`Nikah Kütük Defteri` arşivini muhafaza etmek üzere başlatılan çalışma esnasında tarihe ışık tutacak bilgi ve belgeler gün yüzüne çıktı.
Yozgat Belediyesi, nikah kayıtlarını bilgisayar ortamına aktarmak, el yazısı ile hazırlanmış `Nikah Kütük Defteri` arşivini muhafaza etmek üzere başlattığı çalışma esnasında tarihe ışık tutacak bilgi ve belgelerde gün yüzüne çıkmaya başladı. Ortaya çıkan belgeler, günümüzde tartışılan `Evlilik Sözleşmesi`, Türkiye`de yaşayan Ermeni ve Rum asıllı azınlıkların Müslümanlarla evlilikleri gibi bilinmeyen konularda gün yüzüne çıkmış oldu.
Yozgat Belediyesi`nde harf devrimi sonrasında ilk Türkçe nikah 19 Ekim 1930 yılında Leyla ile Salih bey arasında kıyılırken, 22 Nisan 1931 yılından Satı ile Fazlı bey arasında kıyılan nikahla birlikte, nikah işlemlerinde fotoğraf kullanılmaya başlanmış. Soyadı kanunun kabul edilmesinden sonra ise ilk nikahı 10 Ağustos 1936 yılında Selahattin Öcal-Meliha Bektaş`a kıyılmış. 12 Eylül 1980 öncesinin seçilmiş son Yozgat Belediye Başkanı Yaşar Erbaz, 3 Ağustos 1968 yılında Aydan Ünal ile nikah kıydırarak, evlenmesine ilişkin kayıtlarda arşivde yerini alıyor.

EVLİLİK SÖZLEŞMESİ
Günümüzde devam eden `Evlilik Sözleşmesi` tartışması sürerken bu konu Yozgat`ta 15 Haziran 1943 tarihinde kayıt altına alınmış. Bu tarihte evlenen Neziha hanım kendi el yazısı ile evlenme kütüğünde yer alan `İtiraz Muamelesi` bölümüne, `Şiddet görmek` başlığı altında, "Eğer, tartışma esnasında şiddet görüp, evden kovulursam kocam bana 500 lira tazminat ödeyecektir" notunu düşmüş, taraflar bu şartı kabul edip, şahitler huzurunda da kayıt altına almış.

ERMENİ, RUM VE TÜRK EVLİLİĞİ
Yozgat Belediyesi arşivinde toplam 206 Evlenme Kütük Defteri bulunuyor. 1930-2014 yılı sonuna kadar Yozgat Belediyesi tarafından kıyılan yaklaşık 29 bin nikah işleminin yer aldığı kütük defterleri içerisinde Ermeni, Rum ve Türk asıllıların birbirleriyle evlilikleri de yer alıyor. 1930-40 yılları arasında Belediye tarafından yapılan nikah işlemlerinde 10`dan fazla Türk, Ermeni ve Rum evliliklerinin gerçekleştirildiği görülüyor. Yozgat Belediye Başkanı Kazım Arslan, eldeki kayıtların sadece belediye tarafından kıyılan nikahlara ait olduğunu, aynı dönemler içerisinde Nüfus Müdürlükleri tarafından da nikah kıyıldığını hatırlatarak, yapılacak araştırma sonucunda Yozgat`ta yaşayan azınlıklarla Türk vatandaşlarının birbirleriyle daha fazla akraba ilişkilerinin varlığının ortaya çıkabileceğini, bunun da ileri sürülen `Soykırım` yalanını farklı boyuttan belgelenmiş olacağının altını çizdi.

"ARŞİV, ARAŞTIRMACI GÖZÜYLE İNCELENMELİ"
Belediye Başkanı Kazım Arslan, belediyenin çok ciddi bir nikah arşivinin bulunduğunu, bu arşivin geçmiş yıllarda biraz dağınık olması nedeniyle düzenleme çalışması yapıldığını kaydetti. Arslan, "Evlendirme memuru arkadaşımızın da gayretleriyle evlenme kayıtlarımız çok daha düzenli bir hale getirildi. Geçmişin geleceğe aktarılması noktasında çok önemli belgeler mevcut. Bunları çok iyi korumamız lazım. Bize geçmişteki sosyal hayatı, aile hayatıyla ilgili ciddi fikirler verebilir. Nikah arşivine araştırmacı gözüyle bakmak gerekiyor. Bize düşen, iyi bir şekilde saklayıp arşivlemek. Zaman içinde bunlardan istifade etmek isteyenler olacaktır. Bunlara da belirli ölçülerde izin vereceğiz ki geçmişi tanıyalım" dedi.
Nikah işlemlerinin yer aldığı arşiv kayıtlarında çok ilginç bilgilerle de karşılaşıldığına vurgu yapan Arslan, şöyle konuştu:"1930`dan önce Osmanlıca kıyılan nikahlar var. Eski Türk alfabesiyle kıyılan nikahlar var. 1930 yılından itibaren yeni alfabeyle nikah kıyılmaya başlanmış. Yozgat Belediyesi bünyesinde, harf devriminden sonra 29 bin nikah kıyılmış. Belirli dönemlerde, Yozgat`ta yaşayan azınlıklarla ilgili evliliklerin de olduğunu görüyoruz. Türklerle Ermeniler arasında, Türklerle Rumlar arasında evlilikler olduğunu görüyoruz. 1940`lı yıllarda, bu günkü evlilik sözleşmesine benzer şekilde, bir takım sözleşme hükümlerinin de, nikah defterinde yer aldığını gördük. Dolayısıyla bu gün yaptığımız, yapmaya çalıştığımız, bir çok şeyin temelde, bir başka türlü şekilde nikah defterlerinde yer aldığını görüyoruz. Bunlar geçmişin sosyal hayatına, geçmişin aile hayatına ışık tutması açısından önemli veriler. Araştırmacılara yasalar ölçüsünde arşivlerimizi açabiliriz."

Gazeteport