Dışişleri Bakanlığı yaptığı üç ayrı açıklamayla; ABD Başkanı Obama, Rusya Devlet Başkanı Putin, Almanya Cumhurbaşkanı Gauck ve Fransa Cumhurbaşkanı Hollande`a 1915 olaylarına ilişkin açıklamaları nedeniyle tepki gösterdi.
25 Nis 2015 Güncelleme 00:25 TSİ | Konular 1915 olayları, Türkiye, Türk dış politikası
9 | Paylaş

Dışişleri Bakanlığı`ndan yapılan üç ayrı açıklamada; ABD, Rusya, Almanya ve Fransa liderlerine, 1915 olaylarına ilişkin açıklamaları nedeniyle tepki gösterildi.
Dışişleri Bakanlığı, ABD Başkanı Obama`nın 1915 olaylarıyla ilgili açıklaması için "Açıklamanın Birinci Dünya Savaşı`nda yaşananların, Ermeniler kadar Türk halkı bakımından da hassasiyet taşıdığı gerçeğinden kopuk olması ve tek taraflı bir bakış açısını yansıtması sorunludur. Bu seçici ve tarafgir adalet anlayışını reddediyoruz" ifadelerini kullandı.
Bakanlığın açıklaması şu şekilde:
"ABD Başkanı Obama’nın 23 Nisan 2015 tarihinde yaptığı açıklamanın Türkler ile Ermenilerin ortak tarihlerinin acılı bölümünü adil bir hafıza temelinde değerlendirmekten çok uzak olduğunu üzüntüyle not ettik.Açıklamanın Birini Dünya Savaşı’nda yaşananların, Ermeniler kadar Türk halkı bakımından da hassasiyet taşıdığı gerçeğinden kopuk olması ve tek taraflı bir bakış açısını yansıtması sorunludur. Bu seçici ve tarafgir adalet anlayışını reddediyoruz.Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde 23 Nisan 2014 günü yayınladığı taziye mesajı ile daha sonra Başbakanımız Ahmet Davutoğlu tarafından 20 Ocak 2015 ve 20 Nisan 2015 tarihlerinde yayınlanan açıklamalar konuya Türkiye’nin bakış açısını özenle yansıtan metinlerdir.Bunlar, geçmişte yaşanan acıları inkâr etmeden, doğru tanım ve tutumlarla paylaşmayı, Osmanlı Ermenilerinin kayıpları dâhil tüm kayıplarımızı birlikte ve saygıyla anmayı, dahası ortak geleceğimizi yeniden inşa etmeyi teklif eden samimi çağrılardır.

Bu tarihi konuda herkesi sağduyuyla hareket etmeye davet eden yaklaşımımıza ve uzattığımız dostluk eline olumlu karşılık almayı umut ediyoruz.
Türklerle Ermenilerin barışmalarına giden yola adil bir biçimde katkıda bulunacak her ülke, bu `dostluk projesinin` ortakları olarak tarihteki yerlerini alacaklardır.
Bu çerçevede dost ve müttefik ülkelere düşen rolün ayrı bir önem taşıdığı da açıktır."
Obama `büyük felaket` demişti
Obama, 1915 olaylarının 100. yıldönümünde yaptığı açıklamada "Bugün Meds Yeghern`i anıyor ve 20. yüzyılın en kötü mezalimlerinden birinde can verenleri onurlandırıyoruz. 99 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu`nun son günlerinde 1,5 milyon Ermeni katledildi ya da ölüm yürüyüşüne zorlandı" demişti. Obama açıklamasında soykırım ifadesini kullanmamıştı.

Putin`e: Reddediyor ve kınıyoruz
Dışişleri Bakanlığı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin`in 1915 olaylarını anarken `soykırım` ifadesini kullanmasıyla ilgili açıklamasında da  "Rusya Devlet Başkanı Putin’in tüm uyarı ve çağrılarımıza rağmen, 1915 olaylarını soykırım olarak nitelendirmesini ‎reddediyor ve kınıyoruz. Hukukun açık ihlali olan bu tür siyasi açıklamalar Türkiye bakımından yok hükmündedir" ifadelerini kullandı.

Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı:
"Rusya’nın Kafkaslar, Orta Asya ve Doğu Avrupa’da yüz yıl boyunca gerçekleştirdiği kitlesel katliamlar, sürgünler ve Holodomor gibi topluca cezalandırma yöntemleriyle özellikle kendi tarihinde Türk ve Müslüman halklara yönelik insanlık dışı uygulamaları göz önüne alındığında, `soykırımın` ne olduğunu ve hukuki boyutunu esasen en iyi kendisinin bilmesi gerektiğini düşünüyoruz.Duma’nın 1995 yılından bu yana her 10 yılda bir tek yanlı Ermeni iddialarını destekleyen siyasi açıklamalar yapma alışkanlığını biliyoruz. Bu geleneği bozmayan Duma, 24 Nisan 2015 günü eski kararları doğrultusunda yeni bir açıklama daha yapmıştır. Bu açıklamayı da kınıyoruz.
Rusya Devlet Başkanı’nın Ermenistan’ın yüzüncü yıl propaganda kampanyasının gösteri ayağı olan 24 Nisan Erivan törenlerine katılması da bu çerçevede değerlendirilmelidir.Türkiye’nin dostluğuna önem vermesi ve hassasiyetlerini dikkate alması gerektiğini beklediğimiz Rusya’nın yanlışta ısrar etmesi, bölgemizdeki huzur, barış ve refaha yardımcı olmayacaktır.Rusya`nın bu konuda yapabileceği bir şey varsa o da, tarafgir tutumunu bir yana bırakıp, Ermenistan ve Ermenileri Türkiye`nin dostluk ve barış çağrılarına olumlu karşılık vermeye teşvik etmesidir.

