Vahram PetrosyanYerivan Üniversitesi Kürt - Ermeni ilişkileri Bölümü Başkanı, Ezidi Kürtler karşı işlenen soykırım suça karşı uluslararası toplumun gösterdiği tepkinin çok zayıf olduğunu söyledi.

Rûdaw Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen “IŞİD’in Ezidi Kürtlere karşı işlediği suçların soykırım suçu olarak tanınması uluslararası konferansa katılan Vahram Petrosyan, Şengal’de demografik değişikliğinin durdurulması gerektiğini belirtti.

Vahram Petrosyan, Ermenistan Parlamentosu ve hükümetinin dünyadan Ezidi soykırımı kınayarak tanıyan ilk ülke olduğunu hatırlattı.

Akademisyen Petrosyan, Ezidilere karşı işlenen suçun soykırım suçu olarak tanınması için bir stratejinin uygulanması gerektiğini ifade ederek, “Ezidiler, yaşan felaketin tekrarlanmayacağından emin olacak kadar kendi topraklarına geri dönmeyecektir” dedi.

Vahram Petrosyan, Rûdaw’ın sorularını yanıtladı:

Ezidi katliamıyla Ermenilerin başına gelenin ortak noktaları nelerdir? Ermenilerin tecrübesinden nasıl faydalanabiliriz?

Konu Soykırım olunca bazen uzmanlar farklı soykırımlarını karşılaştırmayı arzu eder. Ne var ki soykırımların sadece ortak noktalarını görmemeliyiz. Kürtler, Ezidi ve Ermeniler soykırım deneyimi var. hepimiz nerlerin yaşandığını ve şimdi nelerin yapılması gerektiğini daha iyi anlamak istiyoruz. Ermenistan deneyimininden yola çıkarak süreci bir kaç aşamaya bölmemiz lazım. Birincisi soykırımı tanımak, iki; kınamak, üçüncüsü, tekrarlanmasını önlemek, dördüncüsü; bu suça karışanları cezalandırmak. Soykırımın özellikleri ne olursa olsun, her bir farklı durum için söz konusu noktalar üzerinde çalışmak gerekiyor. Bilindiği gibi, Ermeniler soykırımı 20. yüzyılın ilk soykırımı oldu. Bu Erminilerin başına gelen büyük bir trajediydi. Kimliğimizi etkiledi. Ancak şimdi başka bir mesele üzerine çalışıyoruz; o da insanların kurban gittiğini hissetmektir. Trajedinin geçmeyeceğini hissetmek, psikolojik etki yaratır. Bu da kimlik meselesini ortaya çıkarır. Bu iki soykırım vakasında aynı sorun söz konusu. Ancak soykırım etkilerini ele almak konusunda farklı yollar mevcuttur.

Bana göre söz konusu iki soykırım arasında büyük farık var. neden? En büyük farklılık, Osmanlı Emparatorluğu döneminde yapılan soykırımın devlet tarafında işlenmesiydi. Ancak Ezidi soykırımı IŞİD tarafından gerçekleştirildi. Her ne kadar İslam Devleti ismini taşısa da ama devlet değil. Dediğim gibi, tanınması için tecrübelerimizden faydalanabilirsiniz. Sorunuza gelince, ben ilk soruya verdim yanıtı tekrarlıyorum. Bir plan ve strateji olmalı. taktiksl bir harita olmalı. Sadece duygularla hareket edilmemeli, taktiksel adımları içeren bir strateji olmalı. bu uluslararası yasalara göre olmalı. ayrıca farklı metodlar göz önünde bulundurulmalı. Daha önce dile getirdiğim gibi, bu aşamlardan geçmek lazım, ne kadar erken olursa o kadar iyi olacak. Ezidi Kürtlerin durumunda sorun şu ki, onlar halen acı çekiyorlar. Onların acısı henüz betmedi. Her şeyden önce bunun durdurulması lazım. bu sorunu çözmemiz lazım. daha sonra etkisini ortadan kaldırmamız lazım.

Ezidi Kürtlere karşı işlenen suçların soykırım suçu olarak tanınması için hangi aşamadayız?

Doğrusu, maalesef halen sürecin ilk aşamsındayız. Neden? Çünkü uluslararası toplumun tepkisi çok yavaş ve zayıftı. 2014’te BM Güvenlik Konseyi tarafından karar çıkmasına rağmen, Amerika 2016’da söz konusu olayları soykırım suçu olarak tanıdı. Ardından BM raporu geldi. Ezidilerin soykırım meselesinden Ezidilerin soykırım meselesinde biz daha aktif bir şekilde hareket ettik. Ermenistan lideri, soykırımı ile ilgili ilk uluslararası raporlardan sonra Ermenistan hükümetiyle ortak bir şekilde, Ezidilerin başına gelen olayları katliam ve soykırım olarak niteleyerek kınadı. Lider, uluslararası toplumu bilgilendirmek için Dışişleri Bakanı ve büyükelçilere talimat verdi.

