Ayhan, Sason’un bir köyünde doğar. 1915’ten sağ kurtulan dedesi, bölgede Kürt aşiretlerinin içinde yaşamını sürdürmüş, Müslüman ismi almıştır. Ayhan’ın kuşağına atalarının kökeninden kalan yegâne işaret, nüfus kâğıtlarının din hanesindeki “Hıristiyan” sözcüğüdür.

Ayhan’ın, çocukluğundan Ermeniliğe dair tek hatırladığı, kuzu otlatmaya gittiklerinde hayvanları beklerken çobanlar arasında oynanan karınca oyunudur: “Tarla karıncaları kırmızı ve büyüktür. Diğerleri siyah ve küçüktür. Biz çocukken bunlar dövüştürülüyordu. Tarla karıncalarının ayakları koparılıyordu ki siyah karınca onu öldürebilsin. Bu tarla karıncaları fılla idi. Fılla Hıristiyan demek. Bu, çok fazla aklımda yer etmişti."

Ermeni okuluna gidemese de, Ayhan’ı her yaz, yoksul Ermeni ailelerinin çocukları için açılan Kınalıada yaz kampına gönderirler. Bu kez başka bir dilin içine düşer Ayhan: “‘Tey’ çay demek, bunu aklımda tutayım, orada Ermeniceyi öğreneyim.” Ayhan kampta öğrenmesi gereken yeni dini pratiklerle karşılaşır: “Yemeklerden önce dua ediyoruz, ama bu farklı bir dua ve haç çıkarıyoruz. Haç çıkarmak, yani yukarı aşağı sağ ve sol. Sağ ve solu sürekli karıştırıyordum. Önce sağ mı, sol mu? Sürekli gözüm tetikteydi. Hep birilerine bakıp onlar ne yapıyorsa aynısını yapıyordum.

Annem namaz kılıyordu ama hiç bize namaz kılın ya da İslam dinindeyiz demiyordu. Kimliğimizde Hıristiyan yazıyor, ama babam da kiliseye gideceksiniz ya da haç çıkaracaksınız demiyordu.” Diller ve kimlikler arasında gidip gelen Ayhan ve amca çocukları bunu
espri konusu yaparlar: “Kardeşim biz neyiz?”

Ayhan üniversitede Kürt hareketiyle tanışınca Kürtlüğün içinden Ermenilik çıkar: “Benim ilk yapmam gereken Kürt kimliğine sahip çıkmam. O anlamda duygusal olarak sahiplendim. Sonra Ermeniliğimi de sahiplenmeye başladım. Çünkü sorunun bir kimlik sorunu olduğunu ve aslında benim Ermenilikten Kürtlüğe, Kürtlükten de Türklüğe asimile edildiğimi fark ettim.” Asimilasyon 1915’ten sağ çıkmanın bedelidir
sanki Ayhan için: “1915’te böyle bir olay yaşandığı için ben kendimi Kürt sanıyorum. O olmadığımı öğreniyorum, ama ona karşı elimde kalan da hiçbir şeyim yok. Bu sonradan doldurulur mu, onu bilmiyorum.”

aykiridogrular.com