27 Mayıs 1915’te İttihat ve Terakki önderlerine suikast iddiasıyla suçlanan ve idam edilen 20 Ermeni’nin hikâyesini anlatan belgesel film ‘Red’, geçen hafta özel bir gösterimle izleyiciyle buluştu. Filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini, daha önce ‘Ermeni Devrimci Paramaz’ kitabının yazarı Kadir Akın üstleniyor. Akın’la filmi vesilesiyle konuştuk.

Paramaz’ın hikâyesini önce kitaplaştırdınız, şimdi de beyazperdeye taşıdınız. Paramaz ismiyle ilk ne zaman tanıştınız? Sizi bu çalışmaya iten neydi?


10 yıl önce, İşçi Dünyası adlı gazetenin editörlüğünü üstleniyordum. O gazetede bir arkadaşımızın, Paramazların Beyazıt Meydanı’nda idam edilmesiyle ilgili kısa bir yazısı yayınlanmıştı. Paramaz’ın adını ilk kez o yazıda gördüm. Kendisine sorduğumdaysa, yazıda bahsettiğinden fazla bilgiye sahip olmadığını söyledi. Bunun üzerine internete girdim, araştırdım, Paramaz’la ilgili benzer bir yazıyı Sait Çetinoğlu yazmış ama o yazıda da fazla bir bilgi yoktu. Sadece Hınçak Partisi üyesi Paramaz ve 20 arkadaşının, İttihat ve Terakki’nin önderlerine suikast girişimi suçlamasıyla Beyazıt Meydanı’nda idam edildiği bilgisi yer alıyordu. Paramazların mahkemesinin bittiği tarih 27 Mayıs 1915, tehcir denilen ve aslında soykırım olan padişah fermanının tarihi ise 24 Nisan 1915. O döneme baktığımızda bu idamlar hiç de şaşırtıcı değil çünkü iki tarih birbirine çok yakın. Ben de Paramazların peşine düştüm.

İnternette yeterli veri bulamayınca bir sonraki adımınız ne oldu?

Önce tanıdığım Ermeni arkadaşlarıma sordum. Onların da bu konuyla ilgili çok detaylı bilgileri yoktu. İdamlarının üzerinden 98 yıl geçtikten sonra, Nor Zartonk’un da organizatörlüğünde bir panel ve anma töreni düzenleyelim dedik. Beyrut’tan Hınçak Partisi temsilcisi, panele katılmak istediğini belirtti ve geldi. O günlerde gündem Gezi Parkı’nda yaşananlardı ve herkesin ilgi odağı orasıydı tabii ki ama Paramazlar hakkında düzenlenen panele ve anmaya gösterilen ilgisizliği sadece Gezi’ye bağlamamak lazım. Bu meseleye genel bir ilgisizlik zaten mevcut. Anma vesilesiyle birkaç yazı daha yer aldı internette. Daha sonra bu mevzu biraz durdu.