780’li yıllarda Isparta Mutasarrıflığına (vali) Sait Paşa getirilir. Bu dönemde Isparta Gölcük krater gölü yönünden yoğun yağışların neden olduğu su baskınları vatandaşı korkutur.

Ispartalı Rum Ermeni, Müslüman mahallelerinin büyük bir bölümü taşkınlardan adeta bıkmıştır. Mutasarrıf Vali Sait Paşa, taşkınları önlemek için bir takım projelerin peşindedir.

Mutasarrıf Vali’ nin annesi Müslüman olmasına karşın Isparta Ermenileriyle, Ermeni Kilise rahipleriyle, papazlarıyla, Isparta Müslüman kadısı ile bazı cami imamlarıyla birlikte, hep hayır hasanet peşindedir.

Bu yardımseverliğinden dolayı Isparta kadısı kendisine bir gümüş, renkli taş karışımı bir yardım elçisi unvanlı Taç takar.

Isparta Kiliseler Birliği ise bu yardım severliğinden dolayı da Altın Haç takılır. İkitaçlıbirbayandırhanımefendi artık!.

Müslüman ödülü Taç’ ı başından, Haç rölyefini de boğazını takarak sokak-sokak, köy köy garibanlar için yardım toplar.

Her iki ödülünden dolayı Müslüman Ispartalılar kendisine “Taçlı Hanım”, Ispartalı Hıristıyanlar ise; “Haçlı Hanım”, Isparta Ermenileri de:” Nişaneli bayaan” lakabını verirler.

Taçlı veya Haçlı ya da ”Nişaneli Bayaan” Hanım topladığı yardımlarla taşkınlara neden olan gölcük boğazı istikametini setlerle imar ettirerek; vatandaşları taşkınlardan önler.

Dere mahallesi hizasından “Bilâloğlu” bölgesine kadar, bağlar arasından, kendi adının verildiği Taçlı veya Haçlı Hanım, bazen de “Kadınyarı” denilen bir kanal açtırıp, şehri, çarşıyı, evleri sel baskınından kurtarmıştır. Müslüman, Hıristıyanların tümünün dûalarıyla Taçlı veya Haçlı ya da “Nişaneli Bayaan” hanımın sevgisi artar. Taçlı veya Haçlı hanım sokak- sokak, köy- köy yanına aldığı bir iki zaptiye ve İstekli cami imamlarından bir ikisini, Kiliselerden de bir iki rahip veya rahibeyi alarak yollara düşer, yardım toplar.

Bayan olduğu için bazen cami imamları yardım ekibine katılmazlar, yardımları kilise rahip veya rahibeleriyle sürdüren Taçlı ve Haçlı veya “Nişaneli Bayaan”ın bir ayağı da Isparta kiliselarinden eksik olmazdı. Bundan dolayı Ispartalı dedikoducuları kendisine bazen Müslüman bazen Gayrımüslim kadın derlerdi.

Dönüşümlü olarak, Isparta Kiliselerinin birinin bahçesinde her yıl yapılan Miron Yağı törenlerine katılırdı. Bahçenin bir bölümünde kazan içinde 40 tür hayvan yağları kaynatılır. Donyağı yapılır. Donmuş yağlar yıl içinde küçük parçalar halinde kulağı ağrıyan taze çocukların tedavisinden tutun, Isparta romatizmasına kadar bin bir derde deva olur.

He yıl bir kilsenin bahçesinde yapılan “Miron Yağı” törenine Vali Anası Taçlı ve Haçlı yada ”Nişaneli Bayaan” hanım çağrılır. Hem İslami hen Hıristiyan dûaları karma olarak yapan Hanım, Ispartalıların sevgisini kazanır.

1782 “Miron Yağı’ nı imal ediliş (dondurma) töreninde ilginç bir olay olur. “Epos” adlı Isparta kilisesinde görevli Papaz Episkopos ve diğer Akşehir, Uluborlu, Eğirdir, Barla, Psidia ve Sakalassos, Adada ve Burdur kiliselerinden gelen görevliler hayretler içinde kalırlar.

Isparta “Epos Kilisesi” bahçesine serilen ipek halı üzerine Miron Yağı kazanı konur. Altında ateş yakarak üç saat kadar üzerinde ot ve bitki keçi, koyun iç, kuyruk yağları bazı şifalı otların karışımıyla kaynatılır.

Ateş yakıldığı halde ipek halının asla yanmadığı görülür. Hatta: Kilise bahçesindeki “Miron Yağı” törenine Müslüman kadıları, hocaları da çağrılıydırlar. İşte bu olaydan sonra parça parça şifa için köy kasabalara dağıtılan Miron yağını alan hayırseverler, Valilik, Kilise kadılık bütçelerini zenginleştirmişlerdi. İşte bu olaydan sonra Haç veya Taç hanımın boynuna Kiliseler birliğince altın Haç takılmıştı.

Toplanan yardımların bir kısmı Saray’a gönderilir. İleride çıkması tahmin edilen Osmanlı-Rus savaşı öncesi askerlerin silah alımlarında (bir nebze olsun) kullanılacaktır. Bundan dolayı Sultan I. Abdülhamid bu durumdan hoşlanıp Taç veya Haç Hanıma bir kutlama beratı ile “Kutsal Ana” diye hitap edecektir. Mezarı Kavaklı camii avlusundadır.

Kaynak:Andon bey Kazancıoğlu Isparta Rumtorun.Yunanistan Çiftçi bakanı. Misafir edildim. Dedesi’nin Isparta’ daki mutlu ticaretini ve yaşamını anlattılar. Dede defterlerinden notlar aktardım..Boynunda dedesinin Isparta da yazdırdığı muska takılı..B.AYGÜN-Yunanistan 2018

Ispartalı Rum torun ,Yunanistan Çiftçi Bakanı Andon Kazancıoğlu- Bayram Aygün 2016 Atina

Çiftçi Bakanı Yunanistan Andon bey Anne Isparta Çay boyundan.Baba Nis (ğirdir) adalı.. 2018 Yunanistan araitırma gezimde yemek masasında bakan bey elime bu kağıdı sıkıştırdılar.