Japonya’daki Fukuşima nükleer santralinde meydana gelen felaketin ardından Türkiye’de gözler, atom enerjisi kaynağına sahip komşu ülkelere çevrildi

Türkiye’nin, komşularının çoğuyla “Nükleer Kazaların Erken Bildirimi Anlaşması” imzaladığı, ancak diplomatik ilişkisi bulunmadığı gerekçesiyle bu tür bir anlaşmayı Ermenistan ile imzalamadığı ortaya çıktı. Sınıra sadece 16 kilometre mesafede olan Ermenistan’ın Metsamor nükleer santralinin koruma zırhının da bulunmadığı belirtildi. Milliyet’e bilgi veren Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı (TAEK) Zafer Alper, Ermenistan ile ilgili endişe ve şikâyetlerin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gibi uluslararası zeminlerde dile getirildiğini vurguladı. Rusya, Romanya, Bulgaristan ve Ukrayna ile anlaşma imzalayan Türkiye’nin, diplomatik ilişki bulunmadığı için Ermenistan ile böyle bir anlaşmaya imza atmadığını belirten Alper şöyle konuştu:
“Hem Ermenistan hem de Türkiye, UAEA bünyesindeki Erken Bildirim Konvansiyonu’na taraf. Erivan, olumsuz bir gelişme olduğunda hemen UAEA’yı uyarmak zorunda. Ajans da bu bilgiyi tüm üyelerine verir. UAEA ikili anlaşmaları teşvik ediyor ama imzalanmaması halinde de büyük eksiklik yaratmıyor.”
Alper, komşu ülkelerdeki olası felaketlere karşı ne tür önlem alındığına ilişkin soruyu da “Radyoaktif bulutların nasıl dağılacağına ilişkin analizleri yapmak üzere bir merkezimiz var” karşılığını verdi.

Riskle karşı karşıyayız
TAEK’in internet sitesinde ise komşu ülkelerle ilgili bilgiler verildikten sonra şu ifadeler kullanılıyor:
“Ülkemiz, civarında bulunan özellikle komşularımız topraklarında kurulu nükleer reaktörlerden kaynaklanabilecek teknolojik afet riskiyle karşı karşıyadır. Bu reaktörlerden ülkemize en yakın konumda bulunan Ermenistan’da kurulu Metsamor Nükleer Reaktörü sınırımıza yaklaşık 16, Bulgaristan’da kurulu Kozloduy Nükleer Reaktörü ise yaklaşık 300 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca, Romanya’da kurulu Cernavoda Nükleer Reaktörü yine sınırımıza yaklaşık 300 kilometre uzaklıktadır.”

Uluslararası uzmanlara davet
Bu arada Ermenistan hükümeti, Metsamor’daki güvenliğin incelenmesi ve olası tehlikelere karşı önlem alınması amacıyla uluslararası uzmanları ülkeye davet edeceğini açıkladı. Mediamax’ın haberine göre, Ermenistan Başbakanı Tigran Sargisyan, Ermenistan’ın nükleer faaliyetlerinin uluslararası uzmanların denetimine açılması konusunun bakanlar kurulunda ele alındığını açıkladı.

‘Zırhı bile yok’
Utah Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Doğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu, deprem riski taşıyan bölgede 1973’te yapılan Metsamor’un birinci reaktörünün direnç sisteminin olmadığını, hatta nükleer yakıtı koruyacak zırhının bile bulunmadığını böyledi. Şekercioğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ermenistan’daki çevreciler 1980’den beri Metsamor’un kapatılması için çabalıyor. 1988’deki Erivan depreminde santral kapatılmıştı ancak Türkiye ve Azerbaycan’ın uyguladığı enerji boykotu sonucu Ermeni hükümeti santrali 1995’te yeniden açtı. Bölgede şiddetli bir deprem Metsamor’da radyasyon sızıntısına sebep olacak.”