Türkiye’de yayınlanan ve Ermeni vatandaşlarımızı temsil eden gazeteler arasında son günlerde kendilerine aktarılan gelirlerle ilgili bir gerilme gözlemlenmektedir. Söz konusu gazetelerden Jamanak ve Agos, bilhassa Patrikhane ilanlarından sağlanan gelirler konusunda ilk sayfalarından birbirlerine karşı saldırıya geçmişlerdir. Jamanak her ne kadar isim vermese de hedefine Agos’u koyarak eleştiri oklarını yöneltmiştir. Agos’un Jamanak’a cevabı gecikmemiştir. Agos cevabında Patrikhane’nin adaletsiz parasal dağılım yaptığını öne sürse de Agos’un ve beraber hareket ettiği Hrant Dink Vakfı’nın bağlantıları bu şikâyet ve eleştirilerine rağmen çok daha geniş mali imkanlardan yararlanabildiğini göstermektedir.

Jamanak gazetesi Agos’a ilk açık mektubunu 9 Nisan 2018 tarihinde Genel Yayın Yönetmeni Ara Koçunyan imzasıyla yayınlamıştır. Jamanak tarafından “son yıllarda itibar erozyonu yaşayan bir yayın organı” olarak tanımlanan Agos’a yönelik bu açık mektubunda Koçunyan Agos’un amacının muhalif görünmek ve cemaatin yönetiminde nüfuz elde etmek olduğunu ifade etmiştir.[1]

Jamanak sonraki bir yazısında da Patrikhane ile ilgili bilgi kaynağının Agos olmadığını, Patrikhane’nin ta kendisi olduğunu ifade etmiştir. Jamanak’ın basına yansıyan bilgilerle hareket ettiğini yazmıştır. Jamanak Agos’u rahatsız eden ve Agos’un eleştirilerine neden olan iki sebebi gündeme getirmiştir. Bunlardan ilki Agos’un Patrikhane’den ilan alamaması, diğeri ise Danışma Kurulu içerisinde Jamanak editörlerinin bulunmasıdır. Jamanak, TBMM’de muhalefetteki siyasi partilerden birinin ilanlarının kendisine değil de Agos’a verilmesini sorgulamadıklarını da eklemiştir. Başka bir nokta da Jamanak’ın günlük bir gazete olmasıdır. Jamanak haklı olarak dünyanın her yerinde resmi ilanların günlük gazetelere verildiğini yazmıştır.[2]Bunun gazeteyle ilgisi yoktur. Bilginin hızlı bir şekilde okuyucuyla paylaşılması gazeteciliğin gereğidir. Jamanak yayın dili Ermenice olduğu için ticari reklam almakta sıkıntı çekmekte olduğunu da belirtmiştir. İbadet dili ve Jamanak’ın yayın dili örtüştüğü için Patrikhane’nin Jamanak’a ilan vermesinin doğal olduğunun da altı çizilmiştir[3].

Dikkat çeken bir başka nokta Danışma Kurulu’nda Jamanak ve Nor Marmara gazetelerinden gazetecilerin bulunmasına Agos’un verdiği tepkidir. Agos, Danışma Kurulu’nda bir sözcüsü bulunması gerektiğini belirtmiştir. Jamanak bu noktada da Danışma Kurulu’nun sözcülerle temsilin sözkonusu olmadığını iki gazeteciye bireysel olarak itimat edildiğini yazmıştır.

AGOS, özellikle Jamanak’ı kendisinden çok daha fazla reklam aldığını, destek gördüğünü iddia etmektedir. Bunu duyanlar AGOS’un mali sıkıntı içinde ve bu nedenle de işini göremez halde olduğunu düşünebilir. Oysa, biliniyor ki, AGOS’un açıklaması zor gelir kaynakları vardır. Özellikle de diasporadan çok büyük miktarlarda kaynak aktarıldığı bilinmektedir. Bunun kanıtlarından biri de AGOS’un 2015 yılında Anarad Hığutyun binasını büyük bir meblağ sarf ederek onarıp, AGOS yayınevi gazetesi haline getirmesidir. Yine bilinmektedir ki, AGOS bugün hala hem Hrant Dink Vakfı’ndan hem diğer kaynaklardan çok büyük destek sağlanmaktadır. AGOS bunları açıklamak bir yana bir de maddi sıkıntıları bulunduğu iddiasıyla, Jamanak üzerinden Patrikhane’ye sataşıyorsa bu durumun ciddiyetle incelenmesi gerekmektedir.

