ABD Başkanı Barack Obama’nın bu yıl 24 Nisan’da 1915 olaylarını soykırım olarak nitelemeyeceği Beyaz Saray tarafından günler öncesinden açıklanmıştı.
Beyaz Saray’ın 24 Nisan’ı beklemeden perşembe akşamı gazetecilere gönderdiği açıklamada Başkan Obama, “soykırım” sözcüğünü kullanmadı. Bunun yerine, geçen yıllarda olduğu gibi, “Meds Yeghern” (Büyük Felaket) ifadesini tercih etti. 1915 olaylarını “20’nci yüzyılın ilk toplu mezalimi” olarak nitelendiren Obama, Papa Francesco’nun olaylarla ilgili yorumlarını da memnuniyetle karşıladıklarını kaydetti. Başkan’ın açıklamasındaki diğer birçok ifade ise geçen yılki metinle neredeyse bire bir aynı oldu.

‘Tüm taraflar acı çekti’
Başkan Obama geçen yılki açıklamasında 1915 olaylarını “20’nci yüzyılın en kötü mezalimlerinden biri” olarak tanımlamıştı. Bu yıl yayınlanan metinde ise “Bu yıl, 20’nci yüzyılın ilk toplu mezalimi olan Meds Yeghern’in 100’üncü yılını anıyoruz” dedi. Açıklama “1915’ten başlayarak Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermeni halkı sürgün edildi, katledildi ve ölüme yürütüldü. Tarihi anayurtlarındaki kültür ve mirasları silindi. Tüm tarafları acılara maruz bırakan korkunç şiddet sırasında 1.5 milyon Ermeni can verdi” ifadeleriyle devam etti.Beş paragraflık metinde “Meds Yeghern (Büyük Felaket) gerçeğinin” ilk BM İnsan Hakları Sözleşmesi’nin oluşturulmasına katkı sağlayan Raphael Lemkin gibi insan hakları savunucularının sonraki çalışmalarına katkıda bulunduğu yorumu da yapıldı.Polonyalı avukat Raphael Lemkin, “soykırım” sözcüğünü 1944 yılında Yunanca ve Latince’den gelen “genos” (ırk) ve “cide” (öldürme) kelimelerini bir araya getirerek üretmişti.Birleşmiş Milletler 1948 yılında soykırımı bu doğrultuda tanımlayan ve suç ilan eden Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni kabul etmişti.

‘Görüşlerim değişmedi’
Başkan Obama’nın açıklamasında geçen yıl yer almayan bir bölüm de “Yüzüncü yıldönümü vakur bir an. Bizi tarihsel anmanın önemi ve geçmişle hesaplaşmanın zor ancak gerekli çabası üzerine düşünmeye davet ediyor” cümleleri oldu. Başkan açıklamasında Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko’nun geçtiğimiz haftalarda 1915 olaylarını soykırım olarak nitelendirmesine de atıfta bulundu. Papa Francesco 1915 ile ilgili “20’nci yüzyılın ilk soykırımı” demişti. Başkanlığa aday olduğu dönemde soykırımı tanıdığı halde Beyaz Saray’a geldikten sonra bu sözcüğü kullanmayan Obama’nın şu cümleleri ise geçen yıl yayınladığı açıklamayla bire bir aynı oldu: “1915 yılı olaylarına dair görüşlerimi istikrarlı bir şekilde ifade ettim, görüşlerim değişmedi. Gerçeklerin tam, samimi ve adil bir şekilde kabul edilmesi hepimizin çıkarına. İnsanlar ve uluslar, geçmişlerin acılı unsurlarıyla hesaplaşarak ve kabul ederek daha da güçlenir ve daha adil ve hoşgörülü bir gelecek için temeller inşa ederler.”

Milliyet