıyoruz, daha kolayımıza geliyor. Büyük kızım İris’le dilimiz Türkçe.

Küçük çocuklarıma anneleri Almanca öğretti, orada okula başladılar. Anahit’in ilk dili Türkçe idi, şimdi anlıyor ama kesinlikle konuşmuyor. Ufak oğlan küldür paldır Türkçe konuşmayı seviyor. Onlarla konuştuğum zaman Almanca ile Türkçeyi harmanlıyoruz.

Şimdiki sevgilim İstanbul doğumlu, Ermeni, Atinalı, Yunan milli eğitiminde (yarın son) tarih hocası. Türkçe konuşuyoruz, araya Ermenice sözler kattığımız da oluyor. İki oğlu bu dilleri bilmediğinden, ben de Yunancada tembellik ettiğimden, onlarla konuşurken İngilizce ile yetiniyoruz.

Şimdi hocam, anadilde eğitim hakkımı ben nasıl kullanacağım?