Ermeni, tarihi izlerini günümüze kadar taşımayı başarmış olan Van’ın Ahtamar adasında, tarihi kilisenin yanında, adada bulunan yerleşim yeri kalıntıları ve tarihi mezarlık bulunuyor.

Ahtamar adaya gelen herkesten para alan Türkiye devleti adada özel güvenlik görevlileri olmasına rağmen Ermeni sanatının en güzel örnekleri yansıtan mezarlığı piknik alanına çevirdi.

Harebe halde olan mezarlıkta bulunan mezar taşları çoğu kırılmış durumda.

Mezarlık çevresinde hiçbir önlem alınmadığı için adaya gelen ziyaretçiler, mezar alanına büyük zarar veriyor. Bir dönem sağlam olan mezar taşları bu gün çoğu kırıldı, yerlere atıldı. Gün gittikçe yok olan mezarlık devlet eliyle bu gün piknik alanına döndü. Tüm dinler açısında kutsal olan mezarlıkların bu şekilde kullanılması tepkilere neden oldu.

Mezarlıklara saygı gösterilmesi istenen ziyaretçiler, devletin mezarlığı bilinçli bir şekilde koruma altına almadığını belirtti.

Hatırlanacağı üzere Van’ın Ahtamar adasının güneydoğusuna kurulmuş olan kilise, Kutsal Haç adına Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-921 yılları arasında Keşiş Manuel'e yaptırıldı. Kilesenin güneyi ve güney batısında tarihi Ermeni mezarlığı bulunuyor. Dönemin motifleriyle yapılan mezar taşları büyük bölümü harebe durumda. 19’uncu yüzyılın sonlarında 300 civarında keşişin yaşadığı ada ve kilise, 1915՛de yaşanan Ermeni soykırımından sonra ada insansızlaştırıldı.

Adanın güney doğusunda kurulmuş olan kilise ve mezarlık mimari açıdan Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında yer alır.