Putin`in `soykırım` ifadesi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1915 olaylarıyla ilgili açıklamasında “24 Nisan 1915 insanlık tarihinin en korkunç ve dramatik olaylarından ve Ermeni halkının soykırımı ile ilgili kederli bir tarih” ifadelerini kullanmıştı.

Hollande ve Valls`e tepki
Dışişleri Bakanlığı, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Başbakanı Manuel Valls`a da açıklamaları nedeniyle tepki gösterdi:
"Fransa Cumhurbaşkanı Hollande uzun süre öncesinden ilan ettiği üzere, 24 Nisan 2015 tarihinde Erivan’da düzenlenen ve iddia edildiği gibi geçmişte yaşanan kayıpların anılmasından çok, Türk kimliğine, tarihine ve toplumuna yönelik iftiraların dillendirildiği bir tören şeklinde cereyan eden etkinliklere iştirak ederek, Ermeni anlatısına verdiği desteğini tekrarlamıştır.Benzer şekilde Fransa Başbakanı Valls bugün Pariste, tarihten barış ve dostluk değil, husumet çıkarma üzerine kurulu bir etkinliğe katılarak, tarihsel gerçekleri çarpıtan ve hukuku tahrif eden ifadeler kullanmıştır.Cumhurbaşkanı Hollande’dan söz konusu törenler sırasında, Osmanlı İmparatorluğu`nun çöküşü sürecinde hangi dine ve etnik kökene mensup olursa olsun, tüm Osmanlı vatandaşlarının büyük acılar yaşadıklarını teslim etmesi beklenirdi. Farklı dinlerin mensuplarının acıları arasında ayrım yapmayan böyle bir yaklaşım, kuşkusuz, Fransa’daki 600 bin Türk tarafından da, olumlu ve kucaklayıcı bir davranış olarak görülürdü. Ancak Fransa maalesef bir kere daha ayrımcı yaklaşımını sürdürmeyi tercih etmiştir."

Gauck`a: Türk milletine işlemediği bir suçu isnat etme hakkı yoktur
Dışişleri Bakanlığı, Almanya Cumhurbaşkanı Gauck`un 1915 olayları için `soykırım` ifadesini kullanmasına da tepki gösterdi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi.
"Almanya Federal Cumhurbaşkanı Gauck, 23 Nisan 2015 tarihinde Berlin Katedrali`nde düzenlenen ve Türk kimliğine, tarihine ve toplumuna mesnetsiz ithamların dillendirildiği bir törene iştirak etmiştir.Cumhurbaşkanı Gauck’un hukuka ve tarihi gerçeklere aykırı şekilde, Türk milletine işlemediği bir suçu isnat etme hakkı yoktur. Toplumsal birlik, bütünlük ve uyumu temsil etme makamında olanlardan, toplumu oluşturan tüm fertlerin hassasiyetlerini dikkate almaları ve daha kucaklayıcı bir yaklaşım sergilemeleri beklenir. Bu bağlamda Gauck’un, temsil ettiği insanlar arasında bulunan yüz binlerce Türk asıllı Alman vatandaşının düşüncelerini yok sayması  ibret vericidir.Türk tarihi ve kimliği, Türk-Alman toplumunun ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kimliği karalamaya yönelik girişimlere bu toplumun fertleri sessiz kalmayacaklardır. Türk halkı, Almanya Cumhurbaşkanı Gauck’un bu ifadelerini unutmayacak ve affetmeyecektir.Önümüzdeki günlerde 1915 olayları konusunda bir karar tasarısını ele alması öngörülen Almanya Federal Meclisi`nin, bu tarihi mesele konusunda tarafsız ve yapıcı bir tutum içerisinde olmasını, Türk-Alman ilişkilerine uzun dönem olumsuz yansımaları olacak bir yaklaşım sergilememesini temenni ediyoruz."

Gauck da `soykırım` demişti
Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, 1915 olaylarıyla ilgili açıklamasında `soykırım` ifadesine yer vermiş ve şunları söylemişti.
"Osmanlı İmparatorluğu`nda Ermeni halkı bir soykırıma benzer dinamikle kurban düştü. Faillerin çocuklarına suç isnat edilemez. Ancak kurbanların yakınlarının da tarihi olayların tanınmasını bekleme hakkı vardır."

Al Jazeera