Uluslararası toplumun tazminattan çekinmesinden mi kaynaklanıyor?

Doğrusu işler bir süreçe göre gitmeli. Örneğin, Ermenistan Parlamentosu bir karar verdi. Karara göre, Ezidi soykırımı hem tanıdır hem de kınadı. Kararnameler farklıdır, bazıları sadece soykırımı tanıyor. Bazıları hem tanıyor hem de kınıyor. Bütün kararnamalerde, tanımak, kınamak, teraklanmasıı önlemek ve cezalandırmak olan 4 maddeyi göremezsiniz. Meseleyi önemseyen ve aynı duyguları paylaşan bazı ülkeler hem tanıyabilir hem de kınayabilir. Ama belki bu ülkeler tekrarlanmasını önlemeyebilir veya suçlularu cezalandırmayabilir.

Ermenistan Parlamentosu ve Hükümeti Ezidi Kürtler için ne yaptı?

Hükümet, devlet başkanı ve hükümet soykırımı kınayarak tanıdı. Ayrıca Ezidiler maddi yarımlarda bulunuldu. Bazı mülteciler kabul edildi. Bin dolayıda Ezidi Ermenistan’a ikamet ediyor. Ezidiler, Ermenistan kürtleri ve Ezidi Kürtler meselesi bizim için çok önemli. 37 bin dolayında Ezidi Ermenistan’da yaşıyor. Durumun iyileştirilmesi için elimizden geleni yapacağız.

Kürtler Ermenilerin deneyiminden nasıl faydalanabilir?

Sadece belgeleri topladık. Kurbanların hatıraları gibi elde olan kaynakların yanı sıra, gerçekleri ispatlayacak gerekli belgeler toplanmalı. Daha sonra başka insanlar da size yardım edecek, yabancı uzmanlar sizi ziyaret edecek. Şimdi yabancı uzmanlar, Ermenistan halkından daha fazla Ermeni soykırımıyla uğraşıyorlar. Hatta Türk uzamanların sayısı Ermeni uzmanlardan daha fazla.

Elde edilmesi gereken en önemli belgeler nelerdir?

Aslında en büyük sorun, Ezidilerin acısının halen devam etmesidir. Gün gittikçe, yavaş yavaş soykırımın yaşandığını ispatlayan belgeleri kaybediyorsunuz. Yerinden olanların kendi yerlerine dönmeleri sağlanmalı. İkamet ettiğin mekanı kaybedince acını devam edecek.



IŞİD mensuplarının büyük bir bölümü öldürüldü, IŞİD’e ait belgeleri toplamak zor değil mi?

Belge derken, soykırımın yaşandığın ispatlayacak sadece IŞİD belgeleri değil. BM gibi uluslararası örgütlerle işbirlği yapılarak, ortak bir stratejiye göre mevcut durumu ve varılacak yer değerlendirilmeli.


Ezidi Kürtlerin meselesinin uluslararası düzeyde soykırım olarak tanınması için ne yaptınız?

Eski Ermenistan Başkanı Sakisyan, dünyadaki büyükelçilerimizle bu konu üzerinde çalışması ve aynı duyguları paylaşn ülkelerle işbirliği yapılması için Dışişleri Bakanı’mıza talimat verdi. ayrıca mültecilere yardım edilmesi için talimat da verdi. Ermenistan’ın uluslararası düzeyde bu bilgiyi paylaşan ilk ülke olduğundan dolayı gurur duyuyorum. Ermenistan Parlamentosu BM üyesi ilk ülke olarak Ezidi soykırımıyla ilgili kararnameyi onayladı. Şüphesiz bu uluslararası düzeyde çok önemli bir mesele.


Ezidilerin kendi topraklarına geri dönemesi için neler yapılmalı?

Şengal’de demografik değişikliklerin yapıldığı yönünde bilgiler aldık. Bu büyük bir sorundur. Demografik değişiklik durdurulmalı. Eğer Arap aşiretlerli bölgeye yerleştirilirse Ezidiler kendi topraklarına geri dönemez. Maalesef, bütün Ezidileri geri getirmek imkansız, büyük bir bölümü ülke dışına çıktı. Ezidiler, söz konusu felaketin tekrarlanmayacağından emin olmadıkça, geri dönmeyecek.