Cumartesi Anneleri 683. hafta oturmasında, 1915'te hayatını kaybeden Ermeni aydınlarını andı.

Cumartesi Anneleri, gözaltında kaybedilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerinin yargılanması talebiyle 683. kez Galatasaray Meydanı’nda toplandı. Cumartesi Anneleri, bu haftaki oturumlarında 24 Nisan Ermeni Soykırımının 103. yılı vesilesiyle Şair Taniel Varujan şahsında, gözaltına alındıktan sonra kaybedilen İstanbullu Ermeni aydınları andı.

Cumartesi Anneleri 683. hafta oturmasında, 24 Nisan 1915 Ermeni Soykırımında hayatını kaybeden Ermeni aydınları andı. Gözaltında kaybedilen Hasan Ocak’ın ağabeyi Ali Ocak, 103 yıl önce gerçekleşen soykırımla hala yüzleşilmediğinin altını çizerek “Bu operasyonla yüzleşilseydi sonrasındaki operasyonlarla karşılaşmayacaktık belki de. 100 yıllık süreç sonuçlansın, kaybettiğimiz insanların kemiklerine ulaşalım” dedi.

Gazeteci Patrak Estukyan, 103 yıl önce İstanbul’da gözaltına alındıktan sonra kaybedilen Şair Taniel Varujan’ı anlattı. Estukyan, Sivas’ta ilkokulu bitirdikten sonra babasıyla birlikte İstanbul’a gelen Varujan’ın parlak bir öğrenci olması sebebiyle lise eğitimi için İtalya’ya gönderildiğini, üniversiteyi ise Belçika’da okuduğunu anlattı. Varujan’ın üniversite eğitiminin ardından şiirlerini yayınlamak için İstanbul’a döndüğünü söyleyen Estukyan, “Şimdi olsa kimse geri dönmek istemezken o vatanına dönmeyi tercih etti. 24 Nisan 1915 gecesi evinde gözaltına alındı ve bir daha geri dönmedi” dedi. Estukyan konuşmasını, Varujan’ın yazmış olduğu şiiri okuyarak tamamladı.

GÖZALTINDA KAYBEDİLEN ERMENİLER KAYITLARA ‘FİRAR’ DİYE GEÇTİFotoğraf: Evrensel683. hafta oturumunun basın açıklamasını Sebla Arcan okudu. 24 Nisan 1915’te İttihat ve Terakki hükümetinin İçişleri Bakanı Talat Bey’in emriyle başlatılan operasyonlarda, 250 İstanbullu Ermeni aydının evlerinden “Bir saat içinde döneceksiniz” denilerek gözaltına alındığını hatırlatan Arcan, “Gözaltına alındıkları andan itibaren başlarına geleceklerden hükümetin sorumlu olduğu bu insanların çoğu Ermeni toplumunun en saygın isimleri, kanaat önderleriydi. Gözaltına alınanlar 25 Nisan 1915’te kendilerine bilgi verilmeksizin özel bir trenle Ankara’ya doğru yola çıkarıldı. 174 kişi jandarma ve polis korumasındayken ıssız vadi ve ormanlarda vahşice öldürüldü. Açıkta bırakılan bedenlerinin bir mezar taşı bile olmadı. Resmi kayıtlara ya firar ettikleri ya serbest bırakıldıkları yazıldı” dedi.

‘HAKİKATLE YÜZLEŞİN’

“Yoksulluğun, alın terinin, emeğin, aşkın ve yurtseverliğin şairi” olarak bilinen Taniel Varujan’ın da gözaltında kaybedilen Ermeni aydınlardan biri olduğunu söyleyen Arcan, “26 Ağustos 1915 tarihinde Taniel Varujan 4 arkadaş ile birlikte, Ayaş'ta hapishanede tutulan diğer Ermeni aydınlarının yanına götürülecekleri söylenerek polis ve asker gözetiminde bir konvoyla Çankırı'dan yola çıkarıldı. Önceki tecrübelerinden bunun bir ölüm yolculuğu olduğunu hem yola çıkanlar, hem onları uğurlayan diğer tutuklular biliyordu. Gidenler, kalanlara ‘biz ölüme gidiyoruz, yetimlerime iyi bakın’ dediler. Kalecik'e bağlı Tüney Köyü yakınlarına ulaşan konvoya önceden organize edilmiş bir çete saldırdı. Tutukluları korumakla görevli jandarma ve polis saldırıyı seyrettiler. Taniel Varujan ve dört arkadaşını vahşice öldürenler, onların paralarını, giysilerini aldı. Yeni çalışmalarını yazdığı 6 defter Varujan'ın yanındaydı. Kendisiyle birlikte şiirleri de yok oldu. Bir şiirinde ‘Ah hakareti evimin eşiğinde yazdılar/ Ve unutulmuşluk da, günbegün artar’ diyen Varujan'a 103 yıl geçse de aradan 'Seni unutmadık' diye sesleniyoruz. Devleti yönetenlere ve topluma, bu toprakların bütün hakikatleriyle yüzleşme çağrımızı yineliyoruz” diye konuştu.