Bu açık yazışmalar sırasında, Agos kurulduğu ilk günden itibaren duruşunun belli olduğunu belirtmiştir.[4]Agos geçmişte çok yararlı, çok yapıcı yayınlar yapmıştır. Ancak, Hrant Dink’in katledilmesinden sonra AGOS’un rotası değişmiştir. Diasporanın Türkiye’deki sözcüsü haline gelmiştir. Garo Paylan’ın konuşmalarından da anlaşılacağı üzere Bekçiyan’ın kalesi halini almıştır. Agos’un Patrikhane’ye mali gerekçelerle cephe alması Patrikhane’ye karşı muhalefetin bir diğer bahanesi olarak ortaya çıkmıştır.

Jamanak’ın isim vermeden AGOS’a verdiği cevaptan sonra, AGOS’un bunu açık bir şekilde gündeme getirmesi AGOS’un diğer kaynaklarının sorgulanmasına yol açmaktadır.

Hrant Dink Vakfı kişisel bağışlar dışında -ki kiliselerde Agos adına bir kumbara bulunduğunu görebilmek mümkündür- çok ciddi geliri olan kuruluşlardan aldığı destekleri internet sitesine koymaktadır. Bunlardan biri 118,3 milyon Amerikan Doları geliri olan Charles Stewart Mott Foundation’dır. Bununla birlikte bilinmeyen desteklerinin başında Açık Toplum Vakfı da bulunmaktadır. 2015 yılında, Açık Toplum Vakfı’nın George Soros’tan aldığı 4,3 trilyon Türk Lirası ile destek verdiği sivil toplum kuruluşlarından biri de Hrant Dink Vakfı’dır. Açık Toplum Vakfı’nın internet sitesinde açıkça Hrant Dink Vakfı’na destek verildiği belirtilmiştir. Görüldüğü gibi Hrant Dink Vakfı’nın dolayısıyla Agos’un mali olarak sıkıntı içinde olduklarını söylemek mümkün değildir. Aksine, yeni binaya taşınmalarından sonra daha da saldırgan faaliyet içerisine girmişlerdir. Yeni binaya geçişleri Cumhuriyet gazetesinde Pınar Öğünç’ün de yazdığı gibi “Hrant Dink Vakfı’nın ve Agos gazetesinin Anarad Hığutyun Binası’na taşınması kendi başına bir yüzüncü yıl etkinliği aslında”.[5] Bina değişikliği mali sıkıntı bulunmadığının da göstergesi olmuştur. Bu durum aslında hem Hrant Dink Vakfı’nın hem de Agos’un merhum gazeteci Hrant Dink çizgisinden nasıl kaydıklarını göstermektedir. Müteveffa Hrant Dink’in Genel Yayın Yönetmenliği sırasında sadece Ermenilerin ve Türklerin aralarındaki sorunu halledebileceğini söylerken, bugün gazete bambaşka bir rotaya kaymıştır. Bu rota değişikliği sonucunda da mali destek akmaya başlamıştır.

Jamanak gazetesine gelince 110 yıldır Türkiye’de faaliyet gösteren bir azınlık gazetesidir. Jamanak, Ermenice “zaman” anlamına gelmektedir. Anadolu’daki varlığı Türkiye Cumhuriyeti’nden eskidir. Dünyanın en köklü azınlık gazetesidir. Gazetenin genel yayın yönetmeni Ara Koçunyan, henüz 2018’in başında Ermeni bir basın mensubu olarak herhangi bir ayrımcılığa maruz kalmadıklarını belirtmiştir.[6]



[1]“Aman Dikkat”, jamanak.com, 9 Nisan 2018, http://www.jamanak.com/content/օրակարգի-նիւթերը/6-04-2018-aman-dikkat

[2]“Aman Dikkat”, jamanak.com, 9 Nisan 2018, http://www.jamanak.com/content/օրակարգի-նիւթերը/6-04-2018-aman-dikkat

[3]“Aman Dikkat”.

[4]“Agos’un Merceğinden, Zorunlu Bir Yanıt Daha”, agos.com.tr, 20 Nisan 2018, http://www.agos.com.tr/tr/yazi/20520/agos-un-merceginden-zorunlu-bir-yanit-daha.

[5]“Agos ve Dink Vakfı Yeni Adresine Taşındı, Eski Agos Vicdan Müzesi Olacak”, T24.com.tr, 28 Mart 2015, http://t24.com.tr/haber/agos-ve-dink-vakfi-yeni-adresine-tasindi-eski-agos-vicdan-muzesi-olacak,291801.

[6]“Ara Koçunyan: Türkiye’deki Ermeni Basın Mensupları Ayrımcılığa Maruz Kalmıyor”, ermenihaber.am, 24 Ocak 2018, https://www.ermenihaber.am/tr/news/2018/01/24/Ara-Koçunyan-Türkiye-Ermeni-Jamanak